Presentismo italiano e futuro europeo

Luis Moreno

Unineuropea


Italia, terra de xenios innovadores nas artes e as ciencias afronta momentos políticos e económicos complexos. É tamén unha conxuntura difícil para o conxunto da Unión Europea.


Tras un ano 2017 no que asistimos con alivio á neutralización do perigos xenófobos, populistas e neofascistas en Holanda, Francia e Alemaña, resulta que agora é ‘Il bel paese’ o que se encamiña cara a un futuro de incertezas. Sucede que a un presentismo de novas ofertas políticas contraponse un pasado pesante de desequilibrios sen resolver.


Os dous partidos agora preparados para gobernar Italia (Movemento Cinco Estrelas e Liga) fixeron ofertas electorais con consecuencias económicas que poderían afectar non só á península transalpina, senón a todo o conxunto da Eurozona. Vallan uns sintéticos datos da economía italiana para que o lector se faga unha idea.


Lembremos que a débeda pública italiana xa supera o 132% do PIB italiano, e o seu servizo supón un pesado lastre que condicionou -e seguirá condicionando- a actividade política. E iso non é porque a economía italiana non sexa capaz de manter un balance entre ingresos e gastos primarios (é dicir de entradas e saídas orzamentarias sen considerar o pago dos intereses da débeda acumulada). 


Sucede, con todo, que a obrigación de abonar os cartos que se tomaron por prestado no pasado constitúe unha laxa pesadísima de soportar.


Unha débeda que se equilibra mediante a adquisición en moitos casos de bonos públicos por parte dos bancos italianos, algúns dos cales son enfermos financeiros crónicos. Todo iso deixa pouquísima marxe manobra orzamentaria e, sobre todo, sufoca as contas nacionais. Cabe imaxinar unha Italia máis endebedada do que agora está?


Como ben indica o meu colega e amigo, Maurizio Ferrera, o presentismo como forma de actuación dos partidos é resultado -e non só en Italia- de actuar a curto prazo con ofertas que poidan ser ilusionantes para o electorado e galvanicen eventualmente o apoio dos votantes. Ese seguramente foi o caso da promesa que pactaron os dous partidos de referencia para implementar a renda de cidadanía de 780 euros mensuais. Trataríase dunha medida que complementaría ás prestacións xa existentes de protección do desemprego e que recibirían os parados que non madurasen os requisitos para percibir a prestación de desemprego, incluídos os pensionistas que non alcanzasen esa cantidade a final de mes.


PROPOSTA


A renda de cidadanía é unha proposta valente que vai na dirección xusta considerando os efectos irreversibles da robotización en curso das nosas democracias. Segundo recentes estudos, en 2030 máis dun terzo da forza laboral asalariada podería estar en risco polo progresivo proceso de automatización. Tras unha análise da situación en 27 países, os sectores máis afectados pola robotización serían o transporte, a loxística e a industria manufactureira, os cales poderían chegar a perder entre o 52% e o 45% dos postos de traballo.


Esta proposta ‘anti-establishment’ dos herdeiros de Beppe Grilo e Umberto Bossi é, sen dúbida, o gancho máis importante para solicitar consensos na Italia máis empobrecida, notoriamente a meridional. No norte transalpino, a outra proposta fiscal dunha ‘flat rate’, é dicir un nivel impositivo lineal, é tamén do agrado de boa parte do tecido empresarial de pequenas e medianas empresas, as cales se lamentan moi xustamente dunha fiscalidade e burocracia excesiva impostas desde “Roma ladroa”. Pero tal medida vai claramente na dirección equivocada, se é que Italia, país fundador do Tratado de Roma, quere permanecer na UE e seguir apoiando activamente o Modelo Social Europeo.


Só os impostos progresivos, é dicir, o abono de máis impostos por parte de quen máis teñen, fai e fará posible a pervivencia dos nosos sistemas de benestar e a nosa lexitimidade democrática. 


Os modelos alternativos son ben coñecidos: (a) neoesclavismo asiático dos países emerxentes (China e India, principalmente) que aspiran a unha maior competitividade dos seus produtos mediante o dumping social e o menor custo do factor traballo coa inexistencia de dereitos sociais e de protección de riscos sociais; e (b) a remercantilización á anglo-norteamericana que propón que cada cidadán compre o seu benestar social, ou que os seus señores feudais corporativos llo procuren como novos servos da gleba.


MERCADOS


Se como consecuencia do presentismo italiano os mercados comezan a dubidar da sustentabilidade das finanzas publicas italianas (xa comezaron a facelo co aumento da prima de risco que xa duplica a de España), a situación xeral na Eurozona podería descontrolarse e entrar nunha nova recesión de resultados imprevisibles.


Italia é demasiado grande para que o Mecanismo Europeo de Estabilidade puidese xestionar a súa crise de débeda como o fixo no pasado recente con Grecia ou Portugal. 


Sería entón o Banco Central Europeo con ‘super Mario’ Draghi á fronte (quen, por certo, acaba o seu mandato no outono do ano próximo), a institución salvadora que entraría en liza. Sucede que, a diferenza dos casos grego e portugués, a débeda italiana tería que ser reestruturada e esixiría a solidariedade doutras economías do euro, a saber Alemaña e a Europa setentrional. As autoridades comunitarias, e boa parte da intelligentsia financeira europea, temen ese escenario.


Por que deberían pagar todos os europeos os excesos e débedas dos italianos? A pregunta contén un potencial de destrución do proceso de Europeización maior que as fanfarronadas dos populistas Orban, Wilders ou Lle Pen, poñamos por caso. A austeridade por se mesma provocou efectos deletéreos no conxunto das economías do Vello Continente, pero os novos financiamentos con cargo ao diñeiro dos contribuíntes europeos farían ben en seguir o principio básico da contabilidade (dobre partida) introducido polo xenial toscano Fra’ Luca Pacioli (1445-1517). E é que a todo cargo correspóndelle un abono, non lles parece?



Artigo orixinal publicado en catalunyapress.es

Sen comentarios

Escribe o teu comentario




He leído y acepto la política de privacidad

No está permitido verter comentarios contrarios a la ley o injuriantes. Nos reservamos el derecho a eliminar los comentarios que consideremos fuera de tema.

Máis opinión
Opinadores

Galiciapress
Praza da Quintana, 3; 15704 Santiago de Compostela
Tlf (34)678803735

redaccion@galiciapress.es o direccion@galiciapress.es
RESERVADOS TODOS OS DEREITOS. EDITADO POR POMBA PRESS,S.L.
Aviso legal - Política de Cookies - Política de Privacidade - Configuración de cookies - Consello editorial - Publicidade
Powered by Bigpress
CLABE