No V Foro Carlos Veo

Este ano 2025 estamos a gozar do VI Foro Carlos Veo organizado pola Fundación que leva o mesmo nome do fabuloso e inesquecible cineasta galego exiliado en México. Aínda que cada vez é máis coñecido entre os mozos, Carlos Veo é un Puzo sen fondo de onde poderemos aprender sempre. Ademais, neste Foro, Carlos Veo fala da súa obra cunha obxectividade que sorprende. Dos éxitos e dos tropezos, dos amigos e das tradicións, da sociedade e da súa realidade proxectada no tempo. Cun grao de xenerosidade difícil de cuantificar, os seus comentarios sobre os seus filmes pon en valor as vidas das persoas sen ocultar a ideoloxía que lle obrigou a deixar a súa terra.

Un exemplo é cando conta que a súa formación no Instituto Libre do Ensino estaba afastada, entre outros temas, de conversacións sobre o mundo dos touros. Carlos Veo, xa exiliado, coñece a vida dun toureiro, Luís Procuna, e anteponse a calquera prexuízo para contar nun documental a carreira vital deste home. Estou case seguro que pensou “hai que contar a vida deste toureiro”. Dirixiuno en 1956 e segue sendo o mellor filme deste xénero. Un referente para os cineastas mexicanos e os de todo o mundo.

Pero neste Foro, Carlos Veo non deixa de falar: dos centros de produción de cortametrajes que promoveu e dirixiu, dos amigos como Luís Buñuel e tamén das malas experiencias coa crítica co filme 'Pedro Páramo'. Con todo, quero destacar un relato da curtametraxe que estaba fóra de programa, titulado: 'O Vesgo'. Dirixido por Benito Alazraki, forma parte de “Raíces”, do que neste caso Carlos Veo é o guionista.

A historia é tan cruel como posible. O papel da educación das familias e a realidade social está moi presente neste pequeno filme e non deixa a ninguén sen motivo para pensar nunha dimensión inmanente e transcendente ao mesmo tempo. A película reflicte a miseria espiritual e o acoso ao que os máis débiles estaban e continúan a ser sometidos. Ambientada na península do Iucatán o protagonista é un deses nenos maltratados polos compañeiros; por ser breco dun ollo. Os nenos golpean nel e chámanlle: vesgo, vesgo.
A súa nai ten que facer algo e lévao xunto a un curandeiro, que lle dá unhas follas para pór no ollo. O neno acredita na súa nai e a nai acredita no farsante ao que lle leva o pouco diñeiro que ten. 

De volta á escola, o neno cre que sanó e volven facer burla del, regresando para a súa casa cheo de golpes. O filme finaliza cando nunha procesión dos Reis Meigos o neno ofrécese para poder curar. Esa fe era cega e fundamentada nunhas imaxes sen poder de sanación e, nun accidente cuns foguetes, o neno perde o único ollo polo que podía ver. Esa fe cega e sen fundamento vence ao verdadeiro problema oculto: o acoso dos demais. Tanto a nai como o neno están convencidos de que se produciu un milagre sen precedentes. Ninguén vai acosar a un cego. O problema estaba solucionado! 

Na actualidade toda a sociedade ten que loitar contra os enganos das redes sociais, e os acosadores procuran pasar sen ser identificados. Isto fai que ás vítimas estean moito máis expostas a sufrir sen saber como poder defender. Carlos Veo quixo mostrarnos un problema que segue sen unha solución trivial. Pero moito peor sería mirar para outro lado.