Honra aos soplons dixitais

@EP

Rende o exemplo. E as teorías conspirativas multiplícanse respecto ao rumbo dixital das nosas sociedades. 

Sucede iso coa extensión do denominado capitalismo de vixilancia (surveillance capitalism), baseado no uso masivo e permanente dos móbiles intelixentes. Estímase agora en máis de 3.000 millóns o número de usuarios en todo o mundo. É exponencial o seu aproveitamento con fins lucrativos por parte dos Novos Señores Feudais Tecnolóxicos (NSFT): Amazon (Jeff Bezos), Apple (Tim Cook), Google (Larry Page) e Facebook (Mark Zuckerberg). Lémbrese que no mesmo 28 de Julio de 2020, día do seu audiencia parlamentaria no Capitolio de Washington, xeráronse unhas plusvalías latentes para as súas empresas de máis de 16.000 millóns de euros. Equivalía dita cantidade --nun só día-- á oitava parte do custo total das pensións en España, o cal é o desembolso maior do noso Estado do Benestar (12% PIB).

Coa crecente robotización das nosas democracias, a xestión dos grandes paquetes de big data é de hoxe dos grandes monopolios e os NSFT. Mediante o uso dunha información incesante e depredadora, os novos señores feudais corporativos non só poden facer eficientes análises de mercadotecnia e estratexias mercantís. Os seus sofisticados estudos de investigación social superan a capacidade en moitos casos do que poden levar a cabo os organismos públicos. Por iso as grandes corporacións deveñen cada vez máis poderosas e intocables. Ante tal estado de cousas, pouco poden facer individualmente os países, tal e como foron gobernados ata o de agora. O Trumpismo e os últimos populismos que maximizan a súa presenza na redes sociais son un intento desesperado para frear as manecillas do reloxo.

Tratan patéticamente de rescatar á Estado-nación westfaliano do faiado da historia. Va tarefa nun mundo globalizado onde o transversal condiciona irremisiblemente as opcións ‘soberanas’ dos  países.

Na complexa disxuntiva entre seguridade e liberdade (como non-dominación, aseveran os últimos teóricos da idea republicana), a primeira prevaleceu. Pasaron oito anos desde que Edward Snowden expuxese ao mundo a rede de vixilancia masiva a escala global auspiciada polos servizos de intelixencia anglo-norteamericanos (moi recomendable é a lectura do seu libro, Vixilancia permanente). Atopámonos máis vixiados que nunca. En realidade, non hai recuncho de información das nosas existencias biográficas que sexa opaco aos ollos do que George Orwell ficcionou como o Gran Irmán.

O agora exiliado en Moscova, Edward Snowden, foi o gran inductor da convulsión da espionaxe informática, a ciberseguridad e a desnaturalización da privacidade. Lémbrese que Snowden, un técnico dunha empresa subcontratada pola Axencia de Seguridade estadounidense (NSA), e con vinculacións á CIA, denunciou en 2013 os programas norteamericanos de vixilancia e rastrexo informático a escala mundial coa activa cooperación das grandes empresas privadas de telecomunicación. Converteuse no gran soplón ou whistleblower que alertou á opinión pública dunhas prácticas opacas para o ollo humano.

Poucos cidadáns onde sufrimos --e sufriremos-- as consecuencias do terrorismo internacional cuestionarían o desenvolvemento de sofisticadas actividades de ciberseguridad para evitar ataques terroristas. Nosas sociedades están na mira de grupos de destrución masiva e selectiva. Algo que volve manifestarse tras a conquista talibán de Afganistán. Acéptase --aínda implicitamente-- que os servizos de información sensible necesitan dunha ampla maniobrabilidad para detectar e neutralizar potenciais actos criminais do terrorismo internacional, o cal se beneficia da democratización informática mundial. Pero como case todo na existencia social dos humanos, hai outra cara da moeda interesada, tenebrosa e potencialmente disolvente. E que tomou control das nosas vidas.

Imaxínanse Uds. vivir hoxe sen o apéndice corporal do móbil ou smartphone? Cantos dos que len este artigo poden afirmar que non posúen un deles? Quizá para os usuarios ‘talluditos’ destes dispositivos a porcentaxe non sexa tan elevado como o dos mozos millenials compulsivos tecleadores de guasaps. A través deses dispositivos as nosas pegadas dixitais pasan cabalmente a ser a vida dos outros.

É o que hai, dirase… O progreso das nosas sociedades de consumo e o modelo triunfante do capitalismo anglo-norteamericano requiren de información sen restricións para vender máis e mercantilizar integralmente a vida das persoas. Na loita da sociodicea de terroristas e avogados do mal tense que pagar con diñeiro contante e sonante. E págase coa conformación dos nosos perfís consumistas, crecientemente determinados polos intereses dos NSFT.

Hai uns días, Frances Haugen, unha exempregadoa de Facebook tirou da manta e expuxo ante o Congreso estadounidense e ao público en xeral as ‘malas prácticas’ do gran señor feudal tecnolóxico, Mark Zuckerberg. Case de maneira sincrónica, o luns catro de outubro produciuse o apagamento de Facebook e as súas subsidiarias, Whatsapp e Istagram. Desde a súa incorporación a Facebook en 2019, e ante o que aparecía cotidianamente ante os seus ollos, Haugen decidiu compilar documentos ata que abandonou a empresa o pasado mes de maio, desilusionada por comprobar que os algoritmos utilizados polo NSFT de Zuckerberg son artimañas para, entre outras finalidades, crear dependencia e aumentar o consumo. A multiplicación dos casos de anorexia e os suicidios son, segundo Haugen, unha deriva moi preocupante. Todo iso, segundo Haugen, por diñeiro.

Tras a evidencia presentada na audiencia congresional, Mark Zuckerberg afirmou que as alegacións de Haugen de que a súa compañía priorizaba os beneficios por encima da seguridade das persoas “… non eran verdade”. Poden Vdes crerllo?

Chivatos e soplons como Snowden e Haugen son acredores do recoñecemento internacional pola súa coraxe e bonhomía en avisarnos da verdadeira natureza criminal do capitalismo vixiante anglo-norteamericano e a súa insaciable cobiza por mercantilizar a vida social.

Moita honra aos soplones e a todos aqueles que seguen os seus exemplos de integridade moral.