O resultado na primeira volta das eleccións lexislativas francesas fixo saltar todas as alarmas democráticas na Unión Europea cando a extrema dereita, representada por Rassemblement National, o partido de Marine Le Pen, aparecía como gañadora por primeira vez na súa historia. E gañaba cun resultado (33,5%: 5,5 puntos por encima do resultado alcanzado pola Nova Fronte Popular que quedou nun 28%) que fai temer con fundamento polo resultado na segunda volta. Porque a posibilidade de que en Francia chegue a gobernar a extrema dereita é unha enorme ameaza non só para Francia senón para toda a Unión Europea.

Por razóns históricas, seguramente que Francia sexa o país mais europeísta da Unión Europea. Velaí que calquera acontecemento político ou social que ten lugar neste país adquira resonancias europeas. Velaí que a posible vitoria do Rassemblement National levante unha fonda preocupación entre os demócratas europeos, pois conduciría á Unión Europea a unha maior inestabilidade política, tal que poría en risco non só o propio proxecto europeo, senón tamén a democracia na Unión. Unha lectura que, todo indica, fixeron os demócratas franceses, velaí que aparcasen as súas diferenzas para, apurando os tempos, presentar unha candidatura conxunta, unha alianza republicana, cuxo obxectivo central é crear un cordón democrático que sirva para frear o ascenso da extrema dereita e impedir que chegue a gobernar. Unha alianza que, a pesar diso, está a atopar resistencias á súa constitución por parte dos sectores mais dereitistas do macronismo que, a pesar diso, son conscientes de que terían que dar explicacións en caso de non sumar a esta alianza.

Unha realidade que non pode ocultar os sólidos argumentos que explican este ascenso da extrema dereita en Francia. Un ascenso que non debería sorprender porque o país galo non só foi nestas últimas décadas un dos mais firmes aliados de Alemani na súa estratexia de impor o ordoliberalismo en toda a eurozona, senón que, con motivo da guerra en Ucraína, apareceu como un dos membros mais belicistas da Unión Europea con enfoques militaristas que mesmo superan aos da propia OTAN.

Nestas últimas décadas os cidadáns franceses foron espectadores de como as elites políticas (liberais e socialdemócratas) cedían a favor de instancias comunitarias, que escapan ao control democrático, parcelas cada vez maiores da súa soberanía fiscal, monetaria, comercial e xurídica. Cesións que carrexaron unha grave deterioración económica, social e mesmo cultural do país tal que alimentou o descontento da cidadanía cos gobernantes de quenda e os seus partidos, pero tamén con sectores marxinais (maioría inmigrantes e familias) sobre os que descargaron a súa ira e malestar (“róubannos os empregos”, “atacan os nosos valores”). Un dobre descontento que a extrema dereita francesa, como sucedería noutros países europeos, soubo hábilmente aproveitar para, acusando a uns e outros, presentar como alternativa. Un dobre descontento ao que tamén colaboraría decisivamente o estrondoso fracaso do macronismo que se presentou como un dique seguro fronte á extrema dereita.

Unha extrema dereita cuxo ascenso pon en evidencia como Francia tampouco escapa a crise da mundialización neoliberal. Unha Francia que nestas eleccións do próximo domingo non só xógase o seu futuro senón tamén o de Europa. Unha Europa que, vistos os resultados das últimas eleccións parlamentarias, é cada vez menos social pero mais conservadora, racista e militarista.