O cumio do Clima de Brasil, unha oportunidade para frear o cambio climático

Levamos anos vendo os desastres “naturais” que se están producindo en parte do mundo: incendios, tormentas, inundacións, secas extremas, tsunamis. Vémolo pola televisión e, aínda que nos impresionan, percibímolo como algo moi afastado. Parece que nunca chegará ao país no que vivimos. Son sucesos doutras zonas, coma se o mundo non estivese intercomunicado, e máis tarde ou máis cedo o que ocorre a miles de quilómetros terminará facendo acto de presenza.

En España, os fenómenos meteorolóxicos extremos xa chegaron. Dámosnos/Dámonos conta de que non somos alleos a eles: os incendios devastadores deste verán en varias zonas do territorio, as tormentas, as choivas torrenciais que arrasan con todo o que atopan, as danas, as subidas de temperaturas que provocan ondas de calor insoportables... e unha longa lista de fenómenos. Todo iso, segundo os expertos, débese ao cambio climático, que parece irá a máis. É máis que evidente que, se non se pon os medios necesarios, ímolo a pasar moi mal.

Hai partidos políticos que negan o evidente; é máis, que promoven cunha desvergoña incrible que iso do “cambio climático” non é certo, e quedan tan frescos, sen importarlles as persoas. Por que levan a cabo esa defensa férrea da súa teoría negacionista? Está moi claro: defenden intereses económicos e ideolóxicos, para protexer determinadas industrias… e ideoloxías.

O preocupante do tema é que os grupos políticos negacionistas e retardistas entrarán (algúns xa están) nos gobernos locais, provinciais e autonómicos, como é o caso de VOX, que ten dous temas principais en política: negar o cambio climático (en contra da Axenda 2030) e a inmigración. Dous temas que levan como bandeira. Están a facelo nestes anos cruciais, nos que hai que tomar medidas urxentes que freen o cambio. Si son as cidades, os municipios e os gobernos rexionais/autonómicos os que deben levar a cabo as medidas, co ascenso da ultradereita as cousas non pintan nada ben.

Deberíase ter en conta que a acción climática non debería ser nin de dereitas nin de esquerdas, pero, polo que se está vendo, só os partidos progresistas están a defender e impulsando a loita contra o cambio climático.

A cidade de Belém (Brasil) acolle estes días aos asistentes da conferencia climática COP30, coa presenza duns 60 xefes de Estado e de Goberno. Entre os participantes no cume están Gabriel Boric (Chile), Gustavo Petro (Colombia), Emmanuel Macron (Francia), Friedrich Merz (Alemaña), Pedro Sánchez (España), Keir Starmer (Reino Unido), Luís Montenegro (Portugal) e Ahmed ao Sharaa (Siria). As dúas ausencias destacadas son as dos presidentes de China, Xi Jinping, e de Estados Unidos, Donald Trump, máximos representantes dos dous países máis contaminantes do mundo.

Trump vén mostrando o seu desacordo coas políticas sobre cambio climático e adoita dicir que son mentiras; xa se descolgou do Acordo de París. Non enviará a ningún alto cargo que represente ao seu goberno. En cambio, decenas de líderes subnacionales estadounidenses están presentes no cume para promover as súas iniciativas climáticas. Estes representantes consideran que a xente está a reclamar e facendo que as cousas sucedan, comprometer con alianzas e desenvolvemento económico.

Que se espera da COP30? Un sinal contundente de que os gobernos manterán o seu compromiso para garantir un futuro de enerxía limpa, a pesar das crecentes dificultades políticas. Terán en conta aos científicos? Porque a mensaxe da comunidade científica está moi claro: todos deben actuar, e ademais con rapidez.

 Os gobernos deben atopar a maneira de reforzar os seus compromisos e levar a cabo o traballo necesario para polos en práctica.

A COP30 foi denominada como a COP da implementación. As regras e o marco do acordo están definidos. Establecéronse mecanismos e instrumentos para xestionar todo, desde o financiamento climático e a adaptación até os mecanismos de mercado e os danos derivados dos inevitables impactos do quecemento global, coñecidos como “perdas e danos”. Agora trátase de cumprir co prometido.

Todos os participantes na COP21 de París sabían que os seus compromisos non alcanzaban o necesario, pero o Acordo de París representaba a promesa de facer máis, máis rápido e mellor no futuro. Unha vez máis, e como sempre, o futuro xa está aquí.

Os dous temas centrais para este encontro son limitar o aumento da temperatura global a 1,5 °C respecto dos niveis preindustriales e os compromisos derivados. É importante resaltar que o feito de que ningunha nación siga o exemplo de Estados Unidos ao abandonar o Acordo de París é significativo. Agora quedan as dúbidas respecto de grandes emisores como China ou India, e segue preocupando a política da Unión Europea en materia ambiental e climática.

Unha vez máis, como sempre, os lobbies das empresas máis contaminantes —especialmente a media ducia de grandes petroleiras e todas as súas derivadas— constitúen a representación máis numerosa e tamén a máis eficaz á hora de neutralizar calquera posible acordo para ir suprimindo os combustibles fósiles e os compromisos de financiamento climático.