15M: Por que tanto odio?

Manoel Barbeitos
Economista

O maior mérito do 15M foi facer visible, sacándoo as rúas, o crecente malestar (indignación) que existía entre amplas capas da poboación polos grandes déficits que escondía a democracia española. Un acerto que se viu confirmado pola simpatía que desde o primeiro momento este movemento espertaría entre un número crecente de cidadáns de todas as idades.


A súa conversión en partido político, PODEMOS, provocou ademais importantes movementos nos escenarios políticos español e autonómicos ao poñer encima da mesa aqueles déficits que alcanzaban a moitos e diferentes ámbitos da realidade dos pobos de España. Así se puxo en evidencia como, a pesar dos anos de democracia transcorridos, a coroa (xefatura do estado), lonxe de ser exemplar, era un niño de corrupción, que en relevantes aparellos do estado como por caso o poder xudicial e as chamadas "cloacas", seguían gozando dun gran poder familias dun indiscutible pasado franquista, que o gran capital (a oligarquía financeira e inmobiliaria xunto aos grandes oligopolios) seguía dominando a economía dunha maneira absolutista tal que favorecía tanto a unha gran desigualdade na distribución das rendas creando un estado de benestar moi pobre, que o poder do estado mantiña unha distribución territorial enormemente desigual e favorable ao centralismo madrileño, que o sistema de partidos vixente (o bipartidismo) non representaba adecuadamente os intereses da maioría da poboación ("non nos representan"). Mais aínda, que o sistema vixente favorecía que en España disparásese a corrupción ("non hai pan para tanto chourizo") ata límites insoportables.


Que este movemento espertase simpatía entre amplas capas de poboación quedaría reflectido nos resultados obtidos nas convocatorias electorais que seguiron a continuación. Por caso, nas eleccións europeas (2014), onde sería a cuarta forza máis votada, en eleccións autonómicas (2015), cando demostrou que a súa influencia estendíase por todos os territorios de España, e nas eleccións xerais inmediatas (2015, 2016) nas que, polo número de votos recibidos, PODEMOS transformaríase na terceira forza da escena política española. O movemento social que nacera no 2011 transformara profundamente o escenario político español e autonómico deixando obsoleto o bipartidismo borbónico.


Este auxe dos "indignados", que se atreveron a pasar das rúas aos centros de poder político, provocou unha fortísima reacción en contra por parte das elites que viñan beneficiando dos déficits democráticos xa citados. Unha iniciativa que tivo como vangarda militante aos poder mediáticos e xudiciais que desde eses instantes iniciaron unha sumarísima ofensiva tanto contra PODEMOS como contra os seus dirixentes mais destacados. Unha ofensiva que tomou formas e tivo formatos absolutamente reprochables, inadmisibles nunha democracia moderna. Se moitos medios de información e opinión, a maioría afíns aos poder económicos, puxeron en marcha campañas de desprestixio e difamación que asinaría o propio Goebbels, non quedaron atrás numerosas instancias xudiciais que, en mans de elementos moi conservadores, iniciaron un labor de acoso e derriba abrindo incontables procesos xudiciais tanto á organización como a militantes destacados.


Unha ofensiva que fracasaría no seu obxectivo tanto de retirar do escenario político a PODEMOS como de acurralar aos seus dirixentes. Así, e por caso, as mentiras xornalísticas foron e seguen caendo por si mesmas a pesar da súa proliferación e insistencia. Ao mesmo tempo, nun escenario político marcado pola corrupción, ningunha, absolutamente ningunha, das accións xudiciais emprendidas contra eles puido demostrar as acusacións de que eran obxecto e todas finalizan arquivadas. Con todo, si tivo un importante éxito a nivel electoral: se nas eleccións xerais do 2015 recibiran o apoio de mais de 5 millóns de votantes, o que lle permitía obter 69 escanos, no 2019 foron 3,5 millóns os votos recibidos, unha perda de 1,5 millóns de votos, e 34 escanos. Perda de apoios que se estendeu de forma moi significativa a practicamente todos os pobos de España (Cataluña, País Vasco, Galicia, Andalucia, Valencia, Madrid...).


Unha perda tan significativa de apoios non pode explicarse exclusivamente pola forte ofensiva das cavernas. Hai tamén importantes erros por parte de PODEMOS. En primeiro lugar a súa alianza coa vella garda comunista de Esquerda Unida. Unha alianza (UNIDAS PODEMOS) que levou a que o movemento social e político que era PODEMOS convertésese nun partido de corte clásico como os que había criticado e que supuxo, entre outros custos, unha clara perda de frescura, de democracia interna e de confianza cidadá que levaron a unha clara deterioración da súa relación coas clases populares. Deterioración que tanto provocou importantes rupturas nas alianzas autonómicas (Galicia, Cataluña, País Valenciano...) como tivo graves repercusións internas con divisións no núcleo dirixente orixinal de PODEMOS que nun número moi relevante e destacado abandonou a organización facendo así un enorme pero innecesario dano á súa imaxe de unidade, dentro da diversidade, de fraternidade e camaradería. Non menos influencia negativa tivo a soberbia de moitos dos seus dirixentes ("Ás veces te crías que o inventabas todo" Iñigo Errejón) e o crecente personalismo, cun comportamento claramente cesarista, do seu líder mais coñecido (Pablo Iglesias).


A pesar destes erros resulta indiscutible que, en termos globais, o movemento está a achegar grandes beneficios á democracia española. A nivel gobernamental poucos poden discutir hoxe en día que a moción de censura (2018) que derrubou a un dos gobernos (PP) máis corruptos e incompetentes da democracia española non se produciu sen a firme posición de UNIDAS PODEMOS. Tampouco é cuestionable que se o goberno de coalición derivado da moción (PSOE/ UP) aprobou os orzamentos máis progresistas da democracia (2021), con maior gasto social, foi grazas a presencia de UNIDAS PODEMOS no goberno. Tamén non é allea a súa influencia que hoxe en día sexan maioría os españois que pensan que a coroa (xefatura do estado) é un lastre para a democracia en España, que o sentimento republicano e laico estea crescendo, que o pluripartidismo viñese para quedar cunha presenza crecente das forzas periféricas na política española, que a corrupción non goce da impunidade doutras etapas, que o modelo actual de estado deba superarse e dar paso a outro de corte mais federal, etc.. Son todos estes avances democráticos, nos que o papel de UNIDAS PODEMOS foi e está a ser decisivo, os que explican o odio que levantan nas elites españolas que ven así reducidos algúns dos seus moitos e históricos privilexios.


Difícil vaticinar o futuro a medio e longo prazo pero, convén subliñalo, resulta indiscutible que os mozos e as mozas do 15M fixeron, e ségueno facendo, un enorme favor á democracia en España e, por tanto, ás súas clases populares. Ben farían todas as xentes de esquerdas en non perder esta perspectiva. Ben farían eles mesmos en recuperar moitas dos sinais iniciais de identidade hoxe perdidas: veremos que pasa na Asemblea Cidadá que teñen convocada para xuño e na que será elixida unha nova dirección na que seguramente xa non estean os seus fundadores orixinais.    


Sen comentarios

Escribe o teu comentario




He leído y acepto la política de privacidad

No está permitido verter comentarios contrarios a la ley o injuriantes. Nos reservamos el derecho a eliminar los comentarios que consideremos fuera de tema.

Máis opinión
Opinadores

Galiciapress
Praza da Quintana, 3; 15704 Santiago de Compostela
Tlf (34)678803735

redaccion@galiciapress.es o direccion@galiciapress.es
RESERVADOS TODOS OS DEREITOS. EDITADO POR POMBA PRESS,S.L.
Aviso legal - Política de Cookies - Política de Privacidade - Configuración de cookies - Consello editorial - Publicidade
Powered by Bigpress
CLABE