Xa temos a estrutura básica do novo Goberno e, a pesar de ser un dos máis numerosos da democracia, con todo outra vez volveron a esquecerse dun dos alicerces básicos do estado do benestar como é a nosa Administración Local, que aínda que é verdade que nunca tivo un tratamento preferente en canto ao seu encaixe gobernamental, tamén é certo que desde o Goberno Zapatero desapareceu o único departamento de referencia, como era a Dirección Xeral de Administración Local, para acabar difuminada noutras Direccións Xerais, compartindo, ademais, mesa e despacho coas Comunidades Autónomas, que finalmente son as que absorben absolutamente a práctica totalidade non só de recursos senón de atención dos responsables destes organismos.

Estamos nun momento no que a Administración Local pode xogar un papel básico no desenvolvemento do noso país, sobre todo despois de ver o movemento ao redor da chamada “España baleirada”, que parecía que ía ter voz propia no Congreso dos Deputados a través do deputado de Teruel Existe pero que, a pesar de facilitar co seu voto a formación do Goberno, con todo á vista da estrutura ministerial semella que imos seguir ante o que eu dei en chamar como a “España abandonada”.

É certo que a nova estrutura gobernamental dá a un dos seus Ministerios, xunto co de Transición Ecolóxica, o nome do “Reto Demográfico”, desaparecendo o Comisionado creado para iso polo Goberno Rajoy, que é verdade que foi absolutamente prescindible polo que fixo tanto nese Goberno como no primeiro de Sánchez, creándose agora unha Subsecretaría, pero desde un Ministerio distinto ao de Política Territorial, que é no que se encadra a Administración Local, o cal creo que é froito de non ter nada claro que facer con isto do reto demográfico, pois non por ter unha casa no pobo coñécese o mundo rural. E leste é un mal moi común entre os nosos gobernantes, polo menos do Goberno Central, pois non debemos perder de vista que na maioría das Comunidades Autónomas a Administración Local ten un papel moito máis relevante nas súas respectivos organigramas. E se falo tantas veces de Administración Local e de Reto Demográfico é polo interrelacionado que está unha materia coa outra. Se queremos que a “España baleirada” deixe de estar abandonada e progrese cara a onde debe camiñar un estado do benestar para todos e non só para os urbanitas, as políticas para levar a cabo deben radicar, fundamentalmente, na Administración máis próxima, e esta é a Local. Por iso non acabo de entender a constante e sucesiva perda de peso específico desta e a súa difuminación en diversos departamentos.

Hoxe en día a nosa Administración Local ten tal importancia que merecería non só recuperar aquela Dirección Xeral propia senón, mesmo, contar cunha Secretaría de Estado composta por municipalistas e na que se incardine non só o relativo ao reto demográfico, senón todo o que ten que ver cos Concellos do Século XXI. E tanto a nivel de regulación de competencias, que cada vez que se tentaron reformar foi para desmontar, tamén desde o descoñecemento, o construído con moito esforzo polos nosos Concellos desde a súa restauración democrática, como tamén para falar de financiamento, que é un tema que monopolizan as Comunidades Autónomas, para as cales non só hai lexislación, senón que levamos varias reformas mentres que para os Concellos aínda non tivemos nin a primeira norma que estableza dunha forma clara cales deben ser e de onde deben provir os seus recursos. Pero é que ademais debemos estudar a implantación dun novo modelo de configuración das nosas corporacións locais, cunha planta local revisada e actualizada que consiga optimizar os seus recursos de maneira que poidan poñer en práctica políticas sostibles de asentamento de poboación no rural de forma duradeira, que será como unicamente poderase combater o despoboamento. E para todo isto sería necesario que dentro desa Secretaría de Estado radicase, como xa o houbo fai moitos anos, un Instituto de Estudos de Administración Local e que contribuíu de forma sobresaliente á promulgación da Lei de Réxime Local de 1985, aínda en vigor e que, aínda que deba ser revisada, con todo non só sobreviviu ata os nosos días dunha maneira moi digna senón que o fixo con maior acerto que calquera das outras reformas que se tentaron introducir.

En resumo, se de verdade queremos facer algo para aliviar a situación da “España baleirada” ou da “España abandonada” non podemos desvinculalo referido ao Reto Demográfico do mesmo Ministerio no que se encadra a Administración Local e debemos darlle a ambas a importancia que se merecen de maneira que se lles dote dos organismos non só de regulación e de interrelación senón tamén de estudo, debate e propostas que necesitan e que é fundamental que estean encabezados por persoas que realmente coñezan e saiban do local, non da Administración en xeral, non desde o mundo urbanita como é, tradicionalmente, o que copa os postos do Consello de Ministros e da súa organigrama principal, e, por suposto, non mesturándoas co mundo do autonómico que acaba absorbendo todo o que toca.

Se non se pon á Administración Local no debido a que lle corresponde, como un dos alicerces básicos que é de desenvolvemento do estado do benestar, non é seguro que se poidan implementar políticas eficientes ante o reto demográfico máis aló dunhas simples luces de neón para acaparar algúns titulares de prensa, cando en realidade o que se necesita en ambos os casos é atención e coñecemento sobre o tema.