Inmigrantes, perigosos ou necesarios?

Co peche dos portos italianos a algúns barcos onde viaxaban inmigrantes e refuxiados desde a beira sur do Mediterráneo, España pasou a ser a entrada preferida para os traficantes de humanos que se trasladan a Europa. Como non podía ser menos, a loable decisión do goberno Sánchez de acoller en Valencia aos 629 náufragos do barco ‘Aquarius’, salvados das augas da Canle de Sicilia cando se dirixían a Italia, non fixo senón acrecentase o interese dos traficantes polas vías de acceso españolas.

Agora sábese que o 38% da inmigración que chega a Europa desde o Mediterráneo occidental entra por España e que uns 22.000 inmigrantes accederon en patera ás costas españolas no últimos sete meses, unha cantidade tres veces maior que no mesmo período do ano pasado e que xa supera en 5000 persoas aos chegados ao país transalpino.

Na última reunión de xefes de Estado e de goberno de a Unión Europea as dúas grandes iniciativas para canalizar o debate migratorio foron recibidas con pouco entusiasmo. Tratábase de establecer centros controlados en territorio europeo para avaliar se os inmigrantes recentemente chegados teñen ou non dereito ao asilo e de plataformas exteriores ao espazo UE. O resultado da reunión foi pouco concluínte e a finais de agosto haberá un novo encontro para discutir aspectos en detalle destas propostas. No ínterin chegan ás costas españolas un crecente número de inmigrantes para os cales as autoridades públicas atopas dificultades materiais a fin de facilitarlles aloxamento e atención humanitaria.

En España non se alcanzou o nivel de alarma social existente en Italia respecto da inmigración. 

Xa nas últimas eleccións xerais transalpinas boa parte do debate entre os partidos estivo condicionado polo asunto da inmigración. Hoxe en día a estrela rutilante de Matteo Salvini, ministro do Interior italiano, líder da liga (denominación á cal se lle podou o apelativo de Norte), e verdadeiro ‘peso pesado’ no goberno de coalición formado co Movemento 5 Estrelas de Luigi dei Maio, lembra día si e día non que Italia está saturada de refuxiados e inmigrantes.

AGRESIÓNS EN ITALIA

Lonxe de acougarse o debate en Italia se encona con incidentes de odio racial como o episodio dos disparos a un inmigrante negro, a agresión a unha deportista italiana de cor, ou con acusacións subidas de ton respecto das causas da criminalidade ou a prostitución. As acusacións dalgúns políticos e opinadores mediáticos no país onde xurdiu historicamente o fascismo son preocupantes. Pero precisamente alí xorden novas iniciativas para a xestión da inmigración. A xornalista e reporteira Milena Gabanelli vén insistindo desde hai tempo na conveniencia de que se organizase metódica e racionalmente a acollida aos inmigrantes en chan transalpino. A tal fin, e ademais dos labores de rexistro e sistematización, propoñía a reutilización de vellos cuarteis e outras residencias inutilizadas para ofrecer non soamente unha estancia digna e normalizada aos inmigrantes, senón servizos de instrución entre os que se incluían o ensino da lingua do país do seu destino final. Lémbrese que agora a Comisión Europea propón o pago de 6000 euros por cada por migrante acollido para os países fóra da UE que aceptasen voluntariamente asumir a xestión dos recentemente chegados.

XESTIÓN EN ESPAÑA

Respecto de España, non deberiamos prepararnos para facer nós aquí, tamén con diñeiros comunitarios, os labores de acollida e integración de quen arriba e seguirán arribando ás nosas costas? Sendo o terceiro país do mundo en número de turistas, noso ‘saber facer’ na xestión de visitantes debería ser un activo aproveitable. 

Nosa contribución para facer entender aos refuxiados e inmigrantes que tamén teñen obrigacións que cumprir en España e respecto dos seus eventuais países de asilo, achegaría un valor engadido á solución mancomunada europea. 

Todo iso redundaría na aceptación por parte dos cidadáns europeos dunha política que mellorase a súa vida cotiá e lexitimase á propia Unión Europea.

O discurso do perigo que leva a inmigración é un recurso populista que os partidos antieuropeos seguen atizando con insistencia e con non poucos réditos electorais como, por exemplo, nos países centroeuropeos do grupo Visegrad (Hungría, Polonia, República Checa e Eslovaquia). En España o asunto comeza a ‘interesar’ a partidos e distintos actores sociais. Un número crecente de opinadores políticos avisan que o tema pode converterse nunha poderosa arma arreboladiza electoral como sucedeu en Italia. Poucos inciden na verdade incontrovertible de que Europa necesita aos inmigrantes. O modelo socioeconómico europeo necesita da súa contribución en forma de traballo, de cotizacións sociais e de impostos para manter vivos os sistemas de protección social no Vello Continente.

Co envellecemento poboacional, e o declive demográfico en toda Europa, só os inmigrantes poderían achegar sangue novo para asegurar a viabilidade do noso Modelo Social Europeo, asediado polos sistemas alternativos de ‘neoesclavismo’ dos países emerxentes e da re-mercantilización individual anglonorteamericana. Como xa sinalaron en 2011 os meus colegas Francisco Javier Moreno e María Bruquetas no seu estudo sobre inmigración e Estado do Benestar en España, dada a previsible evolución demográfica, faríase necesaria a chegada de millóns de inmigrantes para 2030, a fin de manter os equilibrios socioeconómicos en Europa. No caso español, os nacementos apenas compensarían as defuncións e calcúlase que se necesitarían polo menos sete millóns de inmigrantes para que a taxa de dependencia entre pasivos e produtivos mantivésese nun cociente óptimo.

A encrucillada da inmigración para Europa convértese nun asunto estrutural sobre o que non cabe aproveitarse politicamente desde posicións parafascistas ou inxenuamente ‘buenistas’. 

Hai que superar os enfoques cortoplacistas que só perseguen solucións temporais para saír do paso. 

Respecto dos máis amplos efectos da inmigración no Vello Continente, non esquezamos que a cifra xa considerada como insoportable por xenófobos e intolerantes europeos (ao redor de 1 millón e medio nos dous últimos anos), palidece ao contrastala con cálculos recentes que estiman en 30 millóns os migrantes preparados para emigrar a Europa desde países en guerra ou en moi malas situacións económicas: debemos esperar un novo rapto de Europa polos deuses omnipotentes?

Artigo publicado orixinalmente en Catalunyapress.es