Non nos debería de sorprender o que está a pasar en Galicia coa sanidade pública. Non debería de sorprender porque a historia nos demostrou bastante como cando se aplican as receitas neoliberais (recortes, privatizacións, concertos...) está a demolerse a sanidade pública para que ocupe o seu lugar a sanidade privada. Un capital privado que se rexe polo criterio da máxima ganancia algo que non se debe aplicar aos servizos públicos cuxo obxectivo ten que ser atender ás necesidades básicas da poboación que non saben de leis do mercado. Uns criterios neoliberais que apostan polas grandes infraestruturas porque son unha fonte de negocio para as construtoras e bancos (tamén fondos de investimento). Velaí que se prime aos grandes hospitais (hospitocentrismo) sobre os centros de saúde, a atención hospitalaria sobre a atención primaria.

En Galicia, e segundo o Defensor do Paciente, a situación da Atención Primaria “é de vergoña, con déficits de profesionais sanitarios que se calculan nun 30%”. Unha situación que é confirmada por SOS Sanidade. quen denuncia que “a Xunta está a deteriorar e desmantelando a Atención Primaria cortando orzamento e persoal, pechando centros, masificando as consultas e pondo barreiras ao acceso aos centros de saúde”. Con estes recortes miles de cidadáns galegos deixan de recibir a atención médica que precisan e a que teñen dereito, o que repercute directamente sobre a súa saúde e as súas condicións de vida. Os impactos desta demolición da atención primaria non quedan aí, pois tamén afectan os hospitais que ven como se desbordan os seus servizos de urxencias que non son quen de atender debidamente a todos os pacientes que lle chegan.

Unha Atención Hospitalaria que se apoia, como sinalaba antes, na construción de grandes hospitais que son concibidos como un moi lucrativo negocio que empeza na construción e segue na xestión. En Galicia está a aplicarse un modelo neoliberal que ten un certo percorrido en estados da Unión Europea (arrinca dos anos 90 do século pasado e a orixe estivo en Gran Bretaña) que se fundamenta en criterios como “a transformación dos hospitais en fundacións do SNS con autogoberno e cuxos recursos se volven dependentes dos contratos estipulados cos compradores. Introdúcese como primeiro elemento de externalización á contratación a quen fixera a oferta mais baixa que leva a que o SNS” (neste caso o SERGAS) “afástese progresivamente do seu papel de provedor para converter en mero cliente. Esta externalización creada polas iniciativas de financiamento privado implica aos edificios dos hospitais públicos. Mediante esta estratexia son as empresas privadas quen constrúen estes grandes hospitais que logo alugan ao SNS por un prezo substancialmente alto”. Unha privatización “que se complementa coa externalización de moitas áreas distintas, como a limpeza, a alimentación e o mantemento, os servizos clínicos, as tecnoloxías da información...”. A realidade é que estas reformas, que se xustifican en base a criterios de eficiencia e rendibilidade grazas a introdución de elementos de mercado na atención sanitaria, son un rotundo fracaso. A razón é moi simple: estas reformas “non aprecian a evidencia de que non existe tal cousa como un mercado competitivo para servizos como sanidade, os contratos duran varios anos e son concedidos a un pequeno número de empresas que chegan a dominar o mercado da externalización” (MARIANA MAZZUCATO: “O valor das cousas”. Editorial TAURUS) o que lles permite impor as súas condicións.

Todos os estudos, e experiencias, sobre este sistema de atención hospitalaria móstrannos como “o aumento da prestación do sector privado asociará cun significativo descenso da prestación directa do SNS, unha redución da calidade e con que os custos sexan pagados polo sector público” (Ídem). Ten tamén efectos sobre o persoal sanitario que se ve desbordados por falta de persoal auxiliar (talles como administrativos) vítima dos recortes e axústelos, polo que teñen que dedicar unha parte moi elevada da súa xornada a tarefas que non teñen nada que ver co coidado aos pacientes o que deriva nun prexuízo para estes e unha frustración para aqueles. Para finalizar este apartado sinalar dous efectos máis deste modelo privatizador: en primeiro lugar a carga que supón para o erario público pois o custo final dos hospitais é varias veces superior ao valor dos activos subxacentes e ao inicialmente preupuestado. Segundo, que os hospitais reducen cada vez máis as súas actividades hospitalarias a aquelas que non son rendibles (como, por caso, determinadas actividades cirúrxicas) pois a externalización amplíase a todas aquelas que poden ser negocio para o capital privado.

Finalmente subliñar que un modelo sanitario como este non planifica o que provoca situacións como as que actualmente se están vivindo na sanidade pública galega de falta de persoal sanitario. Algo que responde tanto á citada ausencia de planificación (o mercado non é quen de axustar a oferta á demanda) como ás malas condicións laborais que fan que non poucos profesionais búsquense a vida noutras comunidades e estados. Como di Noam Chomsky “a técnica estándar da privatización: quitas financiamento, asegúrasche de que as cousas non funcionan, a xente enfádase e dásllo ao capital privado”.