Os MOOC: Unha educación superior de calidade para todos

Quen non soñou con poder estudar na Universidade de Harvard ou no Massachusetts Institute of Technology? Pois agora é posible facelo de forma gratuíta e sen ter que voar ata Boston grazas aos MOOC.

Sen dúbida una das grandes revolucións dos últimos tempos no terreo da educación superior é o fenómeno dos MOOC (Masive Open Online Courses). Probablemente esta modalidade de formación a través de redes estea a poñer a primeira pedra do que debe ser a esencia do proceso de aprendizaxe online que ata agora foi, en maior ou menor medida, unha imitación e adaptación dixital dos métodos de ensino presenciais de toda a vida.

Pero imos aclarar conceptos, denomínase MOOC a un tipo de curso que se imparte a través de Internet, por prestixiosas institucións educativas, e que pode chegar simultaneamente a inxentes cantidades de alumnos, de feito poden sumar ata varios miles. Adicionalmente, suponse que os MOOC fan un uso intensivo dos medios sociais, nas comunicacións docente-alumno e entre estes últimos, e que explotan ao máximo os formatos multimedia, especialmente o vídeo e o podcast.

Precisamente é o Instituto Tecnolóxico de Massachusetts o organismo pioneiro en poñer en marcha en 2001 o que denominou MIT OpenCourseWare (MITOCW) que no seu día definiu da seguinte forma:

«OpenCourseWare combina dúas cousas: a tradicional apertura, compromiso e influencia democratizadora da educación americana e a posibilidade que ofrece a Web para poñer unha vasta cantidade de información dispoñible de forma inmediata».

Un ano despois, o MIT publicou a primeira proba do novo modelo educativo, consistente nunha páxina web que albergaba 50 cursos. No ano 2011 a institución celebrou os dez anos da iniciativa con máis de 2.000 cursos, a incorporación de 33 disciplinas académicas e máis de 100 millóns de alumnos.

Con todo, non é ata 2008, ano en que Stephen Downes e George Siemens, ambos os docentes da Universidade de Manitoba (Canadá), imparten o curso Connectivism and Connected Knowledge (CCK08), en que se considera que comeza a era dos MOOC. Este curso tivo un alumnado presencial de pago de 25 persoas e outro virtual gratuíto de 2.300. O alumnado remoto podía interactuar coa aula a través dunha plataforma educativa Moodle e de distintas ferramentas 2.0, como os blogues e Second Life.

O cambio de paradigma educativo veu da man da tecnoloxía. Con todo, urxe que a formación online atope o seu propio espazo metodolóxico alleo ao ensino presencial e que non dependa da adaptación e adopción das formas desta.