O caso de Facebook pode ser paradigmático da sobreabundancia de información á que se enfronta o usuario medio das redes sociais. O elevado número de seguidores, máis do que podemos xestionar, produce un exceso de contido que con frecuencia antóllasenos irrelevante. Se a iso sumámoslle a crecente preocupación social cara a temas relacionados coa privacidade e a seguridade da nosa información, non é de estrañar que se rexistre unha tendencia á alza a trasladar as nosas relacións dixitais ás contornas privadas, entre os que destacan servizos como Facebook Messenger, WhatsApp e Instagram Messaging. Estas apps teñen máis de servizo de mensaxería que de rede social ao uso, e permiten xestionar eficientemente grupos reducidos de persoas, sen ter que compartir a información persoal con todo o orbe.

No fondo, o que nos está dicindo esta tendencia é que nos propuxemos levar o tipo de relación presencial física de toda a vida ao plano dixital: a da veciñanza, a cuadrilla de amigos, os tertulianos de café ou as reunións familiares. Precisamente, todo o contrario do que ocorreu na primeira era das redes sociais, na que nos abrimos e exhibido sen pudor ante inxentes cantidades de descoñecidos, nun afán por sentirnos especiais e recoñecidos.

Aínda que os responsables das grandes redes sociais sempre xuraron que os seus servizos están modelados en base ao que sería o ágora ou a praza pública, a verdade é que estas plataformas non se asemellan a ningunha forma de comunicación do mundo físico. Como afirma a escritora Annalee Newitz: “nos medios sociais, a `praza´ é máis ben como millóns de salas de karaoke funcionando en paralelo, onde grupos de persoas cantan letras que non se poden escoitar desde as outras. E moitos membros do `público´ son realmente seres artificiais controlados por individuos ou organizacións ocultos”.

Con todo, os reis do social media están a decatarse desta fuxida cara á privacidade dos seus usuarios. O propio Mark Zuckerberg a principios de 2019 anunciou unha visión de futuro para Facebook enfocada na privacidade. No seu discurso na conferencia F8, titulado The Future is Private, recoñece que cada vez máis a xente quere conectarse á equivalente dixital do cuarto de estar, e que as plataformas baseadas na privacidade chegarán a ser máis importantes que as abertas. Nas súas propias palabras: “a privacidade dálle á xente a liberdade para ser ela mesma e relacionarse de forma máis natural, que é polo que construímos redes sociais”.

Probablemente, as redes sociais que coñeceremos na década que entra distarán moito daquelas abertas e participativas de 2010, onde a maior parte do contido procedía das interaccións dos usuarios individuais. Todo indica que se converterán en espazos moito máis comerciais, como soportes á publicidade e a venda (a publicidade dirixida xa é unha constante presente en case todos os medios sociais), e que primarán os espazos privados e acoutados.