Soria, na cal o gran Antonio Machado escribiu ‘Campos de Castela’ revélase. Soria, que con 8,7 habitantes por quilómetro cadrado é unha das provincias menos poboadas de España, vén de dar, con motivo das eleccións autonómicas en Castill e León, un golpe na mesa. Soria, xunto a outras provincias castelás e leonesas, confirma que o que parecía unha anécdota na vida política española (Teruel existe) vai camiño de converterse nun fenómeno político e social.

Non debería sorprendernos nin preocuparnos que isto ocorra e que agora ocupe un lugar no escenario político español unha realidade social distinta pero indiscutible: la España baleirada. A España esquecida e ignorada polas elites políticas estatais e periféricas. Non debese sorprendernos nin preocuparnos que antes Teruel e agora Soria, Ávila, León e tarde outras provincias -Ourense, por caso?- fartas de que os problemas de desequilibrio territorial que esconde España, teñan como privilexiadas interlocutoras ás comunidades máis ricas -Madrid, País Vasco e Cataluña, por caso- queiran ser tamén soberanas para así ter voz e voto na repartición territorial da riqueza e na procura do benestar social xeneral. Non debería preocuparnos porque quizais esta sexa a única maneira de que o estado das autonomías convértase nun estado máis harmonioso, con menos desigualdade e menos privilexios. Un estado máis en consonancia coa súa auténtica plurinacionalidad.

Teruel, Soria, Ávila, León non van romper España. Tampouco van cuestionar o estado plurinacional. Non o van a facer porque nin o Estado español nin as Autonomías van derrubar . Non vai suceder porque a maioría dos cidadáns dos pobos de España non o queren e, por suposto, os turolenses, abulenses, sorianos e leoneses tampouco.

En España, como afirma Xabi Domenech (‘Un feixe de nacións. O Estado plurinacional en España’. Editorial Península), hai unha crise de soberanías que adopta múltiples formas. Por caso, a dunhas soberanías que, ademais de ser as máis ricas, considéranse superiores a outras. Unha crise de soberanías que conduce a que moitos cidadáns sintan que nin son donos dos seus destinos nin están na axenda política. Velaí que se produza tamén unha crise de representatividade -entre nós o caso da provincia de Ourense é paradigmático- que é unha crise da democracia actual. Crise de representatividade que, volvendo a Xabi Domenech, pode dar paso tanto a movementos progresistas de dignidade como a movementos reaccionarios de orgullo nacional e provincial.

Os fenómenos de Teruel existe, Unión do Pobo Leonés, Soria Yá!, Por Ávila non son máis que expresións concretas da crise territorial que vive España e que vai máis aló das comunidades chamadas históricas (Cataluña, Galicia, País Vasco). Son unha expresión máis de que algo funciona mal na relación entre o Estado español e os territorios que o integran.

Ocultalo só serviría para empeorar as cousas.