CEIP Baamonde: administracións culpándose entre se mentres hai 30 nenos en risco de quedar sen cole

O peche dos colexios infantís e a redución de servizos básicos contribúe ao despoboamento rural. Todas as administracións concordan neste diagnóstico; outra cousa é que, confrontadas coa realidade, teñan vontade e capacidade de cambiar de rumbo.

Sófreno nas súas carnes en o CEIP de Baamonde, onde unha trintena de familias loitan por manter aberto un centro que o Concello de Begonte planea pechar.

A Asociación de Veciños de Baamonde e Montengro explica a Galiciapress as súas reivindicacións. Vense desatendidos tanto polo goberno local como polo autonómico. En resposta, veciños, pais e alumnos levan as súas protestas ás rúas e á rede, onde lograron unha gran repercusión grazas á súa inventiva.

Mobilización dos veciños de Baamonde contra o peche do colexio | Foto: @AVVBaamonde

Os alumnos do CEIP de Baamonde, a pesar da súa curta idade, atópanse no medio dunha guerra. O Goberno de José Ulla proxecta pechar a escola e que os seus 30 alumnos acudan ao CEIP Virxe do Corpiño, tamén unitario, para así proceder a reconverter o colexio de Baamonde nun conservatorio e construír un auditorio nos seus terreos. O peche ten un impacto inmediato na vida dos escolares e da parroquia, xa que significa, segundo os afectados, “romper unha comunidade, romper un vínculo que existe desde hai 50 anos entre Baamonde-Pígara-Soexo-Bóveda-Pacios”.

Esa unidade vai máis aló da comunidade educativa, aínda que esta é o nexo principal. O desencontro entre os pais e nais e o concello vén condicionado polas molestias que o cambio producen sobre os nenos e nenas do colexio. “Aumentan os quilómetros en bus, polo que tamén os minutos de viaxe e de madrugón; a medida vai contra a conciliación familiar”, comentan os afectados.

Con todo, a principal repercusión é sobre a educación dos pequenos. Ademais de que no colexio de Begonte dispoñerán dunha atención menos personalizada porque o traslado significa aumentar o cociente de alumnos por mestre, deixar Baamode supón cambiar tres edificios, dous grandes patios e un polideportivo por “un só edificio, un pequeno patio e un pavillón”. Instalacións que se verían reducidas coa chegada dunha trintena de novos alumnos. “O importante é evitar a masificación dos centros nestes tempos de coronavirus, non é momento de xuntar aulas, se non de desdobralas”, inciden os pais dos alumnos.

UN MEDIDA PROL ABANDONO DO RURAL

Á marxe das consecuencias que isto ten sobre a comunidade escolar, o peche do colexio de Baamonde é un episodio máis do abandono que sofre o rural galego, algo que denunciou recentemente o Instituto de Estudos Chairegos, que deu o seu apoio ao ANPA e á Asociación de Veciños de Baamonde, así como a plataforma Galicia Baleira, o Sindicato Labrego Galego e colectivos veciñais e docentes. Os organismos desdicen a tese do goberno local, que argumenta que axuntar os dous centros podería atraer novos alumnos.

“O colexio fixa poboación e dá servizo a moitas zonas do rural. No caso do colexio de Baamonde a moitas vilas dos arredores, mesmo doutros concellos”, esgrimen desde a asociación de veciños. Nese sentido, argumentan que o Programa de Desenvolvemento Rural (PDR) ten o obxectivo de “mellorar a calidade de vida da poboación rural fomentando a prestación de servizos básicos que axuden á fixación da poboación no medio rural”.

“Seica estas políticas non fan todo o contrario? A destrución da vida rural. Negámonos a que diminúan os servizos no rural, porque cada vez as poboacións rurais, esas da 'España Baleira' que lle gusta dicir de boca para fóra aos políticos, teñen menos servizos públicos”, critican. Nesa liña, tachan ás explicacións ofrecidas polo goberno municipal de “inconsistentes nos seus datos”.

“Falan de nais e pais que levan aos seus fillos a colexios de fóra, e iso é correcto, sábeno en primeira persoa porque así o fan eles. O que non din é que eses nenos non regresarían por unificar os centros. Fano por conciliación familiar, xa que teñen vínculos laborais ou familiares noutros municipios”, denuncian.

Doutra banda, cabe destacar que os afectados non se opoñen á construción da escola de música, do conservatorio nin do auditorio, senón que apelan á “convivencia” como solución para este problema. “O uso das instalacións sería en distintas franxas horarias, ata a utilización dun dos tres edificios, ou a construción dun novo en terreos contiguos ou achegados que ofrece o Monte Veciñal de Baamonde”, propoñen.

PARTE DO CAMIÑO E “ABANDONADOS EN ANO SANTO”

O gran problema que se lle presenta ao concello se segue adiante co seu propósito é como sufragar o mesmo. Desde a Xunta deron longas a goberno de Ulla e non parecen dispostos a asumir os gastos de óbralas pertinentes. “Non hai compromisos co Concello de Begonte”, admitiu o conselleiro de Educación Román Rodríguez, que recoñeceu manter “conversacións informais” co goberno local, aínda que prometía estudar o proxecto aínda que este sería “impulsado e desenvolvido” cos orzamentos da localidade. O propio conselleiro aínda non respondeu aos tres escritos que lle remitiron os afectados neste tempo. “Debe de estar ocupado co Xacobeo”, ironizan criticando a Rodríguez.

Gastos que, doutra banda, seguen sendo un misterio, xa que os veciños din en ningún momento o Concello de Begonte trasladoulles as cifras nas que se move o proxecto nin se presentaron as mesmas no pleno municipal. “Si falou na primeira reunión, con data 9 de decembro, que contaba con 400.000 euros para este proxecto. Tamén indicou o outro día ante RTVE o compromiso doutros 500.000 euros para melloras do colexio unificado”, comentan os afectados, aínda que considera que un municipio como o de Begonte, con apenas 3.000 veciños, “poida asumir este tipo de gastos”. “O propio pobo de Baamonde, que é paso do Camiño Norte de Santiago, está abandonado en ano Xacobeo... imaxinen o resto de anos”, reprochan.

Menos dificultades tería a conservación do centro, que correría a cargo da asociación 'Músico Crisanto', “que está a facer un bo traballo”. “Os fondos correrían das arcas municipais, xa temos máis casos neste concello, e moi cuestionable esta forma de privatización a base de subvencións nominais de altas contías económicas”, recalcan.

“RESPOSTAS CONTRADITORIAS” E “SILENCIO”

A pesar de que a situación epidemiolóxica que atravesa Galicia complicou a súa loita, no ANPA non baixan os brazos e propoñen novas mobilizacións, que mesmo chegaron á rede, onde tamén están a plantar batalla. De momento están á espera da evolución da crise sanitaria e de que a melloría lles permita volver ás barricadas, tendo en conta que a última manifestación foi desconvocada. “Despois de cancelala o Concello dinos que a denegaban por motivos un tanto estraños: unha obra no edificio anexo”, puntualizan.

Con todo, neste tempo lograron solicitar un gran número de apoios contra as “respostas contraditorias” e o “silencio como resposta”, os dous niveis nos que se move a Xunta neste sentido. Segundo relatan, a Delegación de Educación en Lugo, coa que contactaron ata en tres ocasiones, informáronlles que “en canto ao ámbito provincial” non contemplaban “facer unificación ou eliminación de centros nin intención algunha de promover unha iniciativa do Concello de Begonte para eliminar un dos colexios”.

Só uns días despois, durante unha reunión da xunta de persoal “volveron dicir que si estaban a favor”. Os que si se posicionaron ao lado dos nenos e nenas de Baamonde son forzas políticas como o PsdeG, que mesmo levou este debate ao Parlamento de Galicia. Desde o colectivo inciden en que non desexan mesturar o seu problema coa política, pois “estas políticas de recortes sempre veñen do mesmo lado”. 

Protesta dos afectados polo peche do centro | Foto: @AVVBaamonde