O cribado de cancro de mama de Galicia é o mellor de España en cobertura

Andan as administracións tirar os trastes á cabeza a conta do cancro de mama. O Ministerio pediulles as cifras dos cribados ás autonomías tras o escándalo andaluz. En principio, a Xunta ía colaborar, pero finalmente uniuse ao boicot das autonomías do PP. 
 

Iso a pesar de que o SERGAS di que non ten nada que ocultar. De feito, o presidente da Xunta dixo que os datos están na web do SERGAS. 
 

Efectivamente, Sanidade dispón dun apartado ad hoc no seu portal, aínda que alí non hai cifras crave. Por exemplo, a idade das mulleres cribadas.
 

O portal que ofrece unha información máis sistemática é da Rede de Programas de cribado de cancro. É, ademais, información oficial, está constituída polos responsables dos programas de cribado de cancro das CCAA.

É aí onde a cidadanía pode recorrer para facer unha idea sobre que se esconde detrás de tanto ruído.

Con todo, o primeiro que chama a atención é que os datos non están moi actualizados. O normal é que a finais de 2025 xa estivesen listos os de 2024. Con todo,  as últimas cifras son de 2022.
 

O segundo aspecto que chama a atención é que xa en 2022 había problemas de coordinación. Tres comunidades non remitían os datos. Unha delas é Andalucía, onde agora saltou o escándalo. As outras son Cataluña, Valencia e Estremadura. 
 

Tampouco hai cifras das cidades autónomas, cuxa sanidade leva directamente o Ministerio. Non é que a Administración Central -que hoxe esixe os números con prema- predique por exemplo, precisamente. 

Que din os datos?
 

Unha da variables clave é a cobertura cribado cancro de mama por invitación (válida). É dicir, cantas das mulleres que son obxectivo dos programas reciben o aviso para facer a mamografía.

Aí Galicia é líder, a mellor. O 96% das galegas reciben a invitación. Moito mellor que a media de España, que anda polo 77%.

Outra variable fundamental é a cobertura de cancro de mama por exploración. É dicir, a proporción de mulleres que son obxectivo dos programas que finalmente se fan a mamografía. Aí, de novo Galicia é a mellor, e con bastante diferenza. O país anda polo 80% mentres que a media de España non chega ao 60%. 

Hai comunidades como Madrid ou Baleares que non alcanzan nin o 40% de cobertura, algo francamente preocupante  dado que canto máis temperán é o diagnóstico, máis posibilidades hai de supervivencia.

Cantas mulleres participan no cribado? A nivel España, mándanse 1,3 millóns de invitacións, en Galicia unhas 180.000. 
 

As galegas acoden á primeira nun 75% fronte a un 63% do conxunto de España. Disto pódese deducir que na autonomía hai moita conciencia da importancia de participar no programa canto antes. 

Na inmensa maioría dos casos, as mamografías non revelan ningún indicio que requira probas adicionais. A nivel Estado, só o 4% das participantes téñense que someter a unha proba a maiores.

O esperable é que esta porcentaxe non fose moi dispar entre as diferentes autonomías. Con todo, o é, e bastante. 
 

En Asturias o 10% requiriu unha proba a maiores, en Castela A Mancha só un 2%, en Galicia un 3%. Así as cousas, parece que os criterios sobre quen necesita unha exploración extra non están do todo unificados que debese.

En total, os cribados destas 13 autonomías permitiron detectar uns 3.600 cancros. En Galicia, uns 660. A taxa de detección do programa anda polo 5% a nivel estatal, o 4% a nivel autonómico.

En definitiva, as galegas, en principio, non deberían estar especialmente alarmadas pola negativa da Xunta a facilitar a Moncloa as súas cifras. Todo parece indicar que é unha decisión partidista. 

Agora ben, como explicou o presidente do Colexio de Médicos de Ourense, este tipo de decisións non contribúen precisamente a aumentar a confianza no sistema. 
 

O valor da detección precoz: Un Acto de Vida contra o Cancro de Mama

A participación no cribado de cancro de mama, principalmente a través da mamografía, non é só unha recomendación médica, senón un factor determinante na supervivencia. A diferenza no prognóstico é abismal: cando o cancro se detecta nas súas etapas máis temperás (localizado), a taxa de supervivencia relativa a cinco anos é excepcionalmente alta. Pola contra, se o diagnóstico se atrasa e o cancro hase diseminado a outras partes do corpo (metastásico), esta taxa diminúe significativamente. Esta disparidade subliña por que os programas de detección temperá son un alicerce fundamental da saúde pública, xa que buscan identificar lesións antes de que sexan palpables ou causen síntomas, momento no que as opcións de tratamento son máis efectivas e menos invasivas.

O impacto do cribado na supervivencia está apoiado por décadas de investigación. Estudos científicos a nivel global, como os realizados e analizados por organismos como o Instituto Nacional do Cancro (NCI) de EE. UU. e o Centro Internacional de Investigacións sobre o Cancro (IARC), demostraron consistentemente que a mamografía de cribado en mulleres de 50 a 69 anos reduce a mortalidade por cancro de mama en aproximadamente un 20%. Datos concretos da Sociedade Americana contra o Cancro (ACS) ou os rexistros europeos adoitan mostrar que a taxa de supervivencia relativa a cinco anos para o cancro de mama localizado roza ou mesmo supera o 99%, mentres que esta taxa cae drasticamente (a miúdo por baixo do 30%) para as etapas máis avanzadas, facendo palpable a correlación directa entre a precocidad do diagnóstico e o éxito do tratamento.

Afortunadamente, a taxa de supervivencia global para o cancro de mama experimentou unha mellora substancial nas últimas décadas. En moitos países desenvolvidos, esta taxa de supervivencia a cinco anos sitúase agora en torno ao 85-90% ou máis de media. Este avance non se debe unicamente á mamografía, senón a unha combinación de factores: a detección máis temperá grazas aos programas de cribado masivos, xunto con avances revolucionarios no tratamento, incluíndo cirurxías menos radicais, radioterapia máis precisa, e o desenvolvemento de terapias dirixidas (como os fármacos anti-HER2) e inmunoterapias. Estes tratamentos personalizados son moito máis eficaces contra subtipos específicos de cancro.

En conclusión, a participación activa nas campañas de cribado e o cumprimento das revisións periódicas recomendadas polos sistemas de saúde é unha estratexia proactiva que salva vidas. Ao detectar tumores cando aínda son pequenos e curables, o cribado maximiza as posibilidades dunha curación completa, reduce a necesidade de tratamentos agresivos e é o principal motor detrás da notable mellora nas taxas de supervivencia observadas hoxe en día. É un sinxelo compromiso coa propia saúde que ofrece a mellor oportunidade para vencer a enfermidade.