Apréndese máis nun só día na redacción de calquera medio que en catro anos de carreira. Unha das leccións máis importantes ensinouma o meu xefe practicamente nada máis entrar pola porta do diario. “Rodrigo, mesmo as hostias hai que dalas con sentido”. É un mantra que vale para o xornalismo, pero tamén para o boxeo, onde non podes saír a por o teu rival como un bulldozer -a non ser que sexas Deontay Wilder-, e que sobre todo debería aplicar na política, onde os puñales voan en todas direccións sen saber moi ben onde van caer porque aqueles que arroxan os coitelos fano moitas veces sen mirar a quen. Neste nivel de política de trincheiras, de doutrina de voto e de estatutos de partido, costa atopar a alguén sereno que domine a oratoria e saiba dar as hostias como de verdade hai que dalas.

Non presumo de ser un deses xornalistas que seguen o minuto a minuto do hemiciclo. O Congreso do Deputado queda moi lonxe da Praza dá Quintana. Con todo, si que tomei costume de subir o volume da tele ou da radio cada vez que Aitor Esteban subíase ao atril. As intervencións do xa exparlamentario e novo líder do Partido Nacionalista Vasco brillaron sempre sobre as demais. Esteban non é un provocador como Gabriel Rufián nin un axitador como o señor Figaredo (o cal, por certo, non ten a quenda de palabra). Tampouco dá a impresión de ser un vendehumos nin un mentireiro, pois o seu estilo nunca foi o do parlamentario que busca o clip de TikTok para facer viroso coas barras que se traía escritas de casa nin o daquel que eleva o ton para ocupar dez segundos de informativo. Con inflexións pausadas, coas ideas claras, coa mensaxe correcta, Esteban obrigou sempre a abrir ben os oídos, a reflexionar e a meditar sobre a altura da política nacional, onde faltan máis tipos como el.

Este mércores foi a súa última intervención na Cámara de Representantes, de onde foi despedido cunha sonora ovación da que se abstiveron Vox e o Partido Popular, precisamente os dous que tentaron por todos os métodos posibles seducir a Esteban e ao PNV no verán de 2023 para que os nacionalistas vascos desen o seu voto a Feijóo e así investir ao popular como presidente do Goberno. Non o lograron, a pesar de ofrecerlle o máis grande.

"Algún día quizá contarei o que nos chegaron a ofrecer fai un par de meses. Ía ser rechamante", espetoulle o bilbaíno desde a tribuna ao expresidente da Xunta na investidura de Sánchez. Unha ameaza detrás dun sorriso irónico do que é consciente que non todo vale en política e que a suma de PP e Vox non conduce a outra cousa que ao triunfo da ultradereita, algo que nin España nin Euskadi pódense permitir, sexa cal for a compensación por vender ese voto tan caro.

Nin son nin serei votante do PNV, xa non tanto por razóns xeográficas senón por motivos ideolóxicos. Pero, se entramos en personalismos, non me importaría darlle o meu voto a alguén como Aitor Esteban, pois demostrou máis sentido de Estado e máis cordura que moitos a un e outro espectro das distintas sensibilidades políticas. Alguén que cando todos báixanse ao barro el flota como unha bolboreta e pica como unha abella. Tamén no seu adeus deixou momentos de mérito en política, como recoñecer a consideración e o prestixio do que goza Pedro Sánchez entre os seus homólogos europeos, pero tamén cravou un aguijonazo na bancada socialista: “Pídolle, por enésima vez, que se cambie a Lei de Segredos Oficiais. Que se dea vía libre a que poidamos discutila aquí e que iso convértase nunha realidade. Non é de recibo que continuemos cunha lei franquista. Espero velo isto, non estando eu aquí, pero si nesta lexislatura”.

O PNV perde ao que talvez sexa o seu máis brillante relator, pero gana un líder que tratará de reflotar aos conservadores vascos nun momento no que senten que perderon a rúa mentres a esquerda abertzale ha crecido até o punto de disputarlle unha hexemonía indiscutible durante décadas. Agora Esteban terá que abandonar o traxe de sabio profesor que levou durante dúas décadas en Madrid e enfundarse o de apagafuegos para saír ao rescate dos seus nun momento difícil tras a saída de Ortuzar. Se lle dará resultado ou non o cambio só o tempo sábeo, pero a recado tratará de alcanzar o obxectivo con réplicas agudas, con comentarios perspicaces e con preguntas sagaces, non con insultos, bravatas e pantomimas. Porque mesmo as hostias hai que dalas con sentido.