Carta aberta ao Presidente da Xunta de Galicia e ao Conselleiro de Sanidade

Sorprendente que, cos graves problemas actuais e sendo a maioría os mesmos desde hai anos, a Conselleria de Sanidade e o Sergas continúen coa organización actual e clásica, reforzándoa con convocatorias de farmacéuticos e médicos de Atención Primaria (AP) que, aínda que poden liquidar algún destes problemas a curto prazo, ao non ir á orixe dos mesmos acabarán sendo pan para hoxe e fame para mañá.

Por iso, os membros da ABB cremos que se fai imprescindible reinventar o Sergas. Hai que aplicar novas ideas, novas estratexias, en definitiva, crear unha nova organización das estruturas asistenciais da nosa Comunidade.

Non poden seguir existindo dous niveis asistenciais independentes e, case podería dicirse, enfrontados e que, coa creación das estruturas de xestión integrada (EOXI) que implantou o Sergas desde o 2010, non conseguiu solucionar. Se non, todo o contrario, empeorou dramaticamente.

O Sergas, como entidade aseguradora, debe dar unha única resposta aos problemas de saúde dos galegos. Nunca pode quedar no paciente a responsabilidade e/ou o desexo de ir ao encontro dos especialistas hospitalarios (AE). A inter relación entre as distintas estruturas da organización sanitaria sempre será responsabilidade e decisión da propia organización.

Non se pode seguir fomentando a cultura dos “especialistas” e do “hospital centrismo” (niso tamén foi determinante o invento das EOXIs como estrutura única de xestión de toda a área sanitaria). Hoxe os pacientes solicitan ser vistos pola AE. Para eles, o Médico de Familia non é un especialista, só a AE vai solucionar o seu problema de saúde e, só neste nivel poderán pedirlle as probas diagnósticas que necesita. É moi frecuente ver pacientes con varios “especialistas de cabeceira”, cativos da AE, e que só acoden ao seu centro de saúde para temas burocráticos.

Este sistema de funcionamento, vixente hoxe no Sergas, é nefasto para a saúde e o benestar da poboación galega. Os especialistas hospitalarios cada vez saben máis, pero de menos cousas. Falta recuperar esta visión clínica de conxunto, recuperar a este “médico de cabeceira” de sempre, o que ve ao Paciente como a un todo e non só unha parte.

Por tanto, todo Paciente terá un único médico de referencia. Un médico responsable da súa saúde integral. E, sen dúbida, este médico debe ser o seu Médico de Atención Primaria, o seu Médico de Familia, peza fundamental e indiscutible dun Sistema Sanitario Saneado... 

MEDIDAS CONCRETAS

• O Médico de AP debe ter acceso ás probas complementarias e diagnósticas básicas e necesarias. Deberán establecerse mecanismos que impidan a repetición destas probas e a que poden ser vistas por calquera Médico do Sergas.

• A AP será dotada dos recursos necesarios, estables e con retribucións, polo menos, iguais á AE, para que, con total garantía poidan ter o tempo suficiente para realizar estas funcións de Médico de referencia. Estas funcións incluirían, á parte das descritas: Visitas a pacientes seus hospitalizados; Comunicación verbal e directa co médico de AE; formación continuada obrigatoria; Gardas para urxencias, que recaerán nos propios médicos de referencia e os seus correspondentes libranzas (desaparición do concepto, con todas as súas consecuencias, PAC); Sesións clínicas; etc.

• Integrarase toda a asistencia pediátrica programada e urxente de cada área de saúde nunha única estrutura organizativa. Deixando só a pediatría especializada de segundo nivel en centros de referencia autonómicos.

• Todas as consultas de saúde estarán na AP. Integrarase tamén a atención social e todos os recursos socio-sanitarios e toda a saúde mental básica.

• Desaparecerán as unidades de HADO, integrándose na AP, así como as Unidades de Cirurxía Menor Ambulatoria.

• Establecer médicos de AE de referencia para cada Unidade de primaria con mecanismos formais e informais de comunicación e colaboración.

• Establecer e arraigar a cultura de facer só o que realmente achegue valor, deixando de facer todo o innecesario. Incorporaranse novas categorías profesionais e novas titulacións para realizar as funcións e labores que restan ao médico do que só pode facer el.

• Áreas sanitarias máis reducidas, mellor estruturadas, máis organizadas e con orzamentos diferenciados e con equipos directivos curtos e diferenciados. Carteleiras de servizos establecidas, claras e equitativas, e con referencias ben definidas en toda a Comunidade.

• O hospital non pode seguir sendo o eixo do sistema sanitario galego, o destino da maioría dos recursos económicos e humanos e o esforzo e dedicación, case plena, dos xestores e políticos sanitarios da nosa Comunidade.

• Toda organización necesita saber cara a onde vai, cales son as súas metas e os seus obxectivos a curto, medio e longo prazo. Non se pode seguir improvisando e tomando medidas incongruentes e sen sentido que non fan máis que agravar a situación actual. 

• A Sanidade é un sector en permanente crise e hai que aprender a xestionar as crises e dar resposta cos recursos de que dispoñemos. Establezamos cara a onde imos, onde queremos chegar e, cos recursos de que dispoñemos, establezamos a estratexia e demos os pasos, un a un, adecuados a este meta que queremos conseguir.

Só un dato: no ano 2009, no informe elaborado por expertos sobre “Propostas de transformación da AP en Galicia” xa se trataba sobre a falta de profesionais nos Centros de Saúde. Cremos que isto resume todo.