Algúns lconsiderábano como mero representante dos intereses dos patáns (rednecks) estadounidenses. Pero Donald Trump está a resultar ser o máis listo da clase. Se se compara a súa coa actuación de anteriores presidentes, a súa aceptación popular mantense nun nivel alto a estas alturas do seu mandato (ao redor do 42%, segundo YouGov). Non sería aventurado prognosticar que o seu apoio poida aumentar no curto prazo, aínda que algúns puidesen pensar que o seu capital político estaba amortizado. Ou que é un político episódico e populista condenado ao esquecemento. Se cadra habería que refinar as análises.

Un punto de inflexión da súa venturosa presidencia foi a aprobación da súa ambiciosa reforma fiscal a fins de 2017 (51 votos a favor por 49 en contra no Senado), o que permitiría expandir o déficit público en 1,5 billóns (millóns de millóns, ou trillóns na xerga anglosaxoa) de dólares nos próximos 10 anos. A reforma inclúe recortes de impostos temporais para os contribuíntes máis podentes, así como reducións tributarias permanentes para as corporacións. Iso reflectiuse nunhas diminucións no tipo do imposto de sociedades do 35% ao 20%, así como nunha redución do tope para as rendas máis altas (do 39,6% ao 35%).

Segundo as proclamas de Trump tales ‘rebaixas’ fiscais estimularán a actividade produtiva, o investimento financeiro e promocionarán o crecemento económico xeneral en EEUU. Todo iso debería reverter en novos investimentos e en prosperidade para o conxunto social estadounidense. Cumpriríase, de tal maneira, o propósito expresado no seu slogan electoral presidencial de 'Facer que Estado Unidos sexa grande outra vez' (Make America great again). Tal lema de campaña expresaba xenuinamente, e con gran economía de palabras, o carácter reaccionario do seu populismo. Cabe lembrar que “reaccionario” é un termo referido a ideoloxías ou persoas que aspiran a instaurar un estado de cousas anterior ao presente. E iso é o que Trump ofreceu aos electores estadounidenses, é dicir, unha reacción para recuperar o que non só os rednecks consideran a súa grandeza perdida, senón un eficaz modo de demostrar quen está disposto a facer prevalecer o poderío dos EE UU por encima de calquera outra consideración.

Un primeiro gran éxito da reforma fiscal auspiciada por Trump foi a decisión de Apple de ‘volver a casa’ (Silicon Valley).

Tras a reforma fiscal de Trump, Apple decidiu a ‘repatriación’ das súas ganancias en efectivo que viña mantendo en diversos países do mundo. Ata un 94% do efectivo total de 269 millardos de dólares (miles de millóns), cantidade que mantiña fóra de EEUU, ingresaranse na caixa do Tesouro estadounidense. En base á ‘amnistía’ parcial aprobada pola reforma fiscal de Trump, Apple pagará ao fisco estadounidense a ‘reducida’ cantidade de 38 millardos de dólares. Unha cifra equivalente, por motivos ilustrativos, á cuarta parte do custo anual das pensións en España.

Tras acollerse aos beneficios da nova normativa fiscal, Apple anunciou que contribuiría durante o período 2018-2010 á creación de 20.000 novos empregos en Estados Unidos.

Cumpriríase, así, o obxectivo de Trump acuñado noutra das súas proclamas electorais: ‘Primeiro os Estados Unidos’ ('America first'). O desexo de ‘repatriar’ e pechar fronteiras para promocionar empregos domésticos cabe ser considerada como algo máis que unha estratexia de autointerese. En realidade a Apple e ao capitalismo trumposo séguelles interesando a globalización, a condición de que obteñan beneficios diso. Outro asunto son as implicacións para os países que se ‘abandonan’ fiscalmente e onde se extraeron inxentes beneficios e plusvalías da venda dos seus produtos multinacionais.

IRLANDA

É oportuno lembrar que en maio de 2016 a UE lle reclamou a Apple o abono de 13.000 millóns de euros en impostos non pagados a Irlanda, por considerar que o pacto fiscal que Dublín lle ofrecera á multinacional debía considerarse como unha axuda ilegal de Estado. As críticas doutros socios comunitarios a Irlanda baseábanse no feito de que o Tigre Celta podería atraer a grandes empresas de matriz estadounidense con fiscalidade vantaxosa e flexibilidade laboral, como sucedeu con Apple, Google ou Facebook. Pero iso non podería sentar o precedente dunha ‘competencia desleal’ con outros países europeos. Rescatada e co imposto empresarial máis baixo da UE (un 12,5% fronte a unha media do 25% na UE), a Irlanda pedíaselle que non deixase sen tributar os beneficios destas empresas obtidos en toda a Unión Europea, sobre todo tendo en conta a perspectiva dunha futura unión fiscal.

A Bolsa neoiorquina sobe como a escuma estes días. A ‘repatriación’ de beneficios de Apple e a anunciada desregulación en sectores importantes como o das comunicacións, non fará senón revisitar as bondades da coñecida como ‘economía do goteo’ (trickle down economics). A súa lóxica simple é que as ganancias do neofeudalismo corporativo e dos supermillonarios dinamizarán a economía e a prosperidade chegará a todos os cidadáns. Lémbrese que durante os últimos lustros do século XX, os cidadáns menos gravados fiscalmente en EEUU ‘simplemente’ preferiron investir no sector especulativo financeiro -en ocasións altamente rendible-, fuxindo doutros dominios da economía produtiva xeradores, por exemplo, de emprego. A economía financeira sen regulación pasou, de tal maneira, a estar dominada polos intereses de investidores e rentistas.

Entón, e a pesar de que a débeda pública estadounidense crecía desbocadamente, os investidores de todo o mundo continuaron comprando os bonos do Tesouro norteamericano e utilizaron maiormente o dólar nas súas transaccións financeiras. A pesar de que o crack de 2007 é atribuíble en non pouca medida ao propio programa neoliberal de desregulación xeneralizada, as súas ideas seguen gozando de boa saúde e dun predicamento doutrinario agora remocicado eficazmente polo capitalismo trumposo. Nos momentos duros da Gran Recesión anunciáronse dificultades terminais para a UE e o Euro estivo a piques de romper no verán de 2012. O novo panorama que agora despunta parece un dejà vu. Europa debería estar ao mollo.