Unión Europea de 98 estados...?

Luis Moreno

Juncker será o primeiro candidato en tentar formar a maioría necesaria para ser presidente da Comisión Europea



Jean Claude Juncker, presidente de a Comisión Europea da Unión Europea, converteuse no novo vilán continental para quen apoia a secesión de Catalunya de España. As súas declaracións desfavorables á independencia catalá baseáronse nun argumento –nin único nin exclusivo—de carácter cuantitativo: a UE sería ingobernable cun amplo número de estados membros. Iso sucedería se coa posible constitución da República catalá se desatase unha xeneralización de processos soberanistas de comunidades territoriais subestatais no Vello Continente.


Segundo Juncker, se xa é difícil o funcionamento da UE con 28 países (27 se se confirma a data do 29 de marzo de 2019, como data da saída formal do Reino Unido), o goberno comunitario “...sería imposible con 98 estados membros”. Esta última cifra é a correspondente ao número de rexións listadas como NUTS-1, é dicir daquelas de primeiro nivel dentro dos estados segundo EUROSTAT, a axencia estatística europea. NUTS é o acrónimo de ‘Nomenclatura das Unidades Territoriais Estatísticas’ (derivado das siglas en francés de Nomenclature des Unités Territoriais Statistiques), e son demarcacións territoriais utilizadas pola Unión Europea con fins estatísticos.


Non crean os lectores que o número de 98 NUTS-1 responde aos potenciais estados membros que poderían desmimbrarse dos seus respectivos estados. En realidade, os NUTS-1 son agrupacións de rexións, como así se clasifican aos 7 NUTS-1 españois (Noroeste, Nordés, Comunidade de Madrid, Centro, Leste, Sur e Canarias). As 17 Comunidades Autónomas, máis Ceuta e Melilla, son etiquetadas como NUTS-2. A cifra mencionada por Juncker, por tanto, ben podería incrementarse hipoteticamente ata as 276 NUTS-2 que existen na UE. Imaxínan unha Unión atomizada en tantas entidades territoriais, moita das cales poderían aspirar a exercer o seu dereito ‘soberano’ de veto ás decisións comunitarias?


É respecto desta última cuestión onde deben enmarcarse a declaración do presidente da Comisión Europea, considerada como ‘anti-catalá’ por algúns dos máis ferventes partidarios da independencia do Principado. E, consecuencia diso, o territorio herdeiro histórico daquela Marca Hispánica carolinxia europea, ata podería exporse o seu posible abandono da UE. O propio ex presidente exiliado da Generalitat, Carles Puigdemont, expuxo hai uns días a posibilidade de que os cataláns votasen nun futuro referendo a súa continuidade –ou non-- na UE. Cabe interpretar tales declaracións recentes do primeiro candidato de Junts per Catalunya nas próximas eleccións do 21 de decembro como unha reacción ao propio punto de vista de Juncker e de Donald Tusk, presidente do Consello Europeo, ambos os dous cabezas visibles institucionais da UE e para quen a eventual secesión de Catalunya de España podería provocar un ‘efecto demostración’ noutras comunidades subestatais europeas. Nalgunhas destas tamén existen poderosas forzas nacionalistas capaces de mobilizar politicamente a amplos sectores cidadanía, como así sucedeu co caso do independentismo catalán nestes anos.


Escocia, Flandes, Córsega ou o Véneto italiano (só, ou xunto a outra zonas setentrionais), son ‘sospeitosos habituais’ nas análises académicas para aspirar a separarse politicamente e alcanzar a estatalidade. Ao elenco hipotético de comunidades subestatais potencialmente secesionistas ben podería engadirse o País Vasco, Bretaña, País de Gales, Galicia, Baviera ou ata o arquipélago de Aland en Finlandia.


En realidade, os procesos de Europeización ascendente e de Europeización descendente facilitaron a propagación en Europa dun tipo de localismo cosmopolita, do cal Catalunya foi un exemplo paradigmático nos últimos decenios. Tal enfoque e forma de ser reflectiuse en ambos os intereses societarios, aparentemente contrapostos, por desenvolver un sentimento de identidade e pertenza próximo ao cidadán, e de participar activamente no contexto global. Perseguiuse, de tal maneira, un axuste e unha conxunción entre o próximo e o afastado. Ademais, e como en Cataluña se evidenciou repetidamente, os cidadáns mostráronse dispostos a integrar complementariamente as súas identidades de pertenza.


O enfoque do localismo cosmopolita detectouse en comunidades políticas de tipo medio que non son formalmente estados independentes (Catalunya ou Escocia, como é ben sabido), aínda que algunhas delas son estados e comparten tamaños e traxectorias precedentes (República Checa, Eslovenia ou Luxemburgo). Tamén se manifestou en capitais macrocefálicas ou áreas metropolitanas (Bruxelas, Londres ou Milán). Estas últimas, en particular, parecen seguir un patrón similar ao desenvolvido por comunidades políticas europeas históricas (cidades-estado italianas, Liga Hanseática ou principados centroeuropeos). Todas elas, e en contraste con períodos históricos anteriores, teñen agora un referente institucional común europeo na UE. En especial, o seu obxectivo por preservar o benestar social como cemento dos seus valores societarios lexitima a súa contribución para propiciar en Europa unha unión cada vez máis estreita e integrada.


Non debe esquecerse que a mundialización leva unha transferencia de autoridade e poder dos estados aos mercados. A presente globalización anglo-norteamericana ben o sabe e actúa tratando de maximizar as súas posicións fronte ao Modelo Social Europeo. A índole da competición e as pautas de conduta internacionais están crecentemente conformadas polas novas regras do mercado global, ante as cales só a acción proporcional e agrupada dos estados europeos nas súas institucións comunitarias pode ser eficaz. Iso esixe sumar e non disgregar. As iniciativas do localismo cosmopolita poden optimizar no contexto global a independencia e interdependencia de nacións como Catalunya sen o obsoleto reclamo á constitución dun estado propio. Para a viaxe da autoafirmación non son necesarias as alforxas do autointerese disgregador. Reclamemos a nosa individualidade no seo común da nai Europa. Amén.



Artigo publicado orixinalmente en catalunyapress.es

Sen comentarios

Escribe o teu comentario




He leído y acepto la política de privacidad

No está permitido verter comentarios contrarios a la ley o injuriantes. Nos reservamos el derecho a eliminar los comentarios que consideremos fuera de tema.

Máis opinión
Opinadores

Galiciapress
Praza da Quintana, 3; 15704 Santiago de Compostela
Tlf (34)678803735

redaccion@galiciapress.es o direccion@galiciapress.es
RESERVADOS TODOS OS DEREITOS. EDITADO POR POMBA PRESS,S.L.
Aviso legal - Política de Cookies - Política de Privacidade - Configuración de cookies - Consello editorial - Publicidade
Powered by Bigpress
CLABE