Estou con Oskar no bus de camiño ao estadio. El fala de que me vai a levar a Zamora. "Tes que vir, macho, se xa o teño todo pensado". Di que vai ser un finde cojonudo, que o mapa está na súa cabeza: primeiro a dar unha volta pola zona de tapas, que asegura son as mellores do mundo, daquela un paseito polas murallas que gardan a que, testemuña, é "a cidade con máis monumentos por metro cadrado", e rematar a tarde cun partidillo no Roteiro da Prata alentando aos viriatos. Nunca chegamos a ir porque, como tantos plans, quedan apuntados para sempre na auga, pero lembro esa conversación porque Oskar falaba con emoción e orgullo da súa terra, dunha cidade que non é o súa pero que sente como tal. Ser é de Abraveses de Tera, unha aldeíña, como tantos, desa vasta e ancha provincia, onde tiven a sorte de pasar ratillos soltos algún que outro verán, en casa de Mila e Bienve, aos que máis agarimo non lles pode caber no corpo.

Pensei moito neles esta fin de semana. Pensei nas noites de festa en Aguilar, en Benavente ou Santa Cristina de la Polvorosa, en bañarme no río Tera, en subir ata a Virxe das Aciñeiras e contemplar a inmensidade dos campos ata onde alcanza a vista… Pensei e sentín a tristeza de todos os meus amigos zamoranos, rodeados de fume e medo, pasando as noites sen durmir por se serán os seguintes en ter que facer as maletas porque o lume xa está na porta.

Hei pensando en Sandra e a súa familia, tendo que apañárselas para salvar o seu rabaño, o seu sustento, antes de que o lume devóreo todo. Pensei en Anaís e as súas flores, talvez secas polas altas temperaturas que as queiman e marchitan. Pensei en Aitor, e sentín un calafrío, por se estaría a traballar ou se estaría na casa, esperando unha chamada da Junta de Castilla y León, como tantos outros membros do operativo contraincendios. Hei pensando nos invernadoiros, nas colleitas, nos pobos pequenos, esquecidos, sen servizos básicos como atención médica, ou entidade bancaria, ou escola, ou xa directamente sen autobús porque, total, son poucos, e vellos, e ninguén os vai a escoitar. Pensei en todas esas casas e vidas calcinadas.

Talvez por iso Zamora empeza por Z. Por ir á cola. Por ser a que está sempre na última fila en todo. Por ser o epítome da España baleirada. Por ser xenerosa e boa cos seus e os de fóra. Por defender o que teñen con uñas e dentes, contra todo e contra todos, porque xa máis non lles poden arrebatar. Por iso talvez o seu sentimento independentista e radical, por anos e anos aguantando desprezos. Por iso as pintadas que tachan os carteis que rezan 'Castela e León' e que substitúe un grafiti que anuncia 'Está vostede entrando no Reino de León'. Por iso hoxe, e onte, e antonte, e durante tantos anos, a Xunta foi mirada con receo e ata odio, o mesmo co que despediron á comitiva que onte se desprazou nos seus suntuosos coches á zona afectada, para facer acto de presenza, pero sen encherse o traxe de po e cinza. Por iso algúns pobos desexan a fractura da comunidade, ou pasar a formar parte de Galicia, ou calquera outra cousa antes de padecer a morte lenta que sofren día a día, pinga a pinga, de suor, de bágoas e de sangue.

O dano que sufriu Zamora estes últimos días é incalculable. Económico, ecolóxico, cultural... O ocorrido na Serra da Culebra toca todos os paus da baralla e a parte pola metade, porque Zamora é o exemplo dunha situación insostible, cun cambio climático que nos empuxa e redúcenos á nada ante columnas de lume de 20 metros de altura que engolen canto se pon ao seu paso, con administracións que fan nada e menos por atender aos seus cidadáns, por prestarlles servizos públicos mínimos, por aplicar dunha vez por todas os acordos que din alcanzar en cumes internacionais do clima e que, proclaman, salvarán o planeta pero que, polo quea, quedan aprazados ao ano que vén.

Os jets privados seguen voando por encima das nosas cabezas mentres esperamos que o hidroavión, talvez o único operativo, descargue a auga sobre as chamas que se aproximan, só para gañar un minuto máis de tempo que nos conceda recoller os álbums familiares antes de saír por patas para non ver nunca máis o noso fogar.

Os desastres naturais provocan tantos ou máis desprazados que as guerras. Guerras que, doutra banda, son consecuencia en moitos caso deses desastres, das secas ou as inundacións que, por ausencia ou abundancia, arrásano todo e obrigan a tantas persoas para buscarse a vida nun lugar mellor. Pero a terra prometida non existe, e pronto vagaremos todos entre bosques de árbores negras e mortos, entre regatos secos ou contaminados, entre cadáveres de lobos e cervos. Pronto, se non facemos algo. Ou talvez xa sexa tarde. Porque hoxe en Galicia é decembro, pero en Sevilla buscan a sombra a 44ºC. E, entre medias, está Zamora, que xa desexaría hoxe a nosa choiva. Unha Zamora que arde e chora. E á que ninguén lle importa.