O asalto pola forza ao Capitolio (edificio que alberga as dúas cámaras do Congreso dos Estados Unidos) a cargo de miles de seguidores (algúns deles armados) do derrotado candidato republicano a presidencia, Donald Trump, é un acto fascista. Un feito que obrigou a suspender temporalmente a proclamación de Joe Biden como presidente dos Estados Unidos, que levou a que se pecharon as portas do Capitolio e que deixou o balance de catro persoas mortas e dunha decena feridas. Datos que certifican a gravidade do sucedido e que traen á memoria actos fascistas de simboloxía semellante como foron, por caso, o asalto e incendio de o Reichstag en Berlín (1933) ou o bombardeo do Palacio de a Moeda en Santiago de Chile (1973). Esperemos e desexemos que este acto fascista non sexa o prólogo de acontecementos de similar gravidade, pero farían ben os demócratas estadounidenses en tomar as medidas necesarias para que iso non suceda, por caso, comezando por non menosprezar a auténtica gravidade do sucedido.

Un acto que non se debe separar da deriva política antidemocrática e parafascista que os Estados Unidos veñen tomando nos últimos tempos pero de maneira máis visible desde a elección de Donald Trump como presidente dos Estados Unidos (xaneiro 2017). Un triunfo avaliado por preto de 63 millóns de votos e nos que a clase traballadora branca xogou un papel decisivo. Un aval que se estendeu a 33 dos 50 estados que compoñen esa nación de nacións, o que puxo en evidencia un gran apoio popular. Un triunfo aquel que deu paso a unha presidencia profundamente conservadora e reaccionaria, autoritaria e antidemocrática pero que, a pesar diso, logrou que se incrementasen espectacularmente os votos republicanos: 72,5 millóns de estadounidenses/as votaron por Donald Trump nestas últimas eleccións presidencias, 9,5 millóns máis que fai catro anos!

Tanto o elevadísimo número de apoios mostrados como que moitos deles procedan dunha clase traballadora que fora durante décadas o principal caladoiro de votos do Partido Demócrata son feitos que poñen en evidencia a dimensión real da crise política estadounidense. Unha crise que tendo unha maior visibilidade a nivel político esconde unhas caras económica e social moi claras que lle dan o carácter dunha crise sistémica, tal como xa fora anunciada hai anos (2017) polo gran Noam Chomsky ("Réquiem polo soño americano". Editorial sexto.piso). Unha crise sistémica que agora se ve ampliada pola pandemia da COVID-19 e a desastrosa xestión levada a cabo pola administración Trump (os últimos datos a hora de redactar este artigo apuntan a un balance de máis de 14 millóns de afectados e case 300.000 falecidos).

Unha crise económica que a nivel internacional vese confirmada pola imparable caída dos EE.UU. como potencia líder da economía mundo capitalista en beneficio de China. Unha crise social que se reflicte nunha moi forte caída do benestar e a calidade de vida das clases traballadoras (emprego, saúde, esperanza de vida, exclusión e pobreza...), moi especialmente da clase traballadora branca que agora non só vota aos republicanos senón que se aproxima a posicións fascistas e anti- establisment. Unha crise política que divide cada vez máis a sociedade estadounidense e que, como moi ben sinala o profesor Vicenç Navarro ("As consecuencias da escasa democracia en Estados Unidos") alimenta unha crecente polarización.

Un país enquistado nunha crise sistémica, orfo de partidos políticos e organizacións que representen autenticamente a vontade popular, dacabalo dunha sociedade fortemente dividida e con enormes déficits sociais e que ao mesmo tempo se ve zarandeado por un discurso parafascista pode parir graves conflitos políticos como o que agora estamos a ver. Unha conflitividade que non vai desaparecer coa vitoria do demócrata Joe Biden por que as raíces dos males son moi profundas, porque o Partido Demócrata non é, nin de lonxe, o partido desas clases traballadoras máis castigadas pola recesión económica e a pandemia e, o máis relevante, porque o trumpismo, a pesar da derrota, conta cun enorme e moi estendido apoio popular.

Os próximos meses comprobaremos se os políticos e a cidadanía estadounidenses son quen de impedir que a serpe fascista incube e engorde os seus ovos no niño da democracia.