​Brexit, ou con USA ou con UE

O aviso ao Reino Unido do inefable presidente Trump foi inequívoco: ou connosco (USA) ou con eles (UE). Tal advertencia chega nun momento crítico nas negociacións do Brexit. Tras meses de tiras e afrouxas -e de interminables noites de coiteladas fraternais no seo do Partido Conservador británico- a premier May parecía conseguir un acordo no seo do seu goberno para afrontar suavemente a saída británica (lémbrese que a medianoite do 29 de marzo de 2019, o Reino Unido abandonaría a UE).

Como é ben notorio, todo o empeño do executivo inglés concentrouse nos aspectos económicos e materiais do divorcio coa UE. Pouco -practicamente nada- se falou doutros asuntos como os culturais ou o sistema de valores común que é fundamento do Estado do Benestar, unha invención europea impulsada tras a Segunda Guerra Mundial polo liberal inglés Lord Beveridge. O afán de reducir as relacións sociais á contabilidade material e económica da existencia humana  predominou por encima de calquera outra consideración neste capítulo de desencontros ariscos. Dirase que, ao cabo, money makes the world go round and round -o diñeiro move ao mundo-, unha visión prevalente -e ata exclusiva- no mundo que vivimos e que a globalización salientou ata o paroxismo.

Theresa May conseguiu un consenso de mínimos no seo do seu executivo propoñendo un ‘acordo de asociación’, o que implicaría que o Reino Unido, estando fóra do mercado común continental, integraríase nunha ‘área de libre comercio’ que evitaría guerras mercantís indeseadas por todos. Ademais, na proposta de May contemplábanse posibles contribucións económicas británicas. Todo iso auspiciaba a consecución dunha separación amigable no canto dun divorcio acedo e destrutivo. Desa maneira, por exemplo, superaríase o problema da eliminación da fronteira física entre a República de Irlanda e a británica Irlanda do Norte. É este un asunto non menor e de especiais implicacións políticas dado o apoio dos unionistas norirlandeses ao goberno conservador de May.

Apenas pasadas unhas horas do anuncio por parte da premier do acordo interno gobernamental, dous dos seus destacados membros presentaron a súa dimisión mostrando abertamente a súa desconformidade. Trátase de ‘pesos pesados’ dentro do Tory Party: David Davies e Boris Johnson. O primeiro era responsable, precisamente, da carteira ministerial encargada das negociacións para a saída británica da UE. É un euroescéptico de longa traxectoria e de ideoloxía reaccionaria expresada no seu apoio á pena de morte e pola restrición do aborto, os tratamentos de fertilidade, a investigación en embrións ou os dereitos do colectivo LGTB. Pouco herdou politicamente do seu avó que foi membro do Partido Comunista de Gran Bretaña. 

Poderá estrañar que actuais políticos influentes noutras latitudes, como tamén é o caso de Matteo Salvini, o todopoderoso ministro de interior do goberno italiano acusado non só de xenófobo senón ata de parafascista, concorrese nas eleccións padanas de 1997 como candidato da lista Comunisti Padani (Comunistas Padanos). Quizá na cultura política española semellantes zigzagueos ideolóxicos e partidarios son menos frecuentes, algo incardinado no secular repudio das xentes hispanas cara aos 'chaqueteros'.

O segundo dos dimisionarios, Boris Johnson, é coñecido pola súa exquisita instrución formal e por ser un alcalde de Londres que a poucos dos seus electores deixou indiferentes. No gabinete de May ostentaba o importante cargo de ministro de Asuntos Exteriores. Foi acusado en non poucas ocasións de antepoñer a súa ambición persoal por chegar a ser el mesmo premier británico a calquera outra convicción política. Agora é bastante probable que trate de liderar aos 'brexiters' románticos do seu partido que prefiren o divorcio bronco e sen contemplacións no canto de tentar un acomodo coa UE. O apoio que lle deu explicitamente Trump é unha invitación para proseguir a súa pugna polo liderado conservador e o seu eventual ascenso ao cargo de primeiro ministro.

Aparece nítidamente ante os ollos de propios e estraños a configuración da Anglobalización segundo as ideas de Trump e os seus conselleiros áulicos.

Aparece nítidamente ante os ollos de propios e estraños a configuración de a antiglobalización segundo as ideas de Trump e os seus conselleiros áulicos. A aspiración non é outra que controlar o mundo financeiro e económico mundial. Precisamente, a circunstancia de que o sector servizos, representativo dun 80% da economía británica, estivese fóra do acordo proposto por May, aumentou as reticencias daqueles financeiros británicos que argumentan que a 'City' de Londres non necesita do resto de Europa e que o Reino Unido pode optimizar a súa posición financeira mundial sen ‘atarse’ a outros socios europeos.

O discurso antiglobalización de Trump, o cal insistiu unha e outra vez na súa prioridade por America First -primeiro os Estados Unidos-, escondía unha intención por conformar a anglobalización como obxectivo final. Todo iso persegue apontoar a hexemonía internacional de EEUU, xunto co seu socio menor do Reino Unido, na condución dos asuntos económicos internacionais. Trátase dunha hexemonía estratéxica que busca o establecemento de novos acordos comerciais favorables aos países da esfera de influencia anglo-norteamericana. 

Pouco importa no momento presente que as elites financeiras e os gabinetes de estudos -think tanks- estadounidenses e británicos de orientación neoliberal, os cales avogaron nos últimos decenios polo funcionamento sen molestias dos mercados nacionais internacionais, calen agora abrazando implicitamente a causa proteccionista. Os aparentes beneficiarios da Anglobalización serían as dúas grandes prazas das finanzas mundiais: Wall Street e a 'City' londiniense.

O dilema para o Reino Unido perfílase en optar por unha asociación subordinada á súa antiga colonia norteamericana ou apostar pola incerta construción xunto a outros socios europeos da Unión Europea. Os británicos preferirían manter a súa proverbial capacidade de negociación e asegurar a súa existencia nun equidistante portaviones atlántico -fortress Britain-, o cal se beneficiaría á súa propia conveniencia das súas alianzas a ambos os dous lados do Atlántico. Con todo, segundo Trump chegou o momento para o Reino Unido de renunciar aos vellos amores europeos. Ou comigo ou sen min…

Artigo orixinal publicado en catalunyapress.es