Residencias de maiores: Por que a Xunta non prepara os seus propios menús?

A Xunta de Galicia ten externalizado o servizo de comidas nas súas residencias e centros para maiores. Esta decisión levantou máis dunha polémica entre usuarios e familiares dos mesmos xa que varios destes centros teñen cociña propia onde se podería preparar menús diarios. Nese sentido, o consumo de produtos fresco e de proximidade beneficiaría a máis dun produtor local e, en cuestións orzamentarias, permitiría o aforro nos orzamentos dedicados a estes centros. 

Con todo, nos últimos meses producíronse unha serie de queixas sobre o estado da comida que se serve en dous centros: o Centro de Atención a Persoas Maiores de Ortigueira e na Vivenda Comunitaria da Pontenova. As queixas e protestas mobilizaron até estes lugares a deputados autonómicos do BNG quen recolleron as peticións de mellora no menú destes centros. 

A Consellería de Política Social inclúe dentro dos seus organismos dependentes ao Consorcio Galego de Servizos de Igualdade e Benestar, responsable da atención aos setenta centros para maiores estendidos por toda Galicia. Este organismo é o que figura nos documentos de contratación do servizo de cátering para as residencias de maiores. No ano 2021 a contratación (externalizada) de devandito servizo orzouse en 9.326.224,83 euros, divididos en catro lotes. Finalmente os catro lotes adxudicáronse con data 28 de abril de 2022 á sociedade COESCO DEZA, S.L.#U., que finalmente ofreceu un orzamento que en total sumaba 8.522.270,8 euros polos catro lotes. A sociedade COESCO DEZA, S.L.#U., situada en Silleda é a encargada de elaborar os pratos e servilos mediante a súa empresa Culinaria.

Ademais, o departamento de Política Social engade que nos menús empréganse produtos de primeira calidade, amparados por selos de garantía e rigorosos controis sanitarios, e de orixe galega ou elaborados e transformados en Galicia.

Desde a Consellería de Política Social sinálase que o servizo de comedor nas residencias de Ortigueira e A Pontenova é prestado pola mesma empresa para todos os centros de maiores que xestiona o Consorcio Galego de Servizos de Igualdade e Benestar. Son un total de 70 centros e máis de 2.500 usuarios que diariamente comen nos mesmos, “sendo o nivel de satisfacción moi elevado tal e como demostran as enquisas que se realizan todos os anos”. Neste sentido, apuntar que o actual sistema de comedores nos centros de maiores do Consorcio leva funcionando desde fai máis de 14 anos e que as queixas se centran nun número moi limitado de usuarios.
 

Os centros da Pontenova (vivenda comunitaria) e de Ortigueira (centro de atención a persoas maiores) chamaron a atención no seu momento dadas as protestas de usuarios de devanditos centros. No caso de Ortigueira, H.P., un dos usuarios, sinala que “houbo dúas fases”. Nun primeiro momento realizáronse protestas por parte de usuarios reclamando unha mellora nos servizos de cátering porque “era intragable” e que apenas había variación nos menús semanais. A situación empezou a cambiar a partir de mediados de febreiro de 2025, cando se empezaron a notar cambios na variedade nas comidas, “media ducia de pratos que son de boa calidade”.

No caso da Pontenova, as queixas sobre o menú incluían unha serie de temas como que a comida era recalentada varias veces, indica o usuario M.P., quen sinala que a empanada que se servía de cátering deixaron de comela e agora encárgase a unha panadaría do lugar. “Nunha ocasión o xerente, Perfecto Rodríguez, comeu aquí e desde ese momento houbo cambios no menú”. Aínda así, quixeron realizar análise sobre o valor nutricional das comidas servidas “pero en canto ouviron que era comida de residencias da Xunta botáronse atrás”. Máis adiante, houbo unha carta asinada por seis usuarios (en total son oito) na que se afirmaba que o menú era correcto. Con todo, M.P., disiente da validez deste documento.

CULINARIA

A empresa Culinaria, a encargada de enviar os menús ás residencias, responde que sirver ao redor de 7.000 comidas ao día en toda Galicia, sobre todo residencias, gardarías e centros especiais. Recoñecen que si houberon queixas desde Ortigueira e A Pontenova. Confirman ademais que si teñen a carta asinada por seis usuarios da Pontenova mentres que “son dous os que expoñen problemas” e que un deles “moitas veces come fóra, non come o menú que levamos nós”. Por outra banda, as avaliacións diarias que fan os usuarios con documentos entregados polo persoal funcionario das residencias “é de case un oito de media” sobre os menús. 
 

No caso de Ortigueira son sesenta usuarios e cinco deles presentaron queixas sobre o menú. Os demais valoran positivamente a comida enviada ao centro. “As queixas que nos chegaban eran de que a comida era intragable” e quen o dicían ao mesmo tempo “consumían algúns dos pratos que enviamos”. En vista disto, durante dúas semanas enviouse a un cociñeiro para preparar menús “in situ” pero “estamos seguros que non hai nada que poidamos facer coa comida porque isto xa non é unha cuestión de comida”. Preguntados sobre este punto, a empresa sinala que si de sete mil comidas servidas con valoracións dunha media de sete, incluíndo Ortigueira e A Pontenova, “está claro que non vai de comida”.

A día de hoxe a empresa sobe ás redes sociais o prato do día “porque apareceron fotografías con pratos manipulados” e iso crea “unha mala percepción da nosa empresa”. Ademais disto, tamén se subiu un vídeo no que se mostra como se fai a comida triturada para os usuarios que non poden masticar ante as queixas de que “se fan con pos”.

O feito de que un cociñeiro usase a cociña de Ortigueira e que na Pontenova tamén existan fogóns nos que cociñar, volve traer a pregunta de por que non cocíñanse os menús nas propias residencias? A resposta que dan fontes do BNG que visitaron as instalacións é que o goberno autonómico prima o beneficio das empresas privadas fronte aos intereses dos usuarios.