Abandonará Ence Pontevedra? "Que nos devolvan o que foi e debería seguir sendo Lourizán, un paraíso natural”

A semana que vén, máis concretamente o martes 7 de febreiro, o Tribunal Supremo reunirase para resolver unha cuestión pola que a cidade de Pontevedra leva ano pendente: debe Ence abandonar o seu emprazamento en Lourizán?

Greenpeace, unha das partes que forma parte da denuncia contra a prórroga concedida a Ence, responde Galiciapress sobre as súas esperanzas en torno ao fallo do Supremo, o futuro de Lourizán en caso dunha sentenza favorable para a pasteira ou a Lei de Ordenación do Litoral que proxecta a Xunta de Galicia e que podería beneficiar a compañías nunha situación similar á de Ence.  

Este diario buscou contar coa versión das dúas partes implcadas no proceso, pero desde Ence, en resposta ás cuestións achegadas por este medio, declinaron facer declaracións máis aló de que a empresa está "á espera de coñecer a decisión do Supremo cando se faga pública". 

O próximo 7 de febreiro será un día histórico para Pontevedra, pero a historia non se escribirá na cidade do Lérez, senón en Madrid, na sede do Tribunal Supremo, onde se resolverá, dunha vez por todas, os recursos de casación interpostos por Ence contra as reiteradas sentenzas da Audiencia Nacional que declararon a nulidade da prórroga da súa concesión na ría de Pontevedra até 2073 por parte do Goberno de Mariano Rajoy. O futuro da factoría en Lourizán dependerá do fallo do alto tribunal, que se "executará", segundo o Goberno de España, independentemente de que o resultado sexa a saída ou a permanencia da compañía do seu emprazamento actual, garantindo en calquera caso o "apoio" aos empregos. 
 

Ademais de no Concello de Pontevedra, onde esperan a resolución con máis ansiedade é na sede de Greenpeace, outra parte denunciante, que leva anos perseguindo que a compañía abandone a ría de Pontevedra. A esperanza “lóxica” da ONG, di, é “que se confirme a sentenza da AN e por fin a pasteira poida saír da ría de Pontevedra”. 

Con vistas ao futuro, a plataforma ten esperanzas en que a sentenza tamén permita que en Louirzán “empréndanse as medidas para asegurar a integridade do Dominio Público Marítimo-Terrestre e a súa debida conservación, adoptando as actuacións de protección e restauración necesarias, que ao cabo é o que di a Lei de Costas”. 
 

Para entender da organización, ese é xusto a motivación dunha lei feita “para respectala, para cumprila, para protexer o medio ambiente e, no caso que nos ocupa, para que por fin nos devolvan o que foi e debería seguir sendo: un paraíso natural”. Isto entronca directamente coa intención da Xunta de Galicia de impulsar a nova Lei de Ordenación do Litoral, moi dirixida non só a gañar competencias, senón tamén no pretexto de dotar de máis seguridade a empresas como Ence.
 

UNHA LEI “EXCESIVAMENTE ECONOMICISTA”: “NON ES SERIA”

Greenpeace prefire non emitir un xuízo respecto diso do texto que prepara o Executivo de Alfonso Rueda, máis aló de considerar “entendible” que “ se reclame a ordenación desde a administración máis próxima ao cidadán”. En calquera caso, piden que a xestión se realice sen “compoñentes ideolóxicos e políticos”, e lembran a Lei de Arias Cañete do ano 2013 e a “posterior e indignante prórroga” concedida por Rajoy en 2016. 
 

“A Lei de Costas é clara e seguirá sendo de rango superior á que propón a Xunta. A caducidade das concesións é ben coñecida e, como tamén indicou a sentenza da AN, a actividade da pasteira é incompatible coa súa presenza no dominio público marítimo-terrestre, pois pola súa natureza pode desenvolver noutro lugar”, reprochan.

En paralelo, os ecoloxistas anuncian a súa intención de presentar “suxestións ao anteproxecto de lei” ao percibilo como “un texto excesivamente economicista”: “Non é serio que unha norma tan importante de ordenación do litoral teña todo un artigo dedicado a instaurar, por lei, unha rede de hoteis na costa. Parece unha broma”, reprochan.  A continuación, apostilan que desde a Xunta están a deixar nun segundo plano a conservación e restauración dos ecosistemas e a loita contra o cambio climático. 

Ao tempo, manifestan que conta cun “punto de partida nefasto, que é a exigua superficie de espazo protexido en Galicia, a menor, de longo, a nivel estatal, algo que ademais xa advertiu a UE, así como enormes deficiencias nos instrumentos de xestión da rede Natura, especialmente por un plan director que non cumpre os criterios mínimos exixibles polos Directiva Hábitats”. Trátase entón dunha lei que busca ordenar un territorio “excesivamente desprotexido”, polo que cren que hai moito traballo previo.
 

TODOS OS ESCENARIOS SOBRE A MESA

Con todo, desde Greenpeace teñen que contemplar todos os escenarios posibles. Nun primeiro momento, a sentenza ía saír en outono, pero a votación dilatouse no tempo até este mes de febreiro. O colectivo di “respectar os tempos e decisións da Xustiza”, pero confían que si sae favorable para os seus intereses, e tal e como informou Ence á Comisión Nacional do Mercado de Valores, o desmantelamento comezará coa previsión de realizala no período 2023-2024.
 

Pero, e si pola contra o fallo dita que Ence si pode quedar na súa localización actual? Nese suposto, o Concello de Pontevedra xa anunciou que nese extremo seguirán “traballando para que se vaia” e desde o PSdeG subliñan que o ideal dos socialistas é "Ence si, pero non aí", unha postura compartida por Greenpeace, que leva xa máis de medio século batallando “na defensa da natureza e da biodiversidade, e nomeadamente na loita pola preservación do litoral e salvagada dos océanos e do medio mariño no seu conxunto”. 

“Iso imos seguir facendo coas ferramentas que sempre usamos, a través da concienciación social, a investigación, a incidencia política e a acción directa non violenta. As marismas de Lourizán non van ser unha excepción”, avanzan. O apoio social sumado neste tempo anima á organización, xa que ven “unha maioría social” do seu lado que ve na defensa do medioambiente un valor superior aos valores económicos, aínda que o obxectivo é buscar un equilibrio de forma que as actividades sexan “sustentables” e “que cumpran a lei”. 

“No caso de Ence era ben coñecido, xa cando se privatizou, a data na que finalizaba a concesión. Houbo moitos anos para buscar un novo emprazamento, pero alguén decidiu apostalo todo a unha carta, emprendendo unha estratexia baseada en comprar vontades, forzar o cambio de leis como a de Costas e a de Cambio Climático, pechar os ollos cando cargos electos e activistas eran acosados ou xogar ás portas xiratorias con ex-cargos públicos, entre eles unha ex-ministra e un ex-conselleiro de medio ambiente. Isto parece indicar que Ence preocupouse máis por manter o seu millonario negocio que polos empregos”, reprenden desde Greenpeace. 

“UNHA DESFEITA PARA A NOSA BIODIVERSIDADE”

Fóra de Lourizán, as raíces de Ence chegan moito máis alá da ría de Pontevedra, até os montes galegos, onde parte do proceso de eucaliptización de moitas zonas rurais responde os intereses da pasteira e a unha política forestal galega deficiente durante moitas décadas, a xuízo de Greenpeace “excesivamente permisiva” con este proceso que “puxo en franco perigo a integridade ecolóxica de todo o país”.
 

“Foi unha desfeita para a nosa biodiversidade e cambiou radicalmente a nosa paisaxe”, lamenta a plataforma, que ve na moratoria de 2021 un intento por tratar de emendar os erros do pasado, pero sobre a que reprochan a súa falta de efectividade. Anos sen unha planificación forestal axeitada e o aumento descontrolado e desordenado de plantacións de eucaliptos, así como o abandono do rural que permitiu a súa proliferación, explican a expansión desta planta invasora. 
 

“Galicia conta hoxe cun potente sector forestal que de seguro non se vería afectado se a superficie de eucalipto do país minguase significativamente, máis ben ao contrario, cambios nestas políticas poderían favorecer moito á cadea de valor da madeira. Os criterios de corrección están claros xa desde que en 2011 as organizacións ecoloxistas e de conservación lanzásemos o manifesto ‘Unha visión común sobre o problema das plantacións de eucalipto’, para tratar de solucionar a conflitividade social e ambiental destas plantacións, ou actualmente desde a plataforma ‘Por un Monte Galego con Futuro’”, lembran, mentres piden “reducir” a superficie ocupada polo eucalipto e tomar medidas para “recuperar hábitats autóctonos”. 

UNHA CRISE SEN SOLUCIÓN FÁCIL

Pero as preocupacións de Greenpeace van moito máis alá, conscientes de que na comunidade galega hai moitos outros focos de contaminación importantes nun momento no que se está preparando unha gran revolución industrial en Galicia, cun inestimable peso das enerxías renovables. A evidencia da emerxencia climática na que nos atopamos obriga a “un cambio radical do noso sistema enerxético” segundo os ecoloxistas. 

Desgraciadamente, a plataforma asegura que as enerxías renovables -que deben ser “respectuosas co medio e as persoas”- non poden ser a única solución, xa que a aposta debe vir da man con cambios sociais e na nosa forma de producir e consumir. Logo de “décadas de inanición”, o problema agora se cerne nunha comunidade “cun índice de antropización moi importante e cunha elevada degradación ambiental”. 

A organización reprende que as políticas de conservación galegas “están entre as peores de Europa” e que a administración camiña na dirección oposta que marca o organismo comunitario. O aire contaminado das cidades, a auga dos ríos e acuíferos afectados pola gandaría industrial ou “un sector pesqueiro non sempre sustentable” son algúns dos moitos aspectos a corrixir e que alimentan a crise medioambiental. “Moito por andar”, gabia a plataforma.