Receitas dos Enxeñeiros de Montes contra os incendios: pastoreo, rozas, queimas preventivas

O Colexio considera fundamental manter e fomentar as actividades agroforestais tradicionais, como a gandaría extensiva e os cultivos leñosos —entre eles, a viña ou o oliveiral—, que axudan a conservar unha paisaxe en mosaico e a diminuír a acumulación de biomasa. Estas prácticas, segundo a organización, tamén contribúen a fixar poboación nas zonas rurais e a manter a actividade económica nos territorios máis afectados polo despoboamento.

Na súa proposta, os enxeñeiros demandan que as administracións públicas destinen orzamentos extraordinarios para a prevención de incendios, enfocando as actuacións en zonas estratéxicas. Entre as medidas concretas destacan os tratamentos selvícolas, as rozas sistemáticas, o pastoreo dirixido e a realización de queimas controladas, acompañadas dunha rede de áreas devasas, puntos de auga e centros de vixilancia ben situados e mantidos. Ao seu xuízo, todas estas infraestruturas deben formar parte dunha estratexia integral que permita actuar antes de que se produzan os grandes incendios que cada verán arrasan miles de hectáreas.

O colectivo subliña que a Administración debe garantir a planificación e xestión dos montes públicos mediante plans debidamente redactados, aprobados e executados. Tamén reclama que se implementen modelos simplificados de xestión forestal para os montes privados, co obxectivo de facilitar a implicación dos propietarios nas tarefas preventivas. Isto pasa, segundo os Enxeñeiros de Montes, por introducir fórmulas de fomento e apoio técnico que fagan viable a xestión activa en pequenas propiedades, algo hoxe practicamente inexistente en moitas comarcas debido ao minifundismo e á falta de rendibilidade.

Outro dos puntos fortes do documento é a necesidade de máis recursos humanos e materiais para garantir o cumprimento da Estratexia Forestal Española e dos correspondentes plans forestais autonómicos. Nese sentido, o Colexio propón a creación dun fondo de investimento forestal permanente, cofinanciado polo Estado e as comunidades autónomas, que asegure un financiamento estable e continuado para as tarefas de prevención, restauración e xestión sostible. Ademais, insta a reforzar a colaboración público-privada, canalizando recursos e coñecementos do sector empresarial cara á conservación e aproveitamento dos montes.

Entre as ferramentas económicas que expoñen, os Enxeñeiros de Montes apostan por introducir incentivos fiscais á xestión forestal mediante un Bono Social Forestal, así como axudas directas para a creación de agrupacións de propietarios en territorios de minifundio. O seu obxectivo é dinamizar a xestión activa das masas forestais e recuperar zonas que sofren o abandono rural. En paralelo, reclaman unha simplificación administrativa dos trámites de aproveitamento e xestión forestal, xunto cunha aposta decidida pola dixitalización dos procedementos, que permita axilizar a relación dos xestores coa Administración.

O Colexio tamén destaca a necesidade de profesionalizar e dignificar as profesións forestais e de emerxencias, así como de avaliar de forma continua a eficiencia dos sistemas de extinción. Aseguran que non todos os territorios deben xestionar igual, e propoñen adaptar tácticas e métodos de prevención e extinción ás características de cada rexión, clima e tipo de vexetación. Nesa liña, consideran prioritario potenciar os grupos especializados en análises, loxística e tecnoloxía, e investir nos mellores medios técnicos dispoñibles.

Outra das súas demandas é a mellora da interoperabilidad entre comunidades autónomas para que os servizos de extinción e emerxencias poidan coordinar os seus protocolos e sistemas de geolocalización e comunicación. Tamén reclaman un maior impulso á I+D+i en xestión forestal e prevención de incendios, aproveitando as oportunidades que ofrecen os novos sistemas de sensores, intelixencia artificial e teledetección para monitorizar o territorio e anticipar riscos.

Un dos aspectos máis sociais do documento é o apoio que a organización pide para os municipios con menos recursos e as deputacións provinciais, co fin de que poidan desenvolver Plans de Actuación Municipal ante Incendios Forestais. Así mesmo, avogan por que as urbanizacións en zonas de interfaz urbano-forestal elaboren Plans de Autoprotección, redactados por técnicos competentes e actualizados de acordo cos riscos reais da contorna. Do mesmo xeito, insisten na necesidade de formar á poboación en risco, fomentando o coñecemento dos protocolos de emerxencia en caso de incendio forestal e a responsabilidade social ante o lume.

O Colexio Oficial de Enxeñeiros de Montes pecha o seu documento cun chamamento a potenciar o sector forestal como motor de desenvolvemento rural, mediante a valoración dos recursos do monte —biomasa, madeira, leña, cortiza, resina ou froitos—, o estímulo da súa demanda e a facilitación do seu aproveitamento.

Consideran que a bioeconomía forestal pode xogar un papel decisivo na loita contra o cambio climático, a xeración de emprego verde e a fixación de poboación no territorio, sempre que existan marcos normativos, económicos e técnicos que o fagan posible.