Moncho Neira, un galego que non deixou de selo en Catalunya

Este luns chegábanos a noticia da morte de José Ramón Neira Pérez, máis coñecido como Moncho Neira, o artífice do restaurante de referencia en Barcelona, o Botafumeiro. Un establecemento preferido por moitas persoas que viron nel a calidade do produto, o servizo e o carisma do seu propietario: un galego que nunca deixou de selo. Só había que escoitalo para apreciar ese acento do terruño que nel soaba tan especial.

Moncho márchase pronto, con 84 anos, unha persoa que se fixo a si mesma. Chegou do seu Pol (Lugo) con tan só a ilusión, o empeño e o traballo para empezar un proxecto gastronómico que aínda continúa e é o referente galego que non pasa de moda. Este restaurante foi a gran aposta deste visionario da restauración, ao que lle puxo o seu sinal. É imposible separar o Botafumeiro de Moncho. Unha persoa especial que, aínda que algo tímida nos seus inicios, foi adaptar aos tempos.

O restaurante de Gran de Gràcia é e seguirá sendo o seu buque insignia, pero unha persoa tan inquieta non quedou nel, senón que foi o inicio dos moitos e distintos restaurantes que foi fundando ao longo dos seus máis de cincuenta anos de traballo.

Moncho Neira, unha persoa especial, co seu característico pelo rizado botado cara adiante para disimular esas entradas despistadas que lle daban un estilo que só el sabía levar. A súa maneira de andar, o seu sorriso contaxioso e ese sentido do humor tan galego que en máis dunha ocasión deixaba caer a súa retranca con esa naturalidade que algúns non sabían interpretar. El era así e non lle gustaba estar mal con ninguén. Evitaba as discusións e, cando vía que a situación entre algúns amigos ou coñecidos púñase tensa, alí estaba el para suavizala con eses xestos das súas mans levantadas, indicando que non valía a pena seguir coa discusión. Iso non quere dicir que fóra unha persoa miedosa; non, era conciliador, con sentido do humor.

A Moncho molestábanlle as inxustizas, e a súa loita contra elas era máis que evidente. Iso si, á galega: suave, pero contundente. Con todo, ese pronto ante as inxustizas volvíase xenerosidade cos seus amigos, aos que nunca deixou tirados. Era xeneroso con eles e parecíalle pouco cando os convidaba a comer para despois iniciar unha sobremesa ou faladoiro con variedade de comensais, galegos e non galegos, que falaban da actualidade.

Tiña e seguirá tendo grandes amigos; só había que ver a cantidade de coroas e ramos de flores que estaban depositados na sala onde pasou as súas últimas horas, na súa querida Barcelona, á que sentía tan unido. Era un galego catalán, que aínda que non falase o idioma, non por iso deixaba de estar agradecido a esta terra que tanto lle deu. Pero el tamén deu moito á gastronomía. Non lle saíu gratis: foi grazas ao esforzo, ao tesón e a tantas e tantas horas de traballo.

Moncho sempre participaba en cantos actos galegos podía. Aí estaba cando, en Radio Miramar de Barcelona, Manuel Fernando González (editor do grupo Pressdigital) empezase o primeiro programa en galego que se facía en Catalunya, onde Moncho, xunto a outros restauradores como Cándido Igrexas de Rías de Galicia, Luís do restaurante Morriña e uns cantos máis, plantábanse no programa que se emitía os domingos pola mañá desde a praza de Catalunya.

Ao redor dese programa naceron moitas das entidades galegas en Catalunya e puxéronse nomes de galegos e galegas a algunhas rúas de poboacións. O programa galego conseguiu forxar unha colectividade activa. Nel contábase, entre outros, coa colaboración semanal do poeta da Terra Chá, Manuel María, un referente na literatura galega. Moncho gozaba dese tempo que pasaba na radio, degustando as empanadas que algún deles traía. Gran amigo de Manuel Fernando González, neses tempos difíciles onde a amizade se valoraba moito máis.

Este domingo, 5 de outubro, foise en silencio Moncho, pero seguirá presente no recordo de todas as persoas que o querían e admiraban. Será difícil facer á idea de non velo en calquera dos seus restaurantes mirando se todas as mesas están servidas. Así era Moncho: un traballador incansable e un bo amigo.

Galicia
Manuel María

Galicia docemente
está ollando ou mar:
ten vales e montañas
e terras pra labrar!
Ten portos, mariñeiros,
cidades e labregos,
cargados de traballos,
cargados de trafegos!
Galicia é unha nai
velliña, soñadora:
na voz dá gaita rise,
na voz dá gaita chora!
Galicia é ou que vemos:
a terra, ou mar, ou vento…
Pero ha outra Galicia
que vai non sentimento!
Galicia somos nós:
a xente e máis a fala
Se buscas a Galicia
en ti tes que atopala!