Vivendas sociais para quen?

A vivenda é un dos grandes problemas cos que se atopa este país e os que máis preocupa á cidadanía pola escaseza no parque de aluguer e os prezos desorbitados para a compra con hipotecas - moi cara, fai imposible acceder ás mesmas-. Os colectivos máis afectados: os de baixos ingresos, os mozos, pero tamén as persoas maiores. O problema non é novo, quizais por iso fíxose crónico, agravar cada vez máis sen que momento se buscaron solucións reais, só parches para mitigar, pero insuficientes.

Este domingo, no marco de clausúraa da Convención Municipal do PSOE, o presidente do Goberno e líder socialista anunciaba que este martes o Consello de Ministros vai aprobar a mobilización de até 50.000 vivendas da SAREB a prezos alcanzables para aluguer. Ademais, comprometeuse a elevar do 3% ao 20% a vivenda pública en España.

Un anuncio, en principio importante, pero hai varias incógnitas a aclarar: en que zona de España están situadas as vivendas?. Está pactado coa SAREB que sexa así? A quen van destinadas as mesmas: mozos, familias…? Cando se fala de alcanzables, de canto diñeiro está a falarse?

Cando o presidente do goberno fala de aumentar a porcentaxe do 3 ao 20% de vivendas destinadas a vivendas sociais. A que tipo refírese? Porque a música soa moi ben, pero a letra debería ser moi clarita. A maioría da xente pensa que vivenda social significa prezos baixos e para os petos con menos ingresos. Iso non é do todo certo, porque en “vivendas sociais” enmascárase todo. As vivendas de “protección oficial”, tamén coñecida como VPO, é aquela que vai destinada a favorecer aos compradores coas rendas máis baixas, o que favorece que o prezo sexa inferior á da vivenda libre. Hai que reunir unha serie de condicións para poder acceder. Logo están as Vivendas de Protección Pública (VPP) cuxa diferenza coas VPO é que nestas é a administración quen as xestiona. En cambio, nas VPP é un ente privado, aínda que os beneficiarios deben cumprir requisitos similares.

As VPO teñen unha superficie de máximo de 90 metros, nalgúns casos inferior - nas VPP son de 110 metros cadrados ampliables a 150 en caso de familias numerosas-. Dentro desta categoría poder incluír a Vivenda Pública de Prezo Básico (VPPB) e a Vivenda de Protección Pública de Prezo Limitado (VPPL), ambas as suxeitas a un prezo máximo legal de venda, aínda que esta última deberá construír en solo destinado de forma expresa para iso.

Os prezos, aínda que por baixo de mercado, non adoitan estar ao alcance de moitos. Como se pode comprobar, a vivenda social en España ten diversos nomes en función do seu grao de protección e o seu réxime (protección oficial, VPO, VPPA, vivenda protexida, etc.).  o cal complica coñecer que é realmente unha vivenda social. 

En España hai actualmente unhas 290.000 ”vivendas sociais”. Delas, 180.000 son de titularidade das comunidades autónomas e outras 110.000 vivendas son de titularidade municipal. Non son unhas cifras como para tirar foguetes, máis ben o contrario. 

Os concellos e as comunidades autónomas dispoñen de suficientes terreos propios como para construír vivendas públicas, e para iso dispoñen de empresas públicas. Desa maneira pódense controlar os prezos. Pero iso non o están facendo, máis ben todo o contrario: están a venderse os terreos públicos a empresas privadas para construír grandes bloques de pisos coa trampa de que unha porcentaxe pequena de pisos destínense a “vivenda social”. E aí entra todo o armazón do tipo de vivendas sociais, con prezos que non están ao alcance das persoas que realmente o necesitan porque os seus salarios non chegan ao esixido para acceder a elas. Hai que deixar claro que o prezo dunha vivenda social debe ser o custo real da mesma e que estas constrúanas as administracións locais e autonómicas. Os terreos propiedade das institucións, é dicir da cidadanía deben reverter nela, non nos petos das grandes construtoras. Iso debería ser a política dos que gobernan sexan do partido que sexan, especialmente dos que se din de esquerdas e as súas políticas sociais son o primeiro. De verdade?

Tamén as cooperativas dos sindicatos que construíron vivendas “sociais” - seguen construíndo?- vivendas “sociais”. A UXT, por exemplo, fíxoo no seu día pola Vila Olímpica - tamén noutras zonas e poboacións- e nun dos bloques construídos os seus propietarios son dirixentes uxetistas e dalgún que outro deputado. Claro que os seus soldos “daban” para esa esixencia de “vivendas sociais”.

O anunciado por Pedro Sánchez está moi ben, pero tamén sería bo clarificar e simplificar o tema de “vivendas sociais “ que non está nada, pero que nada claro.