As renovables preséntanse como a próxima gran revolución industrial para crear emprego e fixar poboación

O mundo non deixa de crecer e de necesitar cada vez máis enerxía. A industria, as novas tecnoloxías, os fogares…todos demandan fontes de enerxía que, á súa vez, deben ser respectuosas co medioambiente e sostibles, tal e como demanda a sociedade. O senón dos tempos marca un momento decisivo na historia, onde o planeta teñen que fixar novos horizontes e abandonar paulatinamente a súa dependencia dos combustibles fósiles, sen que iso signifique renunciar ao noso modo de vida ou a destrución de empregos. É un equilibrio delicado, pero as enerxías renovables, coa súa infinita variedade de opcións, parecen presentar non só como unha alternativa para mellorar a saúde do noso planeta e prolongar a súa vida, senón tamén como a próxima revolución industrial, que promete crear miles de postos de emprego en España e, particularmente, en Galicia, unha comunidade con moitos recursos.

Pero desde o sector das enerxías renovables non han descubriron un filón en Galicia só polas potencialidades que ofrece a comunidade, senón tamén porque no aspecto humano han atopado unha veta de profesionais de primerísimo nivel. A man de obra está especialmente cualificada nunha comunidade que fixo unha aposta decidida en revalorizar a instrución que ofrecen os ciclos medios e superiores da Formación Profesional, onde a empleabilidad disparouse especialmente na #FP Duais ás que recorren as empresas para captar talento, tanto as enerxéticas como todas as empresas auxiliares que dependen desta actividade.

UNHA CANTEIRA DE TALENTOS

Enrique Pazo, director no CIFP Ferrolterra, pon en valor o papel da FP no tecido empresarial galego sobre un gremio que non deixou de crecer. “As empresas están a apostar pola FP Dual para vir directamente á canteira. Antes esperaban a que terminasen o ciclo, pero hoxe a demanda supera a oferta. Os alumnos que terminan un ciclo no noso centro, que ten seis familias industriais, saen de aquí con emprego. É unha época moi boa”, celebra Pazo. 

Ao tempo, subliña que o paso dos anos logrou desmontar lendas negras que planeaban sobre a Formación Profesional como “a última saída para os que non valían para estudar e chegaban sen motivación”. “Agora atopámonos con que moitos non acaban os ciclos porque se dan conta de que aquí hai moito nivel, que compiten con xente coa ESO e o Bacharelato e que teñen que estudar máis do que se esperaban. Deixamos atrás aquela frase de ‘O que vale vale e o que non á FP’; agora é ‘O que vale vale e vén á FP’, porque o demostramos”, xustifica o docente. 
 

Oriol Sarmiento, xerente do Cluster de Enerxías Renovables Galicia, salienta que as oportunidades en Galicia son variadas, polo que a xeración de emprego non dependerá dun ou dous recursos. “Hai unha folla de ruta a 2030 que nos dá unha idea do desenvolvemento das tecnoloxías das distintas renovables: falamos da eólica, a fotovoltaica, o hidróxeno verde… Temos claro que, en pos da descarbonización e a loita contra o cambio climático, os obxectivos establecidos por Europa e pola propia Axenda Enerxética de Galicia 2030 están moi vinculados ao desenvolvemento de todo o sector”, apostila Sarmiento. 
 

Os números así o proban, e só hai que fixar na empleabilidad que arroxa no Ciclo Superior de Enerxías Renovables. “Na FP Dual, especialmente nos ciclos superiores, a empleabilidad é total. Co sistema de realizar as prácticas durante o curso nas compañías asociadas os alumnos intégranse no mercado laboral sen case dar conta”, argumenta o director, que viu como se investían as tendencias, xa que na súa época “o habitual era pensar que se tiñas unha carreira xa entrabas no mundo laboral, pero agora é máis complicado e cunha FP potencias a empleabilidad”. O modelo de Alemaña e outros países centroeuropeos avalan as formacións técnicas, xa que “o 70% dos estudantes recorre a estas disciplinas”. 
 

COMPROMISO DA INDUSTRIA

Con todo, non só os recentemente licenciados son importantes. Os traballadores con experiencia no sector enerxético e que se poidan reciclar en novas disciplinas tamén son un activo moi cobizado. Empresas como Naturgy buscan catapultar a ambos os de maneira que poidan reunir baixo o seu mesmo paraugas ás novas xeracións rebosantes de ambición e os coñecementos dos empregados que xa se enfrontaron a todo tipo de situacións e que poden seguir formando aos “cachorros” das renovables. 
 

Ademais, a firma tamén move ficha para promover educación en novas tecnoloxías, máis eficientes e respectuosas co medioambiente, tamén a través de programas de FP para a formación das novas fornadas e contar con profesionais preparados desde o primeiro minuto. 

O punto de partida consiste en “detectar os perfís técnicos que se van a necesitar nun futuro” cada vez máis próximo, segundo explica Eva Buch, responsable de Educación e Divulgación de Fundación Naturgy. A partir de aí, os programas educativos da fundación ponse en marcha para que o ensino en FP e os cursos de reciclaxe que reciben os traballadores que o desexan ou quen buscan emprego aproxímense o máximo posible á realidade laboral do sector enerxético. Como explica Buch, “hai oportunidades de emprego en instalación e mantemento de placas fotovoltaicas, por exemplo, onde está a custar atopar técnicos preparados para  a demanda que virá”, un problema que se debería atallar canto antes.

MÁIS MATRICULACIÓNS, MÁIS DEMANDA, MÁIS EMPREGO…

A demanda de prazas entre o alumnado aumentou nos últimos anos e nótase nas matriculacións, xa coa vista posta na terceira experiencia do Ciclo de Renovables. “O importante é que as propias empresas conten cos seus parques para poder desenvolver a formación dos alumnos”, razoa o director, que está en permanente contacto con xigante do sector para asinar os convenios de colaboración que ofrecen experiencias moito máis profesionais que as que se poden sacar das empresas de mantemento de parques “onde recorren moitas veces a simulacións en naves industriais”.

As opcións multiplícanse si temos en conta que a eólica mariña preséntase agora tamén como unha oportunidade para un sector que busca aproveitar os recursos dos que dispón a comunidade galega, entre eles os ventos constantes que azoutan o seu litoral. Pero non é a única área que se vai a explorar nos próximos anos: a crecente instalación de paneis fotovoltaicos en domicilios e en grandes superficies, o desenvolvemento do hidróxeno verde, biocombustibles…son moitos os campos nos que se está apostando por unha transición xusta. 

O mercado enerxético dirixe a súa mirada a Galicia e no Cluster son conscientes desa “expectación” que está a espertar a comunidade. “Co hidróxeno verde, por exemplo, xa hai uns proxectos que están apoiados con Fondos Next Generation en Caldas, Vigo e As Pontes. Son os primeiros, virán máis proxectos e vai ser importante que esta transición enerxética estableza unha cadea de valor, con fábricas de compoñentes en Galicia e desenvolva capacidades”.
 

No CIFP Ferrolterra xa preparan ese salto con empresas especializadas, pero admiten que “si contasemos con máis espazos máis prazas poderiamos ofertar”, porque o nicho é moi grande. De igual maneira, o papel das administracións públicas é “capital”, xa que “están a pór moitísimos medios, tanto en material, onde contamos até con robots de soldadura para que os alumnos aprendan, pero tamén con formación ao profesorado, que está a ver que necesita actualizar si ou si porque os alumnos necesitan coñecementos específicos e avanzados”. Sobre este punto, Sarmiento agrega que as empresas o que piden aos gobernos é que se axilice na medida do posible “todos os aspectos burocráticos e tramitación administrativa dos proxectos”.

CURA PARA O DESPOBOAMENTO E O ENVELLECEMENTO

“Levamos tempo advertindo que a comarca de Ferrolterra vai ser un polo enerxético. Agora o que nos toca é estar á altura, que é a nosa obrigación, anticiparnos ás necesidades das empresas no futuro”, agrega Pazo sobre os ocos que van existir nun sector como o enerxético “que tira un pouco de todas as empresas, con moitas auxiliares dependentes deste avance: construción metálica, de mecanizado…todas van traballar de xeito conxunto”. 

Isto vai moi na senda desa cadea de valor da que falaba Sarmiento, que non se atreve a lanzar unha cifra concreta sobre o número de empregos que se xerarán en Galicia, pero tendo en conta que a nivel estatal exponse uns 300.000 empregos anuais, a comunidade galega, como máxima expoñente, aglutinará unha gran cantidade deses postos de traballo. En 2021 o sector congregaba pouco máis de 100.000 empregos, polo que a subida será vertixinosa. 

Desta forma, os perfís que rastrexan as empresas van desde enxeñeiros ou redactores de proxectos até soldadores, electricistas ou mecánicos. “Pero tamén profesionais relacionados aos servizos de todo este desenvolvemento empresarial”, comentan desde Cluergal, que pon moi en valor “o desenvolvemento da Formación Profesional, e así apostamos e asinado convenios coa Consellería para consolidar a formación dual”. O gran reto? Talvez incorporar a máis alumnas e futuras traballadoras, xa que aínda non se conseguiu integrar a suficientes mulleres dentro dun sector tan puxante e atractivo que atraer aos mozos máis capaces. 
 

Así as cousas, o que esperan é “revitalizar o sector industrial da comarca, que falta facernos”, pero tamén que estas iniciativas o que acaben é fixando poboación na zona. “Levamos catro xeracións de ciclos con Navantia con alumnos que xa están a traballar todos nesa empresa. Promocións que entraron a través das probas de actitude de Navantia, que contan cun complemento que lles suma. Son estudantes que non se tiveron que mudar, que non se marcharon a outro país, é talento que quedamos e poboación que gañamos”, destaca.  
 

“Este enfoque é moi interesante”, sostén Sarmiento, “porque permite ver que as renovables serven para xerar riqueza e que quede nas áreas nas que se establecen esas tecnoloxías. A biomasa, por exemplo, poden axudar a fixar poboación no rural, e tamén a eólica offshore pode ser un input para os retos de Ferrol e outras zonas”. Sopran ventos de cambio e de progreso, e en Galicia están a servir para que a súa economía e a creación de emprego asociada a ela naveguen vento en popa e a toda vela.