Maite Ferreiro (BNG): "Temos asumido que a Xustiza é patriarcal; fai que nos sintamos desprotexidas"

A poucos días do próximo 8 de marzo - uno dos máis relevantes xa que poderase celebrar con certa normalidade tras o máis cru da pandemia - Galiciapress conversou con varias das mulleres protagonistas da política galega, como Marisol Díaz (deputada do PPdeG) ou Ángela Rodríguez (secretaria de Estado de Igualdade e militante de Podemos). 

A vicepresidenta da Deputación de Lugo e concelleira de Cultura no Concello de Lugo, Maite Ferreiro (BNG), é unha das responsables dos moitos actos que programa a institución por estas datas para promover a igualdade.

Coa cultura como ferramenta, Ferreiro avoga por educar coa música ou o teatro como canles de transmisión nunha sociedade que cre retrocedeu nalgunhas conquistas por culpa da pandemia. As mulleres do rural, unha xustiza "patriarcal" ou o auxe da ultradereita son outros dos puntos desta conversación.

Maite Ferreiro 

Galicia está a ultimar os preparativos para o 8M, unha data moi especial xa que será a primeira vez en dous anos que se poida celebrar con certa normalidade. Lugo é un deses puntos onde o feminismo volverá tomar as rúas e tinguilas de morado para denunciar a violencia machista, a fenda salarial ou os abusos que sofren nunha sociedade que aínda non é do todo igualitaria.

Para Maite Ferreiro, vicepresidenta da Deputación de Lugo e conselleira de Cultura na cidade amurallada, o 8 de marzo é día moi importante “como muller e como feminista”, polo que espera que nesta ocasión póidase celebrar con total normalidade despois de dous anos complicados. “Todos os anos preparamos algunha actividade desde a Deputación. Pero o noso compromiso é traballar os 365 días ao ano para dar visibilidade ás mulleres en todos os ámbitos, especialmente a través da cultura para achegar aos nenos e nenas modelos cos que ver a importancia da igualdade”, destaca.

Froito desa iniciativa xorde o programa que presentou esta semana o organismo provincial ‘Con Voz de Muller 8-M’, que contará con concertos de figuras destacada da música como ‘De Vacas’, ‘Habelas Hainas’, ‘Uxia’ e Laura LaMontagne & PicoAmperio, que arrincan o ciclo este venres en Vilalba.

Estas voces son parte do novo movemento que revitalizou o folk galego, con mulleres empoderadas e mozas que lograron ser figuras consolidadas dentro da música. “A cultura é unha maneira de trasladar estas ideas, sobre todo aos mozos. Nós temos moi en consideración as características do noso rural nas súas distintas comarcas, ás que levamos, ademais de música, obras de teatro, coas que levaremos a moitos recunchos a vida e obra de Rosalía de Castro, así como ciclos de teatro afeccionado... A igualdade pode traballarse desde distintas perspectivas”, argumenta Ferreiro.

Ademais dos concertos, na Deputación promoven unhas unidades didácticas para os escolares coas que reforzar a educación en igualdade. A importancia de contar con estes modelos educativos queda esvaecida se non se perpetúa nos fogares, un aspecto que preocupa a Ferreiro cunha ferramenta tan importante contra a violencia de xénero como é o ensino.

Se aos nenos na escola dinlle unha cousa, en casa ensínanlle outra e na rúa ven outra, ao final non entenden nada e dependen do momento vital no que se atopen confiarán máis nunha cousa ou outra

“Son complementarios. Se aos nenos na escola dinlle unha cousa, en casa ensínanlle outra e na rúa ven outra, ao final non entenden nada e dependen do momento vital no que se atopen confiarán máis nunha cousa ou outra. É importante traballar en distintos campos para lanzar esa imaxe conxunta de Igualdade para non consentir nin abusos nin malos tratos”, considera.

No referido a traballar todos os días do ano en igualdade, recentemente a deputada popular, Marisol Díaz, explicaba nunha entrevista para este medio que as diferenzas entre os distintos grupos políticos nesta materia non son insalvables. “Cada unha coa súa ideoloxía, pero sempre no mesmo camiño”, explicaba. Sobre isto, Ferreiro, do BNG, convén en que coinciden no fondo pero non na forma.

"COINCIDIMOS NA FORMA, NON NO FONDO"

En política aínda se botan en falta máis mulleres en postos de responsabilidade, un teito de cristal que existe, como no mundo empresarial, e que por tanto segue ofrecendo unha perspectiva nesgada. “Somos un reflexo da sociedade. O número de mulleres en postos altos son poucos. Ás veces chégase onde chégase, pero son moi poucas as que terminan de dar o salto a outro nivel”, apostila a nacionalista, á vez que cre que falta educación para que a muller senta “con capacidade para chegar a esas metas, porque ás veces non estamos dispostas a pagar o prezo de deixar de lado a familia, algo que os homes, pola súa educación, parecen ter máis fácil”.

“En política hai que axuntar esforzos en combater esa violencia, as diferenzas salariais e laborais, así como a condena á explotación que sofren as mulleres no mundo e que impiden á muller vivir en liberdade, por exemplo a ablación xenital. Entendemos os dereitos da mesma forma, pero non os métodos para alcanzalos. As organizacións de esquerda temos unha visión diferente, porque visibilizamos as clases máis baixas, as máis vulnerables ante isto”, recoñece.

Acto do BNG para reclamar Xulgados de Violencia de Xénero | Foto: BNG

Nese sentido, Ferreiro ve “moi preocupante” que o auxe da ultradereita poida alcanzar gobernos como o da Junta de Castilla y León, no que tras as últimas eleccións Vox ten a chave para un novo goberno do PP, algo que só aceptará se se derrogan, entre outras cousas, leis como a da violencia de xénero. A continuación, considera tamén “preocupante” que o PP, “despois do exemplo de Andalucía”, “poida darlle cancha a un partido que nin sequera recoñece algo tan tremendo como a existencia da violencia machista”. “É un retroceso e un desprezo ás vítimas”, lamenta.  

“Perdéronse moitas vidas polo camiño nestes anos para lograr avances. A lexislación é importante, aínda que non chegue a desenvolverse, como tamén son importantes os xulgados que aplican estas leis”, interpreta.

Unha xustiza que, ás veces, parece xogar á contra. En Lugo o exemplo máis claro e fresco atopámolo entre as vítimas das filmacións da Maruxaina, inmersas nun longo proceso xudicial no que recibiron algún que outro pau por sentenzas catalogadas como salvajemente machistas.

“Creo que temos asumido que a xustiza é patriarcal. No momento que o persoal dos xulgados non recibe unha educación nin formación en igualdade obrigatoria, porque non pode ser que se trate de algo opcional, pois neses casos ocorren casos como este, pero hai moitos outros exemplos con sentenzas que che estremecen ao pensar nas mans nas que estamos. Son situacións que nos afectan ao longo da nosa vida e que ao final vemos que non hai castigo nin recriminacións aos que realizan estes actos machistas e desagradables, facendo que as mulleres non sintamos desprotexidas na nosa vida normal”.

VIOLENCIA MACHISTA, FENDA SALARIAL E  RURAL

Neste tempo de pandemia moitos son os aspectos nos que a crise sanitaria ha dificultado o día a día das mulleres, especialmente as do rural galego. Nunha comunidade como Lugo, cun peso do rural incuestionable, moitas se enfrontan á decisión de abandonar os seus fogares para dispoñer de servizos que si hai nas cidades. A primeira medida para corrixir esta tendencia é “favorecer a creación de postos de emprego”, algo que acusa especialmente nestes momentos a Mariña lucense, por exemplo, ferida de morte o fin da súa industria.

“Tampouco se poden eliminar servizos públicos. Non é lóxico que se pechen escolas, que se reste atención médica nos centros de saúde, que non se dispoña de atención a maiores e dependentes, deixando ese peso sobre as mulleres encargadas do coidado da familia. A inclinación é buscar unha contorna onde sexa máis cómodo acceder a eses servizos. Hai moito que traballar polo rural, pero as políticas dos últimos anos non favorecen nada”, critica Ferreiro, á vez que roga “escoitar ás mulleres do rural, elas saben que é o que necesitan”.

Outro profundo problema atopámolo na violencia machista. 2021 deixou 44 vítimas segundo as cifras oficiais e 2022 arrincou con cinco asasinadas, unha delas de só 17 anos. Chama poderosamente a atención a mocidade dalgunhas vítimas e dos seus agresores, un problema para o que Ferreiro só atopa unha saída: “Educación, educación e educación”.

“Que ocorre? Que facemos mal como sociedade? Durante a pandemia se cadra non houbo tantos asasinatos, pero si moitos malos tratos. Creo que no sistema educativo algo está a fallar cando os mozos seguen utilizando esa violencia”, entende Ferreiro, que salienta na importancia de “condenar” e “non mirar cara a outro lado”.

Tampouco hai que obviar outros asuntos como a fenda  salarial, unha ferida profunda na metade da poboación a pesar dos datos dados. “Non é que as mulleres denunciemos as diferenzas salariais, é que existen, son reais, os datos están aí. A muller sempre foi a man de obra máis barata, algo que aínda asume o empresariado e vemos como teñen que ser os xulgados os que concedan dereitos que os empresarios non dan”, reprocha.

Con todo, pide non enfocar só esta loita nos salarios, senón que outros puntos, como son a conciliación ou o dereito para pedir horas por lactación, igual de importantes. “O triste é que haberá moitas mulleres que por circunstancias non poden presentar unha denuncia. Esas son as verdadeiramente esquecidas, invisibles e que non vemos nas cifras”, conclúe.