José Tomé, presidente da Deputación de Lugo: "A Xunta ten as competencias pero non un plan industrial"

O percorrido político de José Tomé é moi extenso, pero vai camiño de selo máis cando o 20 de febreiro o Congreso dos socialistas de Lugo ratifíqueno como o seu líder despois de o acordo alcanzado un acordo para acordar unha única candidatura no proceso de renovación.

Nesta entrevista con Galiciapress, o presidente da Deputación de Lugo e alcalde de Monforte de Lemos repasa a actualidade política, a difícil realidade económica dunha provincia castigada en materia industrial e as tensións coa Xunta de Galicia en temas como as infraestruturas ou o turismo. 

José Tomé | Foto: EP 

Parece que o PSdeG comeza a remontar o voo despois dos resultados das últimas autonómicas, que seguramente sexan o xerme do terremoto interno que provocou tantos cambios. Como valora estes cambios, como a chegada de González Formoso á secretaría xeral ou a portavocía de Luís Álvarez?

Estamos nunha nova etapa, sen ningunha dúbida, un novo impulso político. Despois do XL Congreso Federal do PSOE, onde foron unánimes as propostas e as políticas que vai levar a cabo o partido, sen dúbida inflúe no resto do territorio. En Galicia, seguindo ese tipo de políticas, Valentín encarna perfectamente o modelo de partido de Sánchez, e que, neste caso, desde a provincia de Lugo e eu mesmo, contribuímos decisivamente a que hoxe sexa o secretario xeral e tivese unha vitoria clara nas primarias.

E desa vitoria saíu tamén o Congreso do PSdeG, moi importante, onde sentaron as bases para o futuro, cun equipo e unha Executiva de xente moi relevante, que está a empezar, pero vai facer un gran traballo.

A portavocía? Xa dixen no seu momento que cría que Lugo ía xogar un papel importante tanto na Executiva, coa vicesecretaría xeral Lara Méndez, como tamén no grupo parlamentario. Luís é unha persoa con experiencia, que pode levar perfectamente esta portavocía que lle encargou o PSdeG

Con todo, parece que no socialismo galego non hai tanta división como algúns sinalan, e Lugo parece un exemplo despois do pacto alcanzado con José María Arias para o proceso interno de renovación. Vostede chamouno “o triunfo da provincia sobre intereses persoais”. É o que falta en Galicia, deixar de lado os personalismos? Sería posible?

O Partido Socialista é un partido unido, iso o primeiro. O que hai é moito debate, e outros partidos teñen se cadra moito máis debate interno e máis problemas internos, pero non afloran. Pero aquí si, porque somos un partido democrático, onde calquera militante pode dicir o que considere, sempre desde o respecto, e por tanto imos moi por diante. Sempre o fomos, e hai quen quere imitalo, pero quen puxo as primarias e a posibilidade de elixir os cargos foi o PSOE, nun acto democrático.

O PSdeG está unido, saíu do Congreso unido. O que é evidente é que a militancia falou, quere un novo impulso con outro tipo de políticas e unhas conectan mellor coa sociedade galega que outras. Desde a miña experiencia, cando formei parte do Parlamento durante o Goberno de Touriño, creo coñecer a política e a sociedade galega, polo que creo saber cales son as liñas polas que deben circulas as políticas que queremos crear desde o Goberno da Xunta de Galicia, algo para o que o PSdeG está sen dúbida preparado.

Pense que nos case 40 anos de autonomía o Partido Socialista só gobernou en seis. De modo que 34 anos son populares, polo que os problemas de hoxe en Galicia teñen só un responsable. Vai chegando a hora ao Sr. Feijóo como lle chegou a Fraga, que parecía que non ía perder as eleccións e Feijóo está a chegar a ese punto de ter que dar paso a unha alternativa que Galicia está a necesitar como auga de maio. Agora mesmo están a facer políticas de xestión, iso fano os funcionarios, fai falta liderar: unha política de impulso, unha política industrial, unha política pesqueira, unha política do rural… Políticas sociais, próximas aos cidadáns, a os Concellos que se están desangrando e quedándose baleiros.

Nos case 40 anos de autonomía o Partido Socialista só gobernou en seis. De modo que 34 anos son populares, polo que os problemas de hoxe en Galicia teñen só un responsable.

Feijóo dixo que ía ser a “lexislatura do rural”. Que fixo polo rural? Este tipo de cousas hai que cambialas. É un presidente que se dedica a vender frases, sen contido detrás, a utilizar as competencias dos demais para facer oposición ao Goberno do Estado no canto de gobernar el. Feijóo vai sacar fotos a Alcoa, que non é competencia súa, pero non vai a Vestas, nin a Tegestacín en Outeiro de Rei…diso non fala. Pero vai sacar fotos a sitios onde non ten competencias, o que é unha maneira de manipular á cidadanía e espero, estou convencido, de que os galegos se vaian dando conta e máis pronto que tarde se produza un cambio no Goberno de Galicia.  

A curto prazo está ao virar a esquina o Congreso dos socialistas lucenses. Imaxino que neste tempo o que estivo preparando é a composición da nova Executiva, non? Está xa lista?

Si, máis ou menos está lista. Chegará o momento de anuncialo, doutra forma non sería correcto. Pero teño claro que Executiva quero e as persoas que quero nela. Pero os equipos nunca que acaban de conformar ata o propio Congreso, porque sempre hai cousas que axustar.

Pero, grosso modo, o tronco da Executiva xa está pensado e definida. Será un equipo que levará ao PSdeG de Lugo a manter as alcaldías que temos, a presenza que temos na Deputación, pero tamén unha nova ilusión naquelas alcaldías que quedaron a moi poucos votos de ser conseguidas. Podemos incrementar a nosa presenza institucional para mellorar a provincia e os problemas dos veciños.  

ALCOA, VESTAS, NEXT GENERATION...

En Lugo, por desgraza, parece que a actualidade está sempre en clave económica nos últimos anos. A crise na Mariña é profunda e o capítulo de Alcoa aínda non se pechou. Onte mesmo o presidente da Xunta dixo que a marcha de Alcoa debíase á “irresponsable política enerxética” do Goberno de Sánchez. Hai pouco tamén puxo en dúbida a reactivación das cubas. Xusto antes falaba das “fases baleiras”. É esta una? Non existen garantías para o reinicio da actividade en San Cibrao? Que lle trasladaron desde o Ministerio de Industria?

O que non ten o Sr. Feijóo é un plan industrial. Nin para Galicia, nin para a provincia de Lugo nin para A Mariña. Non o ten, aínda que as competencias se as ten. Saio temas como a enerxía nuclear, que é cousa do Estado, todo o demais en referencia á política industrial está transferida á Xunta. Sería bo que falase menos e fixese máis, porque Alcoa ten un acordo onde depositou máis de 100 millóns de euros como fianza por se non se reactivan as cubas. Esa é unha garantía, e está o Ministerio detrás, que coa súa firmeza obrigou a mover ficha a Alcoa. Que achegou Feijóo, ademais de ir facerse fotos? O Goberno vasco cando hai problemas de empresas móllase e achega cousas; a Xunta de Galicia nada.

O que fai Feijóo é devolver os fondos a Europa. É normal que un goberno autonómico devolva o 51% dos fondos europeos, 1.400 millóns de euros, do período 14-20? É normal que devolva o 30% dos ‘Fondos Covid’ cando a media das rexións de España é do 14%? E mira que non había onde meter ese diñeiro: axudar aos hostaleiros, comerciantes… É normal que a Xunta devolva un diñeiro que non dá executado para axudas ás industrias, aos sectores produtivos, e agora diga “volva vostede a reatribuírme eses fondos que non fun capaz de gastar”? Iso é unha incompetencia na xestión.

O que non ten o Sr. Feijóo é un plan industrial. Nin para Galicia, nin para a provincia de Lugo nin para A Mariña. Non o ten, aínda que as competencias se as ten

Feijóo é un mal xestor, e hai que empezar a dicilo. Porque vende por aí adiante “o bo”, pero resulta que nin é del e que ese diñeiro que tería que gastar haino que devolver a Europa. Pero el non se pon colorado, porque quen devolve ese diñeiro ao final é o Goberno central. Non xustificación para que este señor dedíquese a facer fotos e non facer nada. Mire como non vai facerse fotos a Vestas, porque sabe que non depende do Estado, senón de Galicia. Como tampouco vai a Outeiro de Rei. O luns fíxose unha en Entrepinares, en Vilalba, porque lle vai moi ben á quesería. Pero nas que ten problemas, por que non vai? Ten que ir alí, dar a cara e propoñer solucións. Porque haberá traballadores afectados, gandeiros que entreguen o leite a esas empresas que se vexan afectados. Está a tratar de enganar, e eu ás palabras de Feijóo, a estas alturas e desde o ano 2009 gobernando a Xunta e acabará como Fraga con catro lexislaturas, creo que xa é bastante para que Galicia empece a pensar que as solucións de Feijóo non son as mellores para Galicia.

Entendo con todo isto que a confianza nas palabras de Alcoa, de momento, desde Industria e pola súa banda, é plena…

Totalmente. O que me asegurou a ministra, en persoa, e o secretario do Estado de Industria é que está garantido e que se non o Ministerio conta con ferramentas xurídicas para actuar. O Goberno de España conta con ferramentas diversas para que Alcoa non se vaia de rositas de ningunha maneira. Tentouno, pero non o conseguiu, pola firmeza do Goberno de España, non da Xunta.

Lémbrame a cando Feijóo dixo en Lugo que se Zapatero non facía o AVE faríao el. Pero creo que ese pajarito non lle naceu a Feijóo. Despois de Zapatero veu Rajoy e non foi ata Pedro Sánchez que chegou o AVE a Galicia, porque cando estivo de ministra Pastor, á que sacan a pasear de cando en vez e non se nin como se atreven, o Tribunal de Contas do Estado dixo claramente que foi unha etapa na que non se cumpriu nin un só obxectivo e mesmo parou contratos. Na intermodal de Lugo parou o contrato que había, houbo que indemnizar á empresa para unha intermodal que tiña que estar xa feita.

E isto fíxoo Pastor, fíxoo o Partido Popular de Rajoy cando gobernaba. Pero Feijóo non se acorda diso. Ten mala memoria? Sinceramente, agora temos un Goberno serio, e Pedro Sánchez poderá gustar máis ou gustar menos, pero de momento cumpre a súa palabra, cousa que outros non fixeron.  

Menciona os fondos. Nunha entrevista para este diario, Luís Álvarez mostrouse optimista ante a posibilidade de que os Next Generation traian á Mariña a fábrica de fibras vexetais que anunciaron os portugueses de Altri coa colaboración da Xunta. Que pode dicirme disto? Cre que sairá adiante ou hai outros proxectos encima da mesa?

Espero que salga. E aí si se ten que mollar o Goberno de Galicia, non vale mirar cara a outro lado. Espero que finalmente, por todos os actores implicados, hai algunha entidade financeira implicada, algunhas empresas importantes de Galicia implicadas xunto coa empresa matriz portuguesa, polo que lle toca coordinar á Xunta de Galicia para que calle este proxecto, que é importante onde se poña, pero dadas as circunstancias industriais da Mariña, se a súa localización fose alí sería unha noticia excelente, sobre todo para esas persoas que nestes momentos pásano mal polo tema de Vestas e outras empresas auxiliares que están en dificultades.

Espero que iso cristalice e coincido con Luís nesa visión. O que si digo á Xunta é que mova ficha, que deixe de esperar e ver correr as nubes, porque ten que estar a traballar e puíndo as dificultades que poida haber para que Altri instálese na Mariña. Sobre todo, porque Lugo é unha provincia con moita produción de madeira e sería unha boa saída para a maioría de tallas nos montes da provincia.

TURISMO E INFRAESTRUTURAS

Agora, na Mariña moitos fían a recuperación económica ao boom turístico que experimentou a comarca nos últimos anos. A Deputación levou a Fitur tamén un proxecto que mostra que Lugo é moito máis, como proxecta o audiovisual. Con todo, non o fixo na caseta da Xunta. Que tal a experiencia deste ano en Fitur? Que pasou para que non houbese un entendemento entre a Xunta e a Deputación?

Desde a Deputación estamos a facer unha promoción da provincia moi importante. Pero desde o conxunto da provincia: da Mariña, da capital, da Ribeira Sacra, de Ancares e Courel, a chaira… Somos a provincia máis diversa de España. Somos a máis grande de Galicia e con cinco zonas moi diferenciadas: A Mariña, con 100 km de costa, a mesta interior na Terra Chá, unha capital milenaria co seu legado romano, as montañas de Ou Courel e Ancares, e ese paraíso interior que é a Ribeira Sacra, que está moi de moda.

Todo iso promocionámolo desde a provincia, e levámolo a Fitur con esa campaña ‘Unha provincia de cinema’, porque aquí xa se gravaron películas de Daniel da Torre, Vacafilms tamén filmou aquí, Óliver Laxe, os irmáns Coira… Temos unha xente de cinema fantástica en Lugo e iso quixemos proxectar en Fitur. Ademais, temos que agradecer a presenza dos cineastas alí.

José Tomé en Fitur en 2020 | Foto: EP

O que pasou para ir á caseta de Turespaña e non no da Xunta é que sempre fomos á caseta de Galicia, con algunha dificultade, pero sempre alí sen moitos problemas, pero este ano, o que fixo a Xunta, foi reservarse nos espazos que cedía a outras entidades, ou polo menos no noso caso foi así, a primeira fila de asentos, co que deixas no acto dunha entidade aos invitados dese organismo relegados á segunda fila como mínimo. Iso non é aceptable, porque é coma se alúgolle un piso pero non mo deixa. Iso non pode ser: ou mo permiten ou non mo permiten, e se mo permiten o meu acto organizareino eu, e sei que protocolariamente se vén un concelleiro se onde o teño que colocar. O que non poden é organizarnos o acto.

Trasladámoslle á Xunta que iso non nos valía, dixéronnos que nos ían a mandar a uns representantes, pero dado que se entrometían na organización dos nosos actos falamos con Tourespaña e ver se había posibilidade de celebrar o acto alí. Dixéronnos que si, cun acto coa ministra, co secretario de Estado de Turismo, retransmitido en directo a todo o mundo…pois foi unha proxección enorme para a provincia. E se para o próximo ano regresamos á situación que había antes desta edición, estaremos con todos os galegos na caseta de Galicia. Pero se manteñen esta forma de traballar inadmisible, evidentemente non poderemos estar. E isto dígoo xa, a un ano vista.

Pero para que haxa turistas teñen que ter algunha forma de chegar. Parece importante para a provincia, e particularmente para Monforte de Lemos, un maior investimento no ferrocarril e en todo o referido ás infraestruturas e conexións. Van dar pasos decisivos neste 2022 para mellorar este apartado?

Indubidablemente. Na miña condición do alcalde de Monforte tiven a honra de recibir á que hoxe é secretaria de Estado de Infraestruturas, Isabel Pardo de Beira, e tamén ao que era secretario xeral de Infraestruturas e que agora preside Ineco, que viñeron ao Concello a explicar o plan de investimento do ferrocarril na provincia de Lugo con 546 millóns de euros, o maior investimento da historia na provincia para o ferrocarril.

Ese diñeiro será para modernizar a vía de Ourense a Monforte e de Monforte a Lugo, mesmo coa electrificación, algo co que xa conta a liña Monforte-Ourense pero na de Lugo aínda hai trens de gasoil. Esta modernización, ademais da mellora do trazado e a vía en xeral, vai ter o túnel de Oural, que vai facilitar o paso dos trens e a súa velocidade e que levará a cabo en dous ou tres anos como está previsto. Ademais, en Monforte está a sede central de Coordinación de Enxeñería, que está a levar os 71 contratos.

Isto xa está en marcha, é unha realidade, xa se está traballando nas vías. De feito, a vía entre Monforte e Lugo está cortada, e xa hai transportes con autobús polas obras. Ata o de agora faláronse de fantasías, pero as realidades veñen agora. Temos un Goberno como o de Sánchez que está a cumprir, e os veciños da provincia de estaremos desde a capital en Madrid no mesmo tempo que os veciños de Vigo ou A Coruña coa conexión con Ourense. E cos trens AVRIL será en menos de 2h 15min. E a chegada de Lugo a Ourense, se non será cun AVE será cun tren dunha velocidade próxima para estar igual que A Coruña e Vigo, con tres horas de viaxe de Lugo a Madrid.