​O lume devora Galicia a poucos días da folga de técnicos de prevención: “Os incendios son máis virulentos, con chamas máis altas”

A falta de catro días para que os técnicos de prevención de incendios inicien unha folga indefinida, toda Galicia vive pendente da evolución das queimas que azoutan aos nosos montes e que na última semana calcinaron preto dun milleiro de hectáreas.

A folga supón un efecto súbito sobre o operativo que compón lóitaa contraincendios. Despois de coñecer como están a ser estas negociacións, desde a Asociación Profesional de Bombeiros e Bombeiras Forestais de Galicia (APROPIGA) explican para Galiciapress as consecuencias que terá a folga, os motivos da mesma e os desafíos aos que se enfrontan estes profesionais nun verán marcado polas secuelas que o confinamento e a crise do coronavirus deixou nos montes galegos: “O confinamento impediu ao acceso dos propietarios e dos traballadores forestais aos montes para os traballos silvícolas e de prevención de incendios”.

Galicia afronta un agosto incerto despois dunha semana negra con varios incendios

Mentres Galicia é pasto dos incendios -só a pasada semana o número de hectáreas arrasadas superou o milleiro-, a situación entre os técnicos de prevención de incendios e a Xunta chegou ata tal punto que os primeiros iniciarán unha folga indefinida o próximo 1 de agosto que deixará en xaque a todo o aparello de loita antiincendios.

Este persoal, que como explican desde a Asociación Profesional de Bombeiros e Bombeiras Forestais de Galicia (APROPIGA) está composto por funcionarios das escalas de Enxeñeiros de Montes (Subgrupo A1) e Enxeñeiros Técnicos Forestais (Subgrupo A2), realizan un labor destacado nos Centros de Coordinación, tanto central como provinciais, así como nos centros de cada distrito forestal.

As súas tarefas van desde a coordinación de persoal, medios e traballádevos de enxeñería, ou labores enfocados á prevención de riscos laborais e vixilancias para localizar e previr os incendios. Durante os incendios, o seu desempeño está dirixido á coordinación dos medios encargados de combater o lume e, en caso dos Grandes Incendios Forestais (aqueles que como o de Monterrei desta semana pasada afectan a máis de 500 hectáreas) poden encargarse da dirección dos mesmos. Doutra banda, no referido ao persoal técnico dos distritos forestais, tamén realizan tarefas de corte máis administrativo, como a conservación e fomento dos recursos forestais, a supervisión dos aproveitamentos forestais privados e a realización dos aproveitamentos forestais de xestión pública ou a elaboración de informes forestais.

CONDICIÓNS DE HAI UNHA DÉCADA PARA UN CADRO DE PERSOAL ENVELLECIDO

Con tanto por facer, as condicións de traballo deste persoal están a día de hoxe obsoletas, xa que está recollidas nun acordo que data do ano 2008. Tras unha década, os técnicos comezaron a reivindicar as melloras en 2018 e, desde entón, van xa 25 meses de tira e afrouxa entre o sector e a Xunta. 25 meses nos que as negociacións avanzaron a paso de boi e nas que, a falta duns días para o ‘Día D’, a Xunta segue enrocada e non dá o seu brazo para torcer, como sinalan desde a CIG a este medio. “Houbo algunhas reunións pero non se puido avanzar nun acordo pola nula vontade de avanzar por parte da administración”, lamentan desde APROPIGA.

“A problemática xorde de que as funcións que ten que asumir este persoal van en aumento constante, tanto a nivel de organización e control de tarefas de prevención e extinción, como de maior traballo burocrático, posto que a vixente normativa legal en materia forestal e de incendios entra en máis detalles que é necesario supervisar, así como ao feito de que ao ter que xestionar máis persoal propio (bombeiros forestais dependentes do Servizo de Prevención de Incendios Forestais ou SPIF) que antes, cando o persoal de reforzo dependía de empresas como Tragsa e Seaga”, advirte a plataforma.

Nese sentido, sinalan que nas condicións actuais e coa carga de traballo existente, estes profesionais traballan por encima das horas marcadas. “Están a facer horas anuais de traballo máis das establecidas para os funcionarios da Xunta de Galicia”, denuncian, xa que nos períodos de alto risco de incendios, por exemplo, as gardas de 24 horas son unha constante no sector.

A todo isto, hai que engadir un persoal desgastado e que non tivo renovacións neste tempo. “O cadro de persoal é o mesmo desde 2008, e existe persoal que por razóns de idade e de saúde xa non pode facer funcións de loita contra incendios e cústalle un gran esforzo realizar gardas de 24 horas”, comentan desde a asociación, que ve como isto condiciona sensiblemente que se respecten os períodos de descanso e que á súa vez repercute de forma inmediata na xestión dos centros de coordinación. 

Nesta liña, e a pesar de que todo o persoal que compón o operativo antiincendios, as demandas para respectar os descansos legais establecidos ou unha regulación do traballo durante os festivos ou descansos compensatorios parecen ser únicas deste grupo.

“O persoal laboral de loita contraincendios ten regulados os seus descansos polo Estatuto dos Traballadores e o V Convenio Colectivo do Persoal Laboral da Xunta de Galicia, mentres que o persoal técnico de incendios son funcionarios, polo que as súas condicións regúlanse polo Estatuto Básico do Empregado Público, a Lei 2/2015 de Emprego Público de Galicia e os acordos sectoriais por escalas”, explican desde APROPIGA, o que supón unha gran diferenza no ámbito xurídico e laboral entre o persoal técnico de incendios e os axentes forestais.

CONFINAMENTO: GASOLINA PARA Os MONTES

Mentres as negociacións parecen seguir enquistadas, a toda esta problemática hai que engadir os efectos que a crise do coronavirus e o confinamento tivo sobre os montes, nos cales moitos labores de coidado e limpeza non se puideron desenvolver en tempo e forma, algo que pode ser un factor diferencial durante os incendios e na área da prevención. 

“O confinamento impediu ao acceso dos propietarios e dos traballadores forestais aos montes para os traballos silvícolas e de prevención de incendios, por unha banda, e un inverno e primavera con abundantes precipitacións e temperaturas suaves que favorecen o aumento da vexetación, polo outro”, argumentan desde a asociación, á vez que sinalan que son “dous factores que fixeron que as faixas de prevención de incendios que rodean aos núcleos rurais, ás infraestruturas e ás vías de comunicación aínda non fosen rozadas como é necesario para diminuír a propagación dos posibles incendios polo monte e que ameacen ás persoas e ás súas propiedades”.

Nesa liña, desde o sector recalcan que a mellor arma na loita contra os incendios forestais é “unha ordenación e un uso racional dos montes e terreos forestais”. “Un monte ordenado, multifuncional e que non sexa unha carga económica para os seus propietarios, permite un mosaico de usos e de vexetación que axuda a combater a gran maioría dos incendios forestais antes de que pasen a ser un sinistro incontrolable”.

BAIXAS QUE NON SE COBREN, BRIGADAS SEN XEFE DE BRIGADA, MOTOBOMBAS PARADAS…

A pesar de todo, a realidade é que o panorama que se debuxa a día de hoxe nos montes galegos dista moito destes desexos, xa que a vexetación mesmo está a empezar a xogar á contra en moitos sentidos. O pasado novembro deuse a coñecer o informe impulsado polo comité de expertos seleccionados polo Parlamento de Galicia na 'Comisión Especial Non Permanente de Estudo e Análise dás Reformas da Política Forestal', onde poñían o foco na necesidade de sacar os eucaliptos  improductivos dos montes galegos, pero tamén no cambio climático, que está a provocar que Galicia teña un clima máis parecido ao de países máis cálidos como Grecia e Australia.

Con estes datos, desde APROPIGA non dubidan en afirmar que, con persoal entre as súas filas con tres décadas de experiencia, moitos recoñecen que co paso dos anos “a vexetación está máis seca, como avanzan as plantas adaptadas á calor (e que pola súa fisioloxía arden con máis intensidade) e retroceden as adaptadas aos climas húmidos”. “Vemos como as menores humidades do aire desecan a vexetación, e como os incendios pasan a ser máis virulentos, con chamas máis altas que dificultan máis a súa extinción. Así que os bombeiros forestais notamos en primeira man os efectos negativos do cambio climático”, denuncian.

A pesar de que o risco vai en aumento e as condicións empeoran, desde o sector subliñan que o ‘Plan de prevención e defensa contra os incendios forestais de Galicia’ “é practicamente un copia e pega do ano anterior, coa única diferenza é que o persoal que no 2019 traballou cinco meses este ano traballa seis, incorporándose o 11 de maio para colaborar nas tarefas de prevención”. “Pero sen ferramentas non se fai nada”, esgrimen.

A continuación, poñen sobre a mesa o problema das baixas que non se cobren, a pesar de que en moitos casos as ausencias son de longa duración e a existencia de “brigadas inoperativas porque falta o Xefe de Brigada ou o BF condutor”, ademais de motobombas paradas por falta de BF motobombistas, ou puntos de vixilancia pechados “porque os vixiantes fixos teñen que cubrir a alta de emisoristas”. “E os convenios cos concellos moitos aínda están coa selección de persoal, co que se comezan o 1 de agosto xa sería un logro”, din desde APROPIGA.

Pois con todos estes hándicaps, os traballadores dun servizo tan importante para Galicia como é o da loita contra os incendios enfróntanse esta tempada a lumes devastadores que só na última semana afectaron a municipios como Verín, Viana do Bolo ou Monterrei, este último o maior do verán (720 hectáreas) que aínda permanece activo, aínda que controlado. Incendios que, doutra banda, os primeiros indicios sinalan que foron provocados. O 1 de agosto comeza a folga indefinida e na Xunta non mostraron vontade de desbloquear a situación. Agora, os que están que arden, son os técnicos de prevención de incendios co Goberno de Galicia.