​A Atención Primaria galega cre que a resposta do SERGAS ao coronavirus foi “nula e tardía”

“A Atención Primaria vai cobrar unha importancia absoluta durante a desescalada”. Así o declarou Pedro Sánchez na súa última comparecencia e así o levan reafirmando os profesionais da sanidade pública desde hai semanas, á vez que advirten que os recortes que levan sufrindo durante anos deixaron a este servizo nunha situación moi delicada a pesar de ser a primeira liña de batalla ante o coronavirus.

Capitais para conter e minimizar os impactos dun rebrote da enfermidade, os médicos de familia da Asociación Galega de Medicina Familias e Comunitaria (AGAMFEC) atenden a Galiciapress para explicar como viviron esta crise, denunciar os problemas que sufriron e reclamar melloras no servizo: “Unha nova onda pode ser un tsunami”.

O portavoz de a Asociación Galega de Medicina Familias e Comunitaria (AGAMFEC), Jesús Sueiro | Foto: @jsuejus  

Despois de moitas semanas nas trincheiras, parece que o lume inimigo bátese en retirada, aínda que os médicos da Atención Primaria non baixan a garda, a pesar de que as cifras indican que o peor xa pasou . Aínda cuns prognósticos positivos, desde AGAMFEC non poden facer unha valoración positiva de como se viviu a loita nos centros de saúde galegos.

“É evidente que se a resposta fose positiva non teriamos unha cifra de contagios entre os sanitarios que produce vergoña por ser das máis altas do mundo. Os datos do meu servizo son elocuentes: o 20% dos positivos é persoal sanitario”, lamenta o portavoz da asociación, Jesús Sueiro. Nese sentido, critica a “nula, tardía e centrada na atención hospitalaria” resposta do SERGAS.

“Visto desde fóra o problema só parecía ser das UCIs. Os centros de saúde organizáronse eles mesmos con gran esforzo e dedicación”, sostén Sueiro. Grazas a esta organización interna, o propio Servizo Galego de Saúde deuse conta da “capacidade de autogestión e das posibilidades que esta tiña na atención aos enfermos e os roles que poden asumir os profesionais”, unha nova realidade que sen dúbida cambiará a percepción que se ten dos centros de saúde.

ONDAS Ou TSUNAMIS

Agora, a Atención primaria, que foi durante anos uno dos servizos que máis recortes sufriu, postúlase como un alicerce fundamental. Jorge Aboal, director xeral de Asistencia Sanitaria, comentou para este medio que ante unha segunda andanada do coronavirus o papel da Atención Primaria será “importantísimo” e que destacará como o elemento “sobre o que  pivotemos o estudo de casos temperáns para evitar os brotes” e a encargada de “identificar os primeiros casos, para illalos rapidamente e illar a todas as persoas coas que puideron ter contacto” co fin de evitar unha nova “transmisión comunitaria”.

Neste escenario futuro, Sueiro ve á Atención Primaria “preparada tecnicamente” xa que a súa “situación e coñecemento” da magnitude desta pandemia “é inmellorable”. “Pero ten que recibir apoio para a detección de casos e contactos, necesitaremos máis persoal sanitario e non sanitario. Unha nova onda pode ser un tsunami”, alerta.

O impacto da enfermidade nesta primeira onda xa é significativo. Só en Galicia son máis de medio milleiro de falecidos segundo as contas oficiais, aínda que hai que considerar a posibilidade de engadir a esas cifras un gran número de decesos causados polo coronavirus pero en persoas sobre as que non se fixo ningunha proba. O impacto puido ser menor, segundo moitos membros da Atención Primaria, se esta fose máis eficiente e non estivese tan lastrada polas carencias que a levan acosando durante anos. “A gran deficiencia é a falta de confianza da administración (aínda que digan o contrario) nos profesionais de Atención Primaria. Non tivemos acceso ás probas e fomos ninguneados na organización”, critica a asociación.

 Os médicos de familia reclaman máis probas

CONSELLO PARA UNHA DESCALADA SEGURA

En canto á desescalada á que parece encamiñada Galicia -que parece irase producindo por áreas sanitarias-, os médicos de familia consideran que a situación actual “actual permite pensar en levantar certas restricións paulatinamente”. Con todo, recalcan que queda aínda “moito camiño”. “Somos moi vulnerables e temos que manter as distancias e a hixiene por encima de todo. Utilizar máscaras nas zonas pechadas ou abarrotado de xente e transporte público”, aconsellan os sanitarios para afrontar de forma segura as primeiras fases da desescalada e evitar repuntes nos contagios da enfermidade.

MATERIAL DEFECTUOSO, POUCOS TEST A SANITARIOS…

Uns repuntes como os que se viviron hai unhas semanas en Galicia, onde o material de protección defectuoso distribuído entre os sanitarios contribuíu a que se declarasen preto de 250 contagios entre o persoal dos hospitais e centros de saúde. A pesar dos problemas que esta neglixencia ocasionou entre aqueles que se atopan na vangarda da loita contra a Covid-19, desde AGAMFEC non entran a facer valoracións persoais deste episodio, máis aló de que se trata dun problema “de índole legal, de procura de responsables e sancións correspondentes”.

Outra fronte aberta neste caso é o estudo epidemiolóxico do SERGAS para coñecer o alcance do virus que comezou a semana pasada e cuxos primeiros resultados son, desafortunadamente, pouco alentadores. Os Colexios Médicos das catro provincias galegas fixeron públicas as súas impresións, marcadas pola decepción de que os primeiros resultados arroxan un índice de positivos moi baixo nos test. Isto abre dúas posibilidades: ou os resultados dos test están mal ou o virus apenas circulou por Galicia, o que fai á comunidade especialmente vulnerable ante o virus en caso de producirse unha segunda onda do mesmo. De calquera forma, ningunha das dúas realidades é positiva.

Ademais, o estudo comezou coas críticas dos sanitarios, que puxeron en dúbida a necesidade de comezar un estudo cando aínda non se avaliou á totalidade do persoal sanitario. Nese sentido, desde a asociación de médicos de familia comparten esta postura. “Tivemos escaseza de medios para diagnóstico de enfermos, de persoal sanitario e non hai restricións para estudos epidemiolóxicos. Non nos parece de recibo”, denuncian. Con todo, si cren que o estudo é pertinente, pero cren que se poderían “coordinar mellor”.

Doutra banda, os que si puxeron en valor á Atención Primaria foron os cidadáns, que cos seus aplausos e mostras de agarimo puxeron o foco sobre o labor vital dos profesionais da saúde pública, recoñecidos como un alicerce fundamental da sociedade. Das mostras de agarimo, Sueiro só pode falar “con sinceridade e sen falsas modestias”: “Os profesionais de Atención Primaria recibimos mostras de agarimo e recoñecemento a diario dos nosos enfermos. Estar ao seu lado todos os días crea unha relación especial, que non pode ser entendida noutros ámbitos da atención sanitaria”. Un aspecto do que están orgullosos “sempre”, aínda que agora, nestes momentos de tormenta, “aínda máis”.