En o anterior artigo en leste mesmo medio subliñaba que dadas as respostas dos gobernos e as grandes institucións europeas á epidemia provocada polo COVID19 irían a máis. O tempo parece darme a razón: non ten ningún mérito porque estaba cantado.

Unha evidencia que, a pesar diso, levanta inquietantes interrogantes. Seguramente a máis preocupante sexa a que fai referencia a Como é posible que un virus, un simple virus (COVID-19) sexa quen de facer cambalear as economías occidentais en pleno século XXI? Moi probablemente haberá quen responda que unha das razóns que xustifican o seu impacto é o seu descoñecemento, que estamos diante dun virus que non era coñecido. Resposta que dá paso inmediato a outro interrogante: Como é posible que na era do hiper-capitalismo dixital non sexamos quen de prever a súa aparición?

As respostas tampouco “hai que buscalas no vento”, están diante de nós. A resposta á primeira pregunta está en que a mundialización neoliberal trouxo consigo o progresivo desmantelamento do público e o auxe do capitalismo financeiro e multinacional. Un desmantelamento do público que ten na atención sanitaria un dos seus epicentros (en Galicia, por caso e segundo datos da AGDSP, amortizáronse máis de 1.100 prazas de persoal sanitario e de 450 camas hospitalarias ademais de esnaquizar a atención primaria), pero tamén a vellez e a investigación. Desmantelamento que impide que este servizo público poida dar resposta ás necesidades médicas e sanitarias da poboación e moito máis en situacións excepcionais como a actual en que a demanda de atención dispárase e a sanidade privada desenténdese porque “non hai negocio”.

En relación a segunda pregunta agora sabemos que a aparición do coronavirus non foi unha sorpresa. Que xa destacados científicos e investigadoras avisasen de que tal cousa ía pasar. Unha das razóns que fundamentan este aviso é a de que nas últimas décadas están a producirse periodicamente unha serie de pandemias (ebola, sida, cólera, SARS, gripe aviaria, Covid-19) que poñen en evidencia como a humanidade está agora en permanente risco de contagios a gran escala. Pandemias provocadas por virus que na práctica totalidade teñen unha orixe animal.

Nas últimas décadas e baixo o paraugas da mundialización está a producirse unha imparable destrución de hábitats naturais. As salvaxes deforestacións, as grandes urbanizacións, a agroindustria a gran escala, a proliferación de industrias extractivas....provocan un maior contacto, por diferentes medios, dos humanos con animais que transportan gran cantidade de virus cos que conviven pacificamente. Virus, moitos dos cales son practicamente descoñecidos, que se trasladan aos humanos onde se converten en axentes patógenos e que están na orixe das últimas pandemias.

O problema xorde cando se trata de virus supostamente descoñecidos como sucede na actualidade co coronavirus. Un descoñecemento derivado de tres factores. Que os recursos dedicados á investigación pública, por mor das políticas de austeridade, están baixo mínimos sendo España, e co é Galicia, un caso paradigmático: velaí, por caso, como tiveron que emigrar os nosos/as mellores científicos/as. Que a industria farmacéutica privada, as grandes multinacionais, móvense en función de criterios de máxima ganancia polo que non invisten en actividades como, por caso sucede, na detección de posibles virus que consideren non rendibles: están moito máis interesadas na venda de fármacos e vacinas. Finalmente porque, como sinalan destacados medios científicos, sabíase que esta pandemia, por caso, ía ocorrer e que existen os medios para responder á mesma pero por distintas razóns, basicamente políticas, non se puxeron en marcha.

Todas estas circunstancias configuran unha realidade na que os riscos de pandemias por transmisión de virus dos animais as persoas son cada vez maiores. Unha realidade que debería levar aos poder públicos (gobernos nacionais, institucións internacionais,...) a redobrar os esforzos en materia de investigación para a detección de novos virus. Algo que, como estamos a ver, choca coas políticas de austeridade.

De seguir por este camiño asusta pensar o que pode provocar a salvaxe deforestación actual da Amazonia.