Polémica: Carvalho Calero, alma máter do reitegracionismo, protagonista do Día das Letras Galegas 2020

Ninguén nega a relevancia do filólogo ferrolán. É a súa aposta polo lusismo o que o relegou durante anos nas preferencias da Real Academia para saír  homenaxeado no Día das Letras Galegas. Cando por fin o escolle, a polémica reavívase inmediatamente entre os dous bandos de académicos que compiten polo liderado da institución.

Ricardo Carballo Calero, tamén coñecido como Carvalho Calero, será homenaxeado na conmemoración das Letras Galegas do próximo ano. A elección de ratificarse no pleno da Real Academia Galega, que se celebrará en breve, de momento existen dúas propostas impulsadas por grupos diferentes de académicos en apoio á figura do ferrolán para ser o protagonista do 17 de maio.

Catedráticos da RAG con Feijóo 

OS DOUS BANDOS APOSTAN POR EL
Segundo trasladaron a Europa Press fontes consultadas, unha destas propostas conta co apoio duns trece académicos, entre eles a actual executiva da institución, mentres que outra está impulsada polos membros do plenario que levan seis anos presentando a candidatura de Carballo Calero e defendendo a súa importancia como personalidade literaria digna desta homenaxe.

Precisamente, este grupo de académicos trasladou certo malestar por este xiro da dirección da Academia, que interpretaron como un intento de desviar a atención sobre a exclusión do intelectual ferrolán da homenaxe das Letras nos últimos anos.

PUNTO DE VISTA DO BANDO CRÍTICO
Esta situación levou a este colectivo para facer público un comunicado para divulgar o seu punto de vista sobre esta cuestión, asinado polos académicos Francisco Fernández Rei, Manuel González González, Chus Pato, Xosé Luís Axeitos Agrelo, Euloxio Rodríguez Ruibal, Manuel Rivas Barrós e Xosé Luís Regueira Fernández.

"Fuentes da Academia referíronse publicamente ás dúas propostas como a 'minoritaria' e 'maioritaria'. En realidade son, por unha banda, a proposta que se fai por sexto ano consecutivo; e por outra o proposta froito da presión externa e interna, que ten como finalidade principal impedir que un grupo de académicos leven o mérito de presentar a Carballo por criticar o rumbo que lle imprime á RAG o seu actual Executiva", denuncian.

Ademais de reprochar que se usase a figura de Antonio Fraguas, cuxos méritos "son innegables", coa intención de "seguir postergando e marxinando" ao ferrolán desta efeméride, este grupo de académicos manifestou que entre os promotores da proposta 'maioritaria' atópase algún membro do plenario que "se opuxo radical e combativamente" á elección de Carballo Calero e que "hai só un ano" consideraba que "sería un atentado contra a lingua galega".

"INMENSO TRABALLO" GALEGUISTA
Os promotores deste comunicado celebran, a pesar diso, que "por fin Ricardo Carballo Calero teña o xusto e merecido Día das Letras Galegas" e non cuestionan "en absoluto" a "legalidade" da proposta alternativa a favor da figura do ferrolán.

Así, reivindicaron o "inmenso traballo" de Carballo Calero como "crítico, ensaísta e creador literario", e tamén por encarnar os valores do "antifascismo e o galeguismo". 

A POLÉMICA CUESTIÓN DA NORMA

"Somos conscientes da opción reintegracionista que defendeu Carballo desde mediados da década de 1970, pero consideramos que a Academia non debe temer o debate normativo", argumentan os críticos. Carvalho Calero é quizais o intelectual máis relevante na historia do reitegracionismo, que defende que o galego e o portugués son en realidade dialectos dunha mesma lingua, o galego-portugués, polo que deberían escribirse coas mesmas regras. 

Membros de a Fundaçom Artábria pintan un mural de Carvalho Calero | Fundaçom Artábria  CC BY-NC-SA 2.0  

Unha opción, a lusista, marxinada a nivel oficial desde que o galego logrou o status de lingua oficial. A efectos prácticos, por exemplo na concesión de subvencións á prensa, a Lei recoñece á Real Academia Galega (RAG) a capacidade de fixar a norma do galego, marxinando aos medios que empregan a norma reintegrada na repartición de fondos públicos.

A discusión entre os partidarios do lusismo e os defensores da norma RAG prolóngase desde hai décadas. Este debate non está exento de tinguiduras políticas, pois o reintegracionismo é unha opción especialmente popular entre o nacionalismo e o independentismo de esquerdas. 

Unha contaminación ideolóxica dunha discusión de raíz filolóxica que é un dos factores que explican o porqué Carvalho Calero, a pesar da relevancia da súa figura, nunca foi homenaxeado co Día das Letras Galegas, escolléndose antes figuras dunha relevancia menor. A súa elección este ano reavivará esta polémica.