É, cando menos, un tipo peculiar. De presenza desaliñada e mirada chulesca demostrou en modo inapelable a súa influencia política na rearticulación da proposta neoconservadora que triunfou electoralmente en ÚSAOS de Ronald Reagan (1981-1989) e o UK de Margaret Thatcher (1979-1990). O estratego Bannon revitalizou nos últimos anos o discurso reaccionario dos Donald Trump, Boris Johnson, Marine Lle Pen, Matteo Salvini, Viktor Orban, Jimmie Åkesson ou Jair Bolsonaro, algúns dos líderes populistas que agora nos acompañan no panorama político internacional.

Donald trump op 1 1 1

Steve Bannon gañouse por dereito propio a reputación de ser un eficaz ideólogo do trumpismo global. A nosa atención neste artigo concéntrase nos seus labores de apostolado e proselitismo no Vello Continente. Entre outras iniciativas, auspicia en Europa The Movement, con sede en Bruxelas, e cuxa intención final non é outra que a de socavar e destruír, en última instancia, á Unión Europea. Tamén asesora ao Dignitatis Humanae Institute preto de Roma, o cal avoga por un catolicismo de corte integralista enfrontado coa ideas modernizadoras do Papa Francisco abertas, por exemplo, a acoller na Igrexa a homosexuais e divorciados.

A primeira excepción que debería facerse respecto a Bannon é que non é un fascista in strictu sensu.

Pode resultar excesivo para o lector aseverar, aínda nunha linguaxe mediática provocador, que Benito Mussolini, fundador do Fascio italiano contemporáneo, tampouco o era nun primeiro momento. Máis ben foi un axitador político pragmático que, tras o seu Marcha a Roma de 1922, fíxose co poder do goberno italiano coa aquiescencia da monarquía dos Saboya e, anos máis tarde, impuxo un réxime totalitario baseado no matonismo e o despotismo personalizado. O seu posterior deriva como mamporrero das atrocidades de Adolf Hitler, e corresponsable do peor episodio da historia da humanidade (Shoah), resta como testemuño inmarchitable da banalidade do mal.

Como membro da comisión de exame dunha recente tese doutoral, puiden aprehender tras a lectura da disertación de Simone Giannatiempo, Lle radici liberal-nazionaliste do fascismo, que a orixe e evolución do movemento fascista italiano estivo indisolublemente ligado ao precedente armazón cultural, xurídico e histórico italiano (Risorgimento unificador).

Sirvan as anteriores liñas e reflexións como preámbulo e referencia académica ao desenvolvemento do corpus ideolóxico iliberal representado por Steve Bannon, cuxo encarnación política representa o pragmático Donald Trump. O multimillonario neoiorquino é fiel a un proceder político que non se aten a propostas para cambiar o mundo, senón para posuílo. Para iso pouco importa que se propaguen verdades, medio verdades ou simplemente mentiras (fake news). Todo sexa en aras da conservación do poder político e a preservación dun capitalismo de casino que achega dividendos corporativos a curto prazo e destrución planetaria nun futuro cada vez máis menguante.

Bannon apela a un tipo de resentimento primario individual. A migración, por exemplo, é unha poderosa argumentación que atiza con denuedo o populismo reaccionario a ambos os dous lados do Atlántico, e que segue tendo un enorme impacto nas condutas electorais do votante medio (median voter).

Insístese, sen ningún xénero de cualificación ou evidencia empírica que, a migración é responsable da baixada dos salarios dos traballadores nacionais. Ademais, deben pecharse as fronteiras para evitar que entren terroristas, ou criminais indesexables como os traficantes de droga que pervierten ás mocidades norteamericana e europea. Téntase ao común das xentes para comprar unha mensaxe torticero dun mundo mellor con empregos decentes para todos, cando a realidade oriéntase nunha dirección contraria: crecente neofeudalismo e maior número de traballadores pobres (working poor), a máis diso os desempregados.

En España, as ideas de Bannon non calaron só en Vox, o reaccionario partido nacionalista español que irrompeu con forza nas pasadas eleccións andaluzas.

Xa se coñece o ideario básico de VOX que vincula inmigración, delincuencia e relixión ao modo como instrúen as crenzas de Bannon. Para os embaixadores europeos do estratego trumpista, o Partido Popular de Pablo Casado tamén é un interlocutor para sondar para conformar unha fronte común. Segundo palabras de Mischaël Modrikamen, socio de Bannon en The Movement, o afillado político de José María Aznar non está lonxe das súas posicións.

Lembremos que segundo os seus propios Estatutos, The Movemente é: "o vínculo entre o movemento iniciado polo presidente D.J. Trump en EEUU e cidadáns e movementos políticos noutros países, incluídos os actores da campaña para o Brexit, e quen se recoñece en [nosos] principios fundacionais. A entidade ten como obxectivo reunir o apoio por todos os medios apropiados, incluídos os financeiros, coordinando e reforzando mutuamente a acción destes cidadáns e movementos".

Así, pois, quedamos avisados. Para Bannon e os seus secuaces o agora nacente 2019, e en especial as eleccións europeas a celebrar o próximo 26 de maio, determinarán en non pouca medida a dirección da Europeización. O seu obxectivo non é outro que conseguir unha maioría de euroescépticos nas eleccións europeas de maio e así destruír, democraticamente, a UE.

Nun mundo crecientemente anglobalizado, as políticas proteccionistas recollidas na emblemática proclama ‘Primeiro os Estados Unidos’ (America First) xa parece contar cun Reino Unido como socio menor enfrontado frontalmente ao proxecto europeo. Non pasará moito tempo sen que vexamos as primeiras escaramuzas das batallas políticas propulsadas en Europa por visionarios como Bannon. Moi probablemente o Euro volverá sufrir os embates do mundo financeiro anglosaxón que vive con incomodidade e desasosego o desafío da moeda comunitaria europea por facerse cunha vida propia no mundo das finanzas internacionais.

Ben farán os países membros da UE en axuntar en maior medida os seus esforzos. Evitarase, de tal modo, a mera asunción de papeis secundarios en películas con guionistas tan tenebrosos como Steve Bannon. Feliz ano 2019, e que Vds. góceno.