Crónica dunha mina non anunciada

• Un veciño do Pino, ante a falta de información oficial, crea un mapa das sondaxes de Atalaia Minning con cen perforacións en leiras privadas e públicas. Os críticos coa mina, que este domingo convocan unha manifestación, denuncian que son perforacións ilegais nas que se abandonan residuos. 
• En declaracións a Galiciapress, a mineira rebate estas acusacións.  "Hai multitude de xurisprudencia que indica a non esixencia de licenza municipal cando se trata de sondaxes de investigación pouco profundos", argumenta.

Hai un ano que comezaron as sondaxes da empresa da Mina de Touro nos concellos da zona. Javier sábeo, porque no mes de maio de 2017 unha persoa achegóuselle e pediulle autorización para levar a cabo unha medición na súa propiedade, que a empresa rozaría e arranxaría en contraprestación.

Con todo, non foi ata o 2 e o 4 de outubro, cinco meses despois, cando convocáronse as primeiras reunións en Touro e O Pino coa promotora do proxecto, a sociedade Cobre San Rafael SL –sociedade galega cun acordo  coa multinacional Atalaia Mining-, para, segundo avanzaba o anuncio do consistorio, “explicar o proxecto e as dúbidas sobre a exploración da mina”.

O prazo de alegacións do plan, que comezou o seu período de exposición pública no mes de agosto, acababa o 6 de outubro.

Restos de sondaxes fotografadas pola veciñanza

As veciñas de ambos os municipios decidiron mitigar a desinformación institucional buscando pola súa conta que era realmente o que ía pasar e formaron plataformas cidadás en contra da mina. Javier tomou parte na nova loita á que se enfrontaban: cortou a relación con a empresa acerca de as exploracións na súa propiedade, uniuse ás plataformas e, nese tempo, durante os seus paseos polo monte, descubriu a cantidade de sondaxes que se estaban levando a cabo.

“Empecei a ver que había sacos, había cascallos, había cemento, había moitos restos das sondaxes polo monte. Polas pistas, por leiras, preto de regachos, preto de mananciais”, conta. Javier atopábase constantemente con residuos abandonados e máquinas atrancando os camiños polo monte, así que, entre novembro e decembro, ante a aparición de mostras de sondaxes en pistas públicas, decidiu crear un mapa con coordenadas das probas da mineira no concello do Pino.

Cando acabou de cartografiar a zona, entregou o mapa aos grupos municipais da oposición, PSOE e BNG, para pedir explicacións ao goberno popular.

O pleno municipal celebrouse o pasado 8 de febreiro, e o día 20 do mesmo mes a empresa solicitou permiso para levar a cabo catro sondaxes. O mesmo día, o arquitecto municipal do Pino autorizou a Cobre San Rafael S.L a realizar as catro medicións nun día e medio por un valor de 8.800€.

Apenas dúas semanas despois, o 6 de marzo, a empresa obtivo o informe favorable do asesor xurídico, externo á corporación municipal. Con iso , o 7 de marzo a empresa Atalaia Mining obtivo a autorización para os catro sondaxes solicitados nun tempo record.  Hai persoas que levan varios anos esperando por licenzas similares á da empresa, segundo conta a veciñanza.

Extracto da licenza municipal concedida a Cobre San Rafael para catro sondaxes

O 18 de maio Javier presentou ante o concello o plano onde recollía ao redor de cen sondaxes presuntamente ilegais levados a cabo pola compañía antes de solicitar o permiso en febreiro, ademais dunha denuncia ante unha patrulla de medioambiente, que decidiu, segundo o veciño, actuar de oficio ante os sacos e cascallos abandonados.

As EXPLICACIÓNS DA ADMINISTRACIÓN

A finais do mes de marzo, a plataforma contraria á mina pediu explicacións ao alcalde de Touro, Ignacio Codesido, en pleno municipal. Ante a sorpresa (ou non) das persoas asistentes, o popular rompeu uns papeis que, segundo a oposición e Nós TV –medio que cubría o Pleno-, acababan de entregar veciñas e veciños críticos coa explotación mineira.

Así reacciona Ignacio Codesido, alcalde de Touro, cando veciñas e veciños lle trasladan por escrito as súas queixas sobre a Mina de Touro pic.twitter.com/6f0ncHxgGg

— Nós Televisión (@NosTelevision) 23 de marzo de 2018

Na sesión, o rexedor confirmou que a empresa non pedira autorización para realizar a mostraxe. Integrantes da Plataforma Veciñal declararon entón que non chegou a quedar claro se o concello iniciara un proceso sancionador á empresa, aínda que si recoñeceron que un técnico municipal estaba a encargarse do asunto e había un expediente aberto tras a primeira denuncia particular –contabilizaban case 50 acusacións particulares xa en marzo-.

Fronte ao mapa realizado polo veciño do Pino que sinalaba ao redor de 100 sondaxes ilegais, na reunión do municipio de Touro a plataforma identificou máis de 360 mostraxes sen licenza municipal.

"NON É CERTO QUE SE FIXERON SONDAXES ILEGAIS"

A empresa, pola súa banda, negou que as sondaxes se realizasen de forma ilegal. "Non é certo que se fixeron sondaxes ilegais. A empresa contou coas autorizacións necesarias emitidas pola administración competente que, segundo a Lei de Minas, é a Autoridade provincial mineira en proxectos de investigación mineira", declarou Cobre San Rafael S.L. a Galiciapress. Segundo a compañía, isto outórgalle "o dereito á investigación xeolóxica, utilizando, entre outras, técnicas de perforación con sondaxes". 

Preguntada acerca das acusacións de abandonar sacos e cascallos nas zonas das exploracións, a compañía declarou que "cada emprazamento de sondaxes restáurase perfectamente unha vez acabado e non se deixa o máis mínimo resto na zona". "Isto pódese comprobar nos múltiples emprazamentos que se realizaron historicamente", apunta. 

Doutra banda, desde Cobre San Rafael S.L. sosteñen que o impacto ambiental das medicións é "cero". Negan rotundamente que produzan calquera tipo de contaminación, xa que non utiliza produtos contaminantes, e "utilízanse as mesmas máquinas e métodos" que para realizar "sondaxes e pozos de abastecemento de auga", concretaron a este diario. 

Sacos e cascallos das sondaxes fotografadas pola veciñanza

"Hai multitude de xurisprudencia que indica a non esixencia de licenza municipal cando se trata de sondaxes de investigación pouco profundos. Estas pequenas obras non teñen afección urbanística, que é o criterio que determina a necesidade de licenza municipal", declaran. 

"A pesar diso" e de "contar coa aprobación por parte das autoridades mineiras", a compañía, din, non ten "ningún inconveniente" en pasar os trámites administrativos necesarios, "polo que se decidiu facer a solicitude de licenza municipal de obra menor" , aclaran a Galiciapress.