Jaime Ensignia, sociólogo, Dr. en Ciencias Sociais e Económicas da Universidade Libre de Berlín. Foi director sociopolítico da Fundación Friedrich Ebert en Chile (1994-2014). Director da área Internacional da Fundación Chile 21. Colaborador do Barómetro de Política e Equidade.
O escenario internacional estívose infestado de incertezas. Iniciándose estas, co anunciou de barreiras arancelarias para as importacións chinesas nos EEUU. O que se denominou a guerra comercial por parte da administración de Trump cara aos produtos chineses. Esta é unha nova fase do “proteccionismo” norteamericano que sen dúbida, de seguir a ruta Trump afectará os produtos de a Unión Europea (UE), e a outros países (1). Segundo EMOL (1de abril, B-8), as medidas de alza de aranceis e prácticas comerciais proteccionistas da administración do presidente Trump para o aluminio e o aceiro serán do 10% e 25% respectivamente, anunciando tamén o aumento da tarifa aduaneira para os bens tecnolóxicos provenientes de China nun 25%, o que se traduce en aranceis por US$ 60 mil millóns a produtos importados desde China. Aranceis que irán subindo co transcurso desta ofensiva proteccionista do goberno de Trump. A resposta do xigante asiático non tardou. Adiántase aos EEUU e impón desde o 2 de abril aranceis a 128 produtos norteamericanos. Chegará a ser esta unha guerra comercial desatada polo goberno norteamericano? ou, é unha bravuconada máis do presidente dos EEUU. De abrirse esta caixa de Pandora por parte dos EEUU, a contraofensiva do goberno chinés, isto, prevese que desencadeará unha reacción en cadea, propagándose as medidas proteccionistas a nivel planetario. Tanto a Unión Europea (UE) como China sinalaron que debería ser a Organización Mundial de Comercio (OMC) a que debería dirimir estes diferendos no comercio mundial.
Esta guerra diplomática afecta as relacións do Reino Unido, os EEUU e países da Unión Europea con Rusia. Esta deterioración das relacións é desatada polo envelenamento dun ex espía ruso, residente no Reino Unido, Serguei Skripal e a súa filla o pasado 4 de marzo. De inmediato, o goberno da primeira ministra Theresa May culpou ao goberno ruso e personificó en Putin a execución deste atentado en chan inglés. Ata o momento, o goberno ruso ha negado toda implicancia neste atentado, con todo, unha das primeiras medidas do Reino Unido foi a expulsión de 23 diplomáticos rusos, posteriormente outros 23 países europeos e de EEUU anuncian a expulsión de 116 diplomáticos rusos. De EEUU, unha cantidade próxima aos 170 de diplomáticos e residentes rusos abandonaron este país. O goberno norteamericano ordenou pechar o consulado ruso en Seattle. A reacción de Rusia non tardou, ordenou pechar o consulado americano en San Petersburgo e expulsou a numerosos diplomáticos do Reino Unido, doutros países da UE, e por certo dos EEUU. A divisa, ao parecer, para estas incertezas e bravuconadas pasa polo devandito: “Ollo por Ollo, Dente por Dente”. Esta crise diplomática, é segundo especialistas na materia, unha das crises máis graves do pos guerra fría ou do mundo bipolar que termino coa caída do Muro de Berlín e a desintegración da Unión Soviética.
Esta acción militar das potencias occidentais concentrouse, supostamente en obxectivos militares onde se almacenaban armas químicas usadas polo goberno Sirio. Rusia e China protestaron por esta ataque militar no Consello de Seguridade de Nacións Unidas, países da UE, como Alemaña asumiron unha política de precaución, chamando ao diálogo con Rusia, e que sexan os organismos de ONU os que interveñan na solución deste conflito. Rusia é un aliado importante de Siria e os seus intereses xeopolíticos son de consideración nesa área, do mesmo xeito que os intereses de Irán. Neste contexto, son moitas a voces, que advirten que a guerra en Siria -de seu, complexa de entender-, poida desborde o escenario político internacional, e leve a enfrontamentos militares incontrolables entre as grandes nacións (2).
Foron numerosas as figuras políticas que asumiron nun primeiro momento responsabilidades de goberno, nomeados polo propio presidente que da noite para a mañá, tiveron que abandonar o goberno sendo estes notificados pola arma máis poderosa de Trump, o twitter. A máis recente saída do goberno foi a do secretario de estado de relacións exteriores Rex Tillerson por Mike Pompeo, Director da Axencia Central de Intelixencia (CIA). Pompeo, espera a ratificación oficial do cargo de secretario de estado de relacións exteriores. Tamén houbo cambios nas políticas de Seguridade Nacional, Trump nomeou como asesor principal nesta área da seguridade nacional a un recoñecido “falcón”, John Bolton, creando unha gran incerteza acerca dos rumbos que seguirán os EEUU en materia internacional. No cumprimento das promesas electorais de Trump, a un ano do goberno, poderíase sinalar sucintamente o seguinte: sacou aos EEUU do Acordo Climático de París e do TPP; rebaixou os impostos á “clase” media e aos empresarios; estableceu barreiras máis drásticas para a entrada de migrantes; recoñeceu Xerusalén como a capital de Israel; está pronto a protexer á industria nacional coa elevación de aranceis aos produtos chineses e doutros países; réstalle finalmente, construír o muro na fronteira con México. Todas estas políticas desafían a orde internacional baseada en regras e introducen medidas proteccionistas de groso calibre no económico. Con todo, no terreo interno, Trump enfronta unha seria tormenta política: as declaracións do destituído ex director do FBI, James Comey. Comey sinalou na entrevista que concedeu á cadea ABC, que o presidente Trump está “moramente incapacitado” para exercer o cargo, acúsao de ser un mentireiro compulsivo, de ter un tratamento deleznable coas mulleres e que o seu suposto atopo con prostitutas en Moscova fíxolle vulnerable a unha posible chantaxe (www.elpais.com, martes, 17 de abril de 2018, páx.7). A trama rusa, neste sentido, séguelle e seguiralle pesando ao presidente norteamericano.
Polo seu lado, a República Popular China, non tan só móstrase como un xogador de primeira liga nos temas económico-comerciais ao ser un gran defensor do libre comercio e das regras da OMC, senón que tamén xoga un rol neurálxico no que significou a confrontación entre Corea do Norte e os EEUU polos mísiles e arsenal atómico dos norcoreanos. Recentemente, na capital chinesa, Beijing, reuníronse os máximos líderes de China e Corea do Norte, Xi Jinping e Kim Jong-un fortalecendo os lazos de cooperación e de entendemento mutuo. As relacións entre ambos os países deterioráronse de maneira significativa, por canto, esta reunión sorpresa, tende a recompoñer as relacións de ambos os países. Ademais, pon a China como un factor político internacional importante de distensión neste duelo de Trump e Kim Jong-un. O líder norcoreano sinalou que se reunirá co seu par surcoreano nun prazo próximo, e logo co mandatario norteamericano. Recentemente deuse a coñecer que o director da CIA, Mike Pompeo –que espera se ser prontamente ratificado como secretario de estado de relacións exteriores, reuniuse co máximo líder norcoreano co obxectivo de achandar o encontro de Trump con Kim Jong-un.
Como corolario podería afirmarse: que estamos a vivir un momento crítico nas relacións internacionais, onde as grandes potencias entran nun perigoso xogo de posicións xeopolíticas, e onde, por parte da administración de Trump, nestes últimos tempos, téndense a descoñecer acordos, regras, o papel do dereito internacional, e o rol das institucións internacionais como ONU. Ha de esperarse, de que esta Follaxe non se converta nunha Tormenta difícil e imposible de controlar.
Escribe o teu comentario