Goretti Sanmartín: "Faremos unha nova ordenanza que regule un equilibrio entre visitantes e veciños"

-Un dos temas clave nas relacións Concello de Santiago e Xunta de Galicia é o acceso á vivenda no municipio. Está a negociarse entre as dúas administracións tanto a accesibilidade como a construción de vivenda, sobre todo pensando en xente e familias novas?

A Xunta de Galicia solicitounos a cesión dalgunhas parcelas para poder construír vivenda de protección. O Concello cedeu dous espazos ao Instituto Galego de Vivenda e Solo (IGVS) para construción de vivenda pública cunha serie de condicións. Ademais, a Xunta posúe uns terreos en Xoán XXIII onde ao final, tras cambiar de opinión, construirá vivenda para a xente máis nova en réxime de aluguer. Nese sentido, hai unha serie de avances con respecto ao pouco que realizou o goberno galego en Santiago de Compostela durante os últimos anos. Tamén mostramos o noso interese en que se puidesen abrir programas de rehabilitación pois o parque de vivenda desocupada é moi amplo e que sería susceptible de recibir axudas para a súa recuperación. Entendemos, por tanto, que non todo debe ir destinado a construción de nova vivenda cando se pode destinar parte dos orzamentos a rehabilitación. Nesta última parte non se avanzou e é imprescindible, pero en vivenda de protección si se avanzou aínda que de momento son promesas que esperamos velas convertidas en realidade. 

-Sobre as vivendas de uso turístico, o Concello xa realizou unha serie de accións para conxelar a expansión deste tipo de aloxamentos. Vanse a aplicar máis medidas respecto diso?

Como se sabe, temos unha modificación da PXOM (Plan Xeral de Ordenación Municipal) en vigor que establece un determinado número de vivendas en proporción unha a seis en determinadas zonas da cidade. Noutros lugares, como o Centro histórico, non se pode abrir este tipo de aloxamentos. Ademais, estamos en contacto coa Xunta de Galicia para que no REA, o rexistro de vivendas que ten o goberno autonómico, déanse de baixa aqueles inmobles que non teñen título municipal habilitante. Creo que debemos esperar un tempo ata que este procedemento se consolide aínda que estamos a ver as primeiras consecuencias pois algunhas destas vivendas van pasar ao aluguer tradicional ou de longa duración. Pero insisto, debemos esperar un tempo ata que poidamos realizar unha avaliación do sistema, aínda así, podo dicir que as medidas tomadas até o momento demostraron ser acertadas e esperaremos a ver como van evolucionando estas medidas dentro do mercado.

-Con este tipo de medidas considera que os prezos dos alugueres poderían ir baixando até ser alcanzables para a maioría?

Non teño ningunha dúbida. Se temos un número importante de vivendas que están rexistradas e algunhas delas non cumpren coa norma en vigor, é dicir, dedicar dez meses ao aluguer tradicional e despois sesenta días para o aluguer turístico, ou vivendas dedicadas ao aluguer de longa duración, se se adaptan a unha fórmula ou outra poderemos ampliar o número de espazos de forma importante. Por outra banda, nós defendemos que as Vivendas de Uso Turístico (VUT) non son a única causa do problema da vivenda en Santiago, hai outros elementos como son as vivendas buxán e sen uso sobre as que se poden aplicar programas de rehabilitación para mobilizar esa vivenda. 

-Cales serían os primeiros pasos que daría o consistorio para alentar aos propietarios de vivenda buxán a rehabilitar e pór no mercado estes espazos?

Dentro do departamento de Urbanismo están a estudarse diversas posibilidades pois hai un abanico moi amplo de cuestións. Unhas están relacionadas coas axudas á promoción, á rehabilitación, á necesidade de ter unha cidade viva e por tanto debemos actuar en varias frontes. Todo para que a xente se anime a vivir neses espazos, para que teña servizos, de aí esa moratoria ao comercio para estudar as zonas onde se debe preservar o comercio tradicional para vivir nunha cidade digna e con vitalidade. Unha vez teñamos todo estudado e analizado o concelleiro de Urbanismo dará conta de todas as necesidades desta cidade. 

-Ante unha actuación así teme o rexeitamento dalgúns sectores sociais e políticos para levala adiante?

Nestes momentos falamos da vivenda en xeral e en todas as súas dimensións. Por outra banda, existe unha maioría social que quere ver mobilizada a vivenda buxán, que existan alternativas habitacionales non só para colectivos desfavorecidos, tamén a familias onde entran soldos pero necesitan dedicar unha parte moi importante ao aluguer dos seus salarios, ou que non poden comprar unha vivenda, por iso digo que as políticas de vivenda débense dirixir ás maiorías sociais. Esas maiorías son as que nos están indicando que a vivenda é un dos problemas máis importantes nestes momentos. 

-Outra cuestión é o comportamento incívico dalgúns turistas na cidade. Este verán pasado creáronse grupos de xente para informar aos visitantes sobre as posibilidades que ofrece a cidade. Crearanse novas iniciativas para fomentar a convivencia respectuosa entre turistas e veciños?

Sobre o estudo que realizaron estes grupos de informadores, o resultado foi positivo. Todas as análises xurdidas das entrevistas realizadas mostraron que só nunha porcentaxe moi pequena de casos o índice de ruído é moi elevado pero na maioría dos casos é ao revés. Por tanto, debemos resaltar un comportamento cívico por parte da maioría de visitantes e que unicamente unha minoría é a responsable da contaminación acústica ou de comportamentos non desexados. En todo caso, queremos que se reduzan aínda máis os comportamentos non desexados e a contaminación acústica, seguiremos traballando nese punto. Farémolo cunha nova ordenanza que poña sobre a mesa un equilibrio entre visitantes e veciños e que a actuación policial sexa máis áxil e eficiente. 

-Nos últimos días desde o Concello manifestouse a desconformidade cos orzamentos que a Xunta destina a Santiago baixo o Estatuto de Capitalidade. Cal é o motivo da desconformidade cos orzamentos que o goberno autonómico destina a Santiago como capital de Galicia?

Aínda estamos ante un borrador destes orzamentos e despois deben pasar polo Parlamento para a súa aprobación. Aínda así, debemos dicir que as contas recollidas neste borrador son decepcionantes. Os estudos sobre orzamentos destinados a cubrir o que é o Estatuto de Capitalidade cifran esa cantidade en oito millóns de euros, sendo o menor de todos os estatutos de capitalidade dentro de España. Por iso digo que se nos diga que nos deamos por satisfeitos cun orzamento de 200.000 euros é pouco serio. A todo isto, había un compromiso adquirido polo presidente da Xunta na reunión do 2 de outubro de 2023 a respecto de convocar a Comisión de Capitalidade antes de presentar os orzamentos e que se farían os estudos pertinentes. Nós podemos entender que non se pase de súpeto de dous millóns a oito e que haxa unha planificación plurianual, ou mesmo que nós presentemos unha serie de estudos e que se presenten outros alternativos, pero o que non se pode facer é non facer nada e ao final sumar esa cantidade de 200.000 euros. Ademais, existen outras demandas por parte do Concello de Santiago que están sen cumprir nestes momentos por exemplo na necesidade de ter centros de día, como en achegas para facer reformas en centros de ensino e outras infraestruturas ou a creación dunha nova escola de idiomas. En resumo, a Xunta de Galicia cre que os investimentos necesarios en Santiago son as realizadas no complexo administrativo de San Caetano ou na área Sanitaria. Realmente é unha decepción, non para o goberno local senón para os veciños e veciñas de Santiago. 

-Sobre a subida do canon de SOGAMA, en canto pode prexudicar ao Concello de Santiago e que valoración fai como alcaldesa desta subida?

A Xunta cambiou de posición porque primeiro había que abonar unha cantidade e despois anunciaron outra. Non podo dicir cal é a cantidade global exacta pero si podo dicir que é unha cantidade moi importante para as arcas de Santiago porque a subida por tonelada é espectacular. Queremos deixar claro que con este canon quérese facer pagar á cidadanía do seu peto o fracaso dun modelo para xestionar residuos que se mostrou caro, antiecológico, obsoleto e do que todos sabían como ía acabar, porque vai en dirección contraria á Directiva Europea de Residuos. O 60% dos residuos municipais quéimanse en SOGAMA, o 20% acumúlanse en vertedoiros, só o 20% recíclase e un 03% se composta, ese é o modelo SOGAMA. Por culpa deste modelo, os concellos teremos que pagar cantidades moi importante mentres nós avanzamos en compost. 

-Sobre a nova depuradora que se está construíndo, cal é o estado das obras e vanse a realizar novos traballos para fornecer auga á cidade e ao resto do municipio?

As obras avanzan ao ritmo previsto. Son uns traballos importantes porque ao final é a creación dunha infraestrutura que dea cabida ao enorme caudal de auga que ten Santiago de Compostela e que debe pasar por esa estación depuradora. Despois de tantos anos reclamando unha nova estación depuradora ao final farase realidade pero aínda quedan meses de traballo até finalizar. 

-Sobre o servizo de recollida de lixos e o servizo de transporte urbano, que nos pode avanzar nestes momentos?

Sobre transporte direi que estamos cun contrato en precario e nestes momentos estamos a realizar todos os pasos para iniciar unha licitación. Xa existe un estudo económico e foi enviado á Xunta de Galicia para que poida enviar un primeiro informe e estamos pendentes de continuar co proceso que será longo pois é un dos contratos máis importantes do concello. En tal caso, como é sabido, pairamos a proposta do anterior goberno local para introducir unha serie de melloras. Sobre a recollida de lixos, existe un contrato en vigor e adxudicado na última etapa do goberno anterior e esiximos que se cumpran os pregos do novo contrato e realizando a renovación completa de toda a infraestrutura.