Cúmprense 20 anos do maior terremoto da historia de Galicia

A terra tremeu en Galicia ás 1,50 horas das madrugada do 22 de maio de 1997 como nunca o fixera antes. O terremoto, de 5,1 graos na escala de Richter (intensidade VI na escala macrosísmica europea), tivo o seu epicentro en Triacastela, un municipio da provincia de Lugo con menos de 700 habitantes polo que pasa o Camiño de Santiago e no que os veciños se afixeron aos sismos.

Nunha entrevista con Europa Press, o director da Rede Sísmica Nacional, Emilio Carreño, subliña que no catálogo de sismos do Instituto Xeográfico Nacional este é o terremoto de "maior magnitude" rexistrado en Galicia.

"Non temos constancia de terremotos catastróficos en épocas históricas en Galicia", explica Emilio Carreño, que indica que a base de datos recolle testemuños documentais de centos de anos, pero en ningún caso se pasou de 5,1 graos na Comunidade.

Este tremor sentiuse en toda Galicia e o Oeste de Castela e León --tamén foi detectado no conxunto de instrumentación sísmica da Península, aínda que se rexistran todos os tremores aínda que sexan de escaso nivel--. Sacou das súas casas a todo o pobo de Triacastela e a boa parte de veciños de municipios lugueses como Sarria e Becerreá, no coñecido como o triángulo sísmico da Comunidade.

PEQUENOS DANOS MATERIAIS E UN INFARTO

Aquela madrugada os servizos de emerxencias e Protección Civil de varias poboacións próximas a Lugo colapsáronse momentaneamente e a Radio Galega chegou a recibir máis de 10.000 chamadas de oíntes. A modo de exemplo, a Policía Local de Santiago de Compostela informaba de que algúns veciños saíron dos seus fogares "aterrorizados" polo corremento de mobles, sen saber o que estaba a ocorrer.

Máis aló de momentos de angustia, non deixou importantes danos materiais, a excepción a caída dunha casa en construción en Becerreá --nun municipio no que tamén houbo danos no centro médico e a igrexa de San Juan--, o derrubamento do tellado e unha parede dun alpendre semiderruido en Pedrafita do Cebreiro (Lugo) e o traslado dos inquilinos dunha vivenda en Láncara pola caída dunha fachada. Tamén houbo cristais de xanelas rotos, pequenos desprendementos en estradas comarcais e algunha greta en edificios antigos de Verín e Ribadavia (Ourense).

Con todo, este tremor provocou unha vítima mortal, xa que un veciño de Sarria (Lugo) de 40 anos sufriu sobre as 6,30 horas da madrugada dese 22 de maio un infarto de miocardio, cando se atopaba nun escampado ao que acudira acompañado doutros veciños fuxindo dos movementos de terra, segundo informou no seu momento a Policía Local.

O caso é que desde o 11 de maio de 1997 víñanse producindo terremotos con orixe nas proximidades de Triacastela. Así mesmo, despois do movemento de terras do 22 de maio houbo decenas de réplicas que alarmaron aínda máis a poboación. Entre elas, uns minutos despois tivo lugar un movemento en Baralla de 4,9 graos, o segundo máis grande na historia de Galicia.

O CRUCIFIXO DE FRAGA E O PRÍNCIPE FELIPE

Este terremoto provocou que se movese o crucifixo da parede baixo o cal durmía o por entón presidente da Xunta, o popular Manuel Fraga.

Así o contou el mesmo ao descartar que a súa sucesión á fronte do partido en Galicia estivese sobre a mesa. Con todo, advertiu: "Ese tema pode proporse mañá se por un terremoto me cae encima un santo precioso que teño encima da cabeza da miña cama, que onte se movía bastante", en alusión ao tremor de horas antes.

Fraga tamén informaba de que o Goberno galego preparaba un "documentiño claro e preciso" coas instrucións a cidadáns "máis prudentes para evitar nerviosismo en casos como os que se puidesen repetir".

O por entón Príncipe de Asturias, Felipe de Borbón, afirmaba que tamén notara en León o tremor de terra mentres durmía no Hostal San Marcos, tras percorrer a cidade no seu segundo día de estancia oficial en Castela e León.

"HABERÁ SEMPRE TERREMOTOS" NA ZONA

"Seguro que haberá sempre terremotos", así de claro exprésase o director da Rede Sísmica Nacional sobre como será o futuro en o triángulo sísmico galego, xa que "son pequenas fallas activas que se van cargando de esforzos e, de cando en vez, reláxanse".

A pesar diso, en conversación con Europa Press, Emilio Carreño sentencia: "Non nos preocupa moito o tema, porque son fallas pequenas, é difícil que se produza un terremoto grande".

A base de datos do Instituto Xeolóxico e Mineiro de España (IGME) "na zona de Galicia só ten agora mesmo marcadas unha serie de fallas pequenas, que son curtas", en dirección Norte-Sur e paralelas na provincia de Lugo, que "é como un triángulo onde están concentrados todos os terremotos e estas fallas".

Carreño avisa que "para que haxa un terremoto de grandes dimensións fai falta que a falla que a produce sexa moi grande" e "os xeólogos falan de que non existe ningunha estrutura moi grande capaz de xerar eses terremotos" na zona.

OS TREMORES EN TRIACASTELA COMO "ALGO IDENTITARIO"

Pola súa banda, en declaracións a Europa Press, a alcaldesa de Triacastela, Olga Iglesias, explica que no pobo os terremotos afróntanse "con tranquilidade", porque "non é unha zona sísmica de alto perigo como pode ser o Sur de Europa".

De feito, o pasado mes de abril Triacastela rexistrou un novo tremor de 3,5 graos. "Temos que vivir con iso porque non é algo de agora", asevera a rexedora.

Finalmente, Olga Iglesias reflexiona sobre como a cuestión dos terremotos "se ve con desenfado" e como "algo identitario" en Triacastela. Como mostras cita a celebración do maratón de montaña 'Terremoto Trail' e o Terremoto Club Enduro, que toman os seus nomes dos movementos sísmicos.