Cantas hectáreas arderon en Galicia? Baile de cifras entre as máis de 68.000 da Xunta e as 125.000 de Europa

Onde antes había carballos e piñeiros, agora só queda cinza. É o panorama que se atopan moitos veciños de decenas de concellos galegos nestes momentos. Os máis afectados os de Ourense, onde podemos citar a Chandrexa, Oímbra, A Veiga ou Maceda, entre outros, onde practicamente todo quedou a mercé de chamas incontrolables e prendidas desde fai máis dunha semana. Xunto ao fume quedan suspendidas no aire moitas preguntas, entre elas a da superficie calcinada nos últimos días, un interrogante que, lonxe de despexar, está rodeado de cada vez máis dúbidas, pois entre as cifras que ofrece a Xunta de Galicia e as que difunde Sistema de Información de Incendios Forestais da Comisión Europea (EFFIS, polas súas siglas en inglés) de Copernicus hai unha diferenza insalvable. 

CANTO SE QUEIMOU?

A administración galega, no seu último informa basear sempre en datos preliminares, pois até a data é imposible precisar a superficie arrasada canto aínda hai máis de media ducia de lumes activos e fóra de control, calcula que un 10% do terreo de Ourense é hoxe negro. Isto tradúcese en máis de 67.000 hectáreas de terreo carbonizadas segundo os cálculos que ofrecía onte Medio Rural, sendo os lumes de Larouco, con 20.000, Chandrexa, con 18.000, e Oímbra, con 15.000, os máis destrutivos até este momento.

En todo 2024 foron 2.644,7 as hectáreas queimadas nos 755 incendios declarados ao longo de todo o ano. Só o incendio de Carballeda de Avia e Beade, activo nestes momentos, queimou case mil hectáreas máis por si só que os 755 lumes sufocados o ano pasado. 
 

Estas son, en calquera caso, as cifras oficiais, que quedan nestes momentos moi lonxe dos datos de Copernicus. Segundo o sistema comunitario, no conxunto de España arderon un total de 382.607. É unha superficie de terreo superior a toda a provincia de Álava, por exemplo. Só en agosto foron 340.000, xa que a finais xullo o reconto rozaba as 42.000 no sete primeiros meses do ano. De confirmar, 2025 sería o pero ano neste capítulo, moi por encima do 2022, que deixou máis de 200.000 hectáreas arrasadas. 

Os datos de Copernicus non son compartidos polo Ministerio de Transición Ecolóxica e o Reto Demográfico, pois a vicepresidenta terceira e ministra, Sara Aagesen, cifrou o luns en 138.000 as hectáreas calcinadas, aínda que estes eran datos provisionais estaban xa obsoletos, pois databan do pasado 10 de agosto, só tres días despois de que comezase a vaga de incendios que encara xa a súa segunda semana. 
 

Tampouco a Xunta comparte a visión do organismo europeo, pois no caso de Galicia documenta unhas 125.000 hectáreas queimadas. Segundo as medidas estándar da FIFA, este terreo sería o equivalente a uns 175.070 campos de fútbol. 

CRÍTICAS DOS MEDIOAMBIENTALISTAS

A disparidade nas cifras espertou o malestar de grupos medioambientalistas como Arco Iris, a Sociedade Galega de Historia Natural ou Amigas dá Terra, que nun comunicado reprocharon os datos "oficiais escuros" da Xunta sobre territorios "abandonados á sorte do tempo" despois de "máis de 40 anos de fracaso de política forestal".

Desde, pola súa banda, Arco Iris acusan directamente á Consellería de Medio Rural de "minimizar os datos" a fin de evitar que "a poboación non entre en pánico", falseando os datos do incendio iniciado na parroquia de Requeixo. "Os datos da Xunta e Copernicus non son compatibles", argumenta o colectivo, que admite as dificultades para perimetrar unha "superficie tan xigantesca e angulosa". No entanto, as súas estimacións, mesmo superiores ás de Copernicus, aseméllanse máis ás do ente comunitario.

Ao seu xuízo, as cifras da Xunta "resultan inexplicables" e acusan o Goberno de Galicia de publicar "datos claramente manipulados": "Unha cousa é recoñecer que, cos medios actuais, é imposible facer fronte á onda incendiaria e outra moi distinta, é mentir e desinformar á poboación acerca da xigantesca superficie xa arrasada".

En termos moi parecidos pronúncianse desde a Sociedade Galega de Historia Natural, que fan unha reflexión sobre esta vaga de incendios nunha comunidade que, polas súas condicións climáticas e ecosistemas, non debería contar cuns incendios tan numerosos, tan destrutivos e tan recurrrentes. Así, Galicia conta cunha "actividade incendiaria moi intensa e case permanente", a ollos da organización, que entende que hai condicionantes, como a seca, a calor ou o vento que facilitaron que esta vaga de incendios se propague e se descontrole.

"De pouco serviu que desde comezos dos anos 90 os gastos anuais en extinción crezan sen pausa desde 60 até máis de 170 millóns de euros, pois non se impediu que continúe a perda de vidas e bens humanos, de infinidade de animais queimados vivos, a destrución da vexetación e a paisaxe, a erosión dos nosos montes e a contaminación de ríos, encoros e rías", apuntan desde a Sociedade Galega de Historia Natural. 

A continuación, tratan de desterrar a idea de que exista un "terrorismo incendiario" organizado que busque a destrución dos ecosistemas, pero si manifestan que esa idea, máis propia, din, de "teorías da conspiración", axuda a outros a "eludir responsabilidades profesionais e políticas", considerando inaceptable que as xestións do medio rural con orzamentos millonarios non poñan freo á "elevada actividade incendiaria".

Así, propoñen un maior labor de concienciación para "erradicar os lumes de orixe humana", o que reduciría nun 90% os incendios declarados en Galicia. Informar á cidadanía de como proceder ante un incendio forestal, "fomentar unha paisaxe forestal diverso en mosaico, con moitos menos piñeiros e eucaliptos e máis frondosas autóctonas", un maior investimento no desenvolvemento social e "ambientalmente sostible" do rural e un maior gasto en prevención "sen esquecer as necesidades de extinción e de restauración das zonas queimadas" son algunhas das recomendacións da entidade.