Fátima Nercellas: "O SERGAS non ten persoal porque os médicos se van onde dan bos contratos"

Esta semana contabamos o caso dunha enferma que con varias costelas rotas pasou sete horas na sala de esperas de urxencias do Chus esperando a ver a un médico.  É unha situación excepcional?
En condicións normais os pacientes non esperan 7 horas en sala de urxencias, 2-3 horas pode ser, pero nestas épocas si que ocorre, non só no leves si non nos graves que esperan no corredor de entrada por falta de sitio.

Os atascos reiterados que vive o servizo de urxencias en Santiago non son exclusivos deste hospital nin desta cidade, tamén se están producindo en case todas as urbes de Galicia.  A Xunta apunta a que se debe a unha alza de casos de gripe A, cuxa curva epidémica debería alcanzar o seu pico nas próximas semanas. Até que punto é certo que a culpa do problema é da gripe A e até que punto é certo que a situación epidémica da gripe A complicouse porque os índices de vacinación deste ano foron inferiores aos doutros anos?
Os procesos respiratorios aumentan a asistencia nestas épocas, pero isto se sabia, a gripe viña antes e grave, foi o que pasou en Australia, que a sufriron no noso verán, que é o seu inverno. Hai que ter un plan de continxencia que pasa por persoal e espazo e non ter o Gil Casares en obras ou ruínas segundo mírese. Descoñezo os índices de vacinación pero nunca tivemos 40 graves tirados nos corredores, e isto é culpa dos que non ten previsión destas avalanchas que ocorren todos os anos.

Sexa cal fose a importancia da gripe A en a crise actual das urxencias sanitarias en Galicia, sorprende ao entrar nos centros de saúde que parte dos pacientes non leve máscara, cando está a compartir un espazo pecho con persoas que teñen este virus que se contaxia polo aire.  Non é isto incongruente? As máscaras son útiles para previr estes virus? Parece que non aprendemos moito da covid a cidadanía en xeral …
Toda persoa acatarrada debería de levar máscara en sitios públicos e nas súas casas para non contaxiar ao resto. En urxencias é obrigatorio. Xa se nos esqueceu o apreso na COVID. Durante a pandemia COVID a gripe non apareceu case nada. Demostra que a máscara, lavado de mans e distancia social do enfermo, protexe totalmente. Non ten a transmisión aérea da COVID.

Cada vez que se lle pregunta ao Sergas por estes problemas en urxencias en Compostela, a resposta é similar e pasa sempre por lembrar que nos últimos anos ampliouse a área de urxencias no Hospital de Santiago.  Con todo, á vista está que estas medidas non foron do todo suficientes.  Por que?
Ampliación de urxencias, si. A sala de observación nova ten 40 sitios, as outras dúas, 10 cada unha. Total 60 sitios. Hoxe [o mércores] acumularon 55 ingresos asinados (chamados pendentes de ingreso en planta) ou sexa, a ampliación é unha broma. Xa que non é para urxencias se non para un gran almacén de pendente de ingreso en planta ... .amenten máis que falan.

A razón de que se acumulen enfermos nos corredores de urxencias é que non hai persoal suficiente para abrir todas as camas que serían posibles nas plantas de hospitalización?  É dicir, o Complexo Hospitalaria Universitario de Santiago (CHUS) ten camas suficientes para evitar os atascos, polo que non ten suficientes recursos humanos para abrir esas camas, por exemplo as do Gil Casares?
O Gil Casares está en ruínas, 40 camas máis outras 33 camas de medicamento interno, din que en obras, pero non hai intención de arranxalo, a día de hoxe os teitos están caídos. Outra mentira máis. Persoal tampouco teñen xa que dado que hai traballo por todos lados a xente vaise onde dan bos contratos.

Salguen preto de 100 residentes MIR cada ano, se lles dan bos contratos quedan. Esa é outra escusa de mal pagador.

A última liña de defensa da Xunta cando se esgrimen os evidentes problemas que atravesa o sistema público de saúde é que non hai médicos porque o Estado limita o número de prazas de médicos residentes que se poden formar.  Ten base este argumento?
Salguen preto de 100 residentes cada ano, se lles dan bos contratos quedan. Esa é outra escusa de mal pagador.

O seu sindicato, Ou’mega, alertou en numerosas ocasións que acumular pacientes nos corredores de urxencias supón un risco para a seguridade de sanitarios e enfermos debido aos problemas que poida haber se xorde a necesidade de abandonar o inmoble por unha emerxencia.  O asunto chegou en numerosas ocasións á Inspección de Traballo e con todo vemos semana tras semana que se seguen acumulando padiolas e cadeiras de rodas nos corredores. A Inspección de Traballo non pode ou non quere facer nada respecto diso?
Esta semana pedín por escrito a inspección de traballo que vinga a levantar acta de infracción polas vías de tránsito ou evacuación ocupadas. Non se se virá. Parece que estes políticos xestores poden facer de todo e quedan impunes.

O meu expediente foi unha represalia pola denuncia en fiscalía do paciente, que me pasaron un cadáver a críticos un día e que decidín que aquilo non podía quedar en silencio. É o único que puiden facer por aquela persoa que morreu nun corredor sen atención médica e en silencio. Foi indignante e doloroso. Nunca me arrepentín de habelo feito

O seu sindicato tamén denunciou no seu día que morreu un paciente nos corredores de urxencias e varios cargos do SERGAS chegaron a declarar como investigados ante a xustiza aínda que finalmente o xuíz os exonoró. Pouco despois a vostede abríronlle un expediente disciplinario por enviar a un paciente a planta, paciente que estaba no corredor.  Afortunadamente para vostede aquilo terminou cunha sanción mínima, pero é de supor que supuxo un grolo amargo na súa carreira profesional. Aquilo sucedeu xa hai varios anos.  Coa perspectiva que dá o tempo para analizar este tipo de conflitos cre que vostede foi vítima dunha represalia por parte do SERGAS  por levar o tema das mortes ao xulgado e por denunciar publicamente os problemas no servizo? Visto o visto, faría o mesmo?
O meu último expediente disciplinario por sacar do corredor a dous dos meus pacientes e pasalos á sala de observación de urxencias para desvestir e exploralos quedou en nada. Non se atreveron a executar a sanción. O inspector de traballo propuña 17 días sen emprego e soldo. A secretaria técnica da consellería non sancionou, deixou prescribir o expediente. Un absurdo. A día de hoxe eu sigo collendo aos meus pacientes do corredor e vendo onde hai un sitio libre, deixarei de ser médico o día que poida ignorar o sufrimento dun paciente. Agora é que non hai nin un só espazo buxán. Foi un gran desgusto, pero tiven tamén un gran apoio por parte de todos e iso supúxome un gran consolo. Si que foi unha represalia pola denuncia en fiscalía do paciente, que me pasaron un cadáver a críticos un día e que decidín que aquilo non podía quedar en silencio. É o único que puiden facer por aquela persoa que morreu nun corredor sen atención médica e en silencio. Foi indignante e doloroso. Nunca me arrepentín de habelo feito, na miña conciencia era o que se tiña que facer, e volveríao a facer. A fiscalía concluíu que ninguén ten responsabilidade penal nese tema, segundo o informe do forense nunca se pode saber se esas 2-3 horas de corredor poden supor a diferenza entre vivir ou morrer. Non se por que di iso o forense, xa que segundo sexa o cadro médico os minutos contan á hora de pór un tratamento.

Estes días escoitamos a algúns dos seus compañeiros pedir á cidadanía que non acuda a urxencias salvo que sexa estritamente necesario.  Unhas peticións que a miúdo os cidadáns responden argumentando que ninguén vai a urxencias se non senten que é estritamente necesario. É dicir, non van por capricho.  Como médica de urxencias con décadas de experiencia cal é a súa opinión respecto diso?  Abusamos os cidadáns do servizo de urxencias?
Hoxe en día temos o test de antígenos en farmacia, se sae positivo xa temos o diagnóstico do que nos pasa, en condicións normais a xente xa sabe o tratamento que hai que facer e as medidas de seguridade para non contaxiar ao resto da familia, ensinóunolas a pandemia. Pero se unha persoa se atopa mal e quere que o vexa un médico ten ese dereito, empezando polo seu médico de atención primaria que ten que encargar das súas urxencias presenciais e non por teléfono, despois fóra do horario do seu médico están as urxencias extrahospitalarias. Posteriormente estarían as hospitalarias ás que ninguén debería de chegar sen que o sistema lle dese as outras opcións, pero chegan ou por que se negan a velos ou por que lles consultan por teléfono…ou polo que sexa… Ademais, estes pacientes leves adóitanse quedar en filtro, os graves son os que ingresan e colápsannos o servizo xa que non os moven ás plantas. Ese é o gran problema.

Unha última pregunta a nivel práctico que agradecerán moitos cidadáns.  Se podemos escoller unha hora para ir a urxencias, en que períodos o servizo adoita estar menos saturado?
No referido aos horarios de urxencias do clínico, hai picos horarios de gran afluencia e non se ben por que, de 12-18 horas é a maior entrada. Pola noite o persoal está xa canso.

E agora si que xa a última, máis persoal. Dado o estresante que é o traballo en urxencias, a sobrecarga de traballo que non se liquida, os expedientes disciplinarios … non pensou algunha vez en tirar a toalla e dedicar a outra especialidade? Por que segue de urgenciologa?
O medicamento de urxencias é unha parte moi bonita. Moitas veces na miña vida saín e saio de alí coa sensación de facer algo por algún paciente. Iso a nivel médico nos reconforta. Tamén todos os días aprendo cousas de medicamento. Despois está o demais, a falta de persoal, o uso de urxencias como almacén de ingreso que leva ao atraso da asistencia, por iso pasei aos sindicatos para denunciar todos estes anos, nos que moitas cousas se conseguiron. Nunca pensei en irme a outro sitio. Xubilareime aí. Nestes últimos anos hai traballo por todos lados, moitos compañeiros fóronse, se eu quixese podería haberme marchado tamén.