Menús en residencias de maiores: unha loita diaria sen horizonte

A realidade actual das residencias galegas é, para moitos usuarios e persoas traballadoras, pasa por imperativa abordaxe en varias frontes. En primeiro lugar, a recuperación das cociñas propias preséntase como unha demanda histórica para abandonar o modelo de catering externo. Así mesmo, é fundamental unha atención nutricional personalizada, quérese ter en conta as valoracións xenéricas por informes específicos que atendan ás patoloxías individuais de cada maior. Finalmente, a especialización e estabilidade dos persoais, xunto co aumento de persoal en áreas críticas como enfermaría e fisioterapia. Estes son os alicerces necesarios para garantir un servizo que non só coide, senón que dignifique a etapa da vellez.


MENÚS: DIFERENCIAS CONSORCIO-XUNTA
A calidade do que chega ao prato dos residentes varía drasticamente segundo a titularidade do centro. Desta forma, nas residencias baixo competencia da Xunta, disponse de cociña propia e persoal especializado (xefes de cociña e cociñeiros). Esta diferenza é a que permite elaborar menús diarios de alta calidade. Durante as datas de Nadal, estes centros realizan un esforzo especial servindo pratos como cordeiro ou peixes, tentando que sexan produtos de proximidade.
 

Pola contra, nos centros do Consorcio Galego de Servizos de Igualdade e Benestar e en grandes corporacións privadas como Domus Vin ou Emera, predomina o servizo de catering externo. Estes menús chegan "engramados", precociñados, en ocasións conxelados ou presurizados, e simplemente se reconstituyen en fornos especiais. Esta opción gañouse a denuncia de que algúns menús diarios teñen un custo ínfimo, ao redor dun euro ou pouco máis, o que compromete gravemente a calidade.

Por outra banda, os usuarios de centros como o de Ortigueira cualifican a cea de Nadal como unha "chuchería de neno". Segundo usuarios consultados, este menú consiste en turrón ou pratos sinxelos como sardinillas, moi lonxe de ser unha comida extraordinaria.
 

A insatisfacción saltou dos comedores ás institucións. En centros como Ortigueira, os residentes valoran a comida cun 5,5 sobre 10, raramente alcánzase o seis. Algúns usuarios denuncian que se detectou que moitos compañeiros e compañeiras perden peso de forma alarmante durante os primeiros meses de estancia. Segundo os propios usuarios, as empresas adoitan atribuír á "adaptación" a perda de peso. Aínda así, non son poucos os familiares que vinculan á falta de proteínas e nutrientes esenciais a baixada de peso.

As denuncias sobre a precariedade en residencias do Consorcio é tal, que nalgunhas residencias privadas permítese aos usuarios ter frigoríficos nas súas habitacións, todo para "sobrealimentarse" pola súa conta ao non estar satisfeitos co menú servido.

Por todo isto, os afectados levaron as súas queixas ao Valedor do Pobo, ao Parlamento de Galicia e realizaron concentracións sociais. A pesar diso, denuncian que as institucións a miúdo ignoran a documentación presentada alegando "falta de probas".

TRABALLADORAS
O persoal que atende ás persoas usuarias tamén enfronta un panorama de incerteza e cambios estruturais. O persoal do Consorcio, que durante anos estivo nunha situación de "fraude de lei" debido á concatenación de contratos temporais, atópase actualmente nun proceso de estabilización e funcionarización para integrar plenamente na Xunta de Galicia.

Outro punto máis perentorio é a falta xeneralizada de persoal especializado, sobre todo enfermeiras e fisioterapeutas, o que sobrecarga ao resto do persoal. E, ante a falta de persoal nas listas ordinarias, está a recorrerse á contratación de traballadores directamente desde as listas do INEM, tal como aseguran fontes da CSIF. En moitos casos, trátase de persoal temporal sen cualificación específica nin experiencia previa no sector sociosanitario, o que repercute na calidade da atención que se dá aos e as usuarias.

Nestes momentos, a situación en canto a calidade no servizo de cátering parece non variar. Nalgúns casos, os usuarios de centros que foron especialmente sinalados (Casa da Pontenova), optaron por pedir traslado a outras residencias o cal lles foi concedido nun breve período de tempo, “tan só dous días”.