Isidro Lago: "Unha Facultade de Medicina en Vigo? E tamén unha para Sanxenxo, outra para Poio...é un dislate"

Como adoita dicir, "eramos poucos e pariu a avoa". No medio dunha agre polémica entre as universidades de Santiago e A Coruña despois de que a UDC abrise o debate para impartir o grao de Medicamento na universidade herculina a partir do curso 2027/28, agora é Abel Caballero, alcalde de Vigo, o que pide para a súa cidade ese mesmo grao. Para iso, o rexedor, que se enfronta nesta batalla coa súa homóloga coruñesa, a tamén socialista Inés Rey, demanda á Xunta que habilite unha partida de 5 millóns de euros nos próximos orzamentos autonómicos para que cristalice a súa proposta, apoiada na tese de que Vigo "é a máis importante cidade de España que non ten Facultade de Medicina", expondo a cuestión de si realmente fan falta ou non máis facultades para formar médicos en Galicia.  

"NON FALTAN MÉDICOS" SENÓN "FORMADORES"

Entre os sanitarios, parece reinar o consenso de que máis facultades non corrixirán o problema da sanidade pública, que parece ser estrutural. Para o presidente do Ilustre Colexio Oficial de Médicos de Pontevedra e expresidente do Consello Galego de Médicos, Isidro J. Lago Barreiro, a de Abel Caballero ou a do reitor da UDC é “unha ocorrencia” sobre a que non pode ocultar a gargallada.

“Non sei si pedir tamén unha para Sanxenxo, outra para Poio…”, ironiza o galeno, tachando de “tomadura de pelo” a proposta. “Somos o segundo país do mundo con máis facultades de medicamento por millón de habitantes, só por detrás de Corea do Sur. Temos tantas facultades de medicamento como aeroportos. Que necesidade hai?”, pregúntase.

Nesa liña, tira de memoria para lembrar que no ano 1975, o da súa promoción, foron “1.100 estudantes de medicamento”, fronte aos 330 das promocións actuais, puntualizando que o índice de fracaso hoxe é inferior ao 5% fronte ao 45% de medio século atrás. “Para entrar en Medicamento pídese hoxe unha das notas máis altas. Acceden practicamente os números un. Antes había máis alumnos en Santiago, pero si consideramos que agora hai moitas máis facultades que antes, vemos que hai médicos dabondo”, incide.

Sobre o argumento de que faltan médicos, cifra en “8.000 que non poden traballar en España”. “Cando acabas a carreira non es médico. Es licenciado, pero non podes exercer porque tes que facer a especialidade, como Atención Primaria, especialidade que leva catro anos. Ese é tapón, que non temos especialistas”, diagnostica Lago, que advirte que nos enfrontamos a “un problema nun sistema jerarquizado de arriba a abaixo”.

Para o presidente do Colexio pontevedrés os equilibrios pasan por respectar o “acordo tácito” polo que a USC formaba nas aulas aos futuros médicos e as prácticas realizábanas noutros lugares. “Iso é o ideal. O Álvaro Cunqueiro, o CHUO, o CHUAC…son hospitais universitarios. Pero si mañá hai un grao na Coruña, de onde sacamos ao profesorado? Quen vai dar clase? Queremos hospitais enormes como en Ceuta e Melilla pero sen médicos? Empezamos a casa ao revés”, reflexiona.

“Se o noso problema é o de formar a especialistas e non temos médicos formadores que cumpran esa función, imos a sobrecargarlos máis a eses formadores con estudantes cando temos un déficit de asistencia que se ve nas listas de espera? Fai falta reestruturar, pero o que hai é que dar solución a eses médicos que acaban e que non teñen a especialidade”, reitera.

"HAI QUE DARLLE UNHA VOLTA"

Para Lago a solución pasa por, en primeiro lugar, “ir abrindo aos poucos o sistema das especialidades no MIR, contar con máis formadores para que se poida dar máis formación en cadea e un entendemento por parte das universidades para que se manteña o equilibrio até agora”, ademais de deixar de lado as rifas para rabuñar “prestixio” entre universidades porque a proposta de máis graos de Medicamento en Galicia “é un completo dislate”. 

Unha dificultade engadida ás propostas de Lago é que non todos os sanitarios teñen a capacidade comunicativa como para ser bos mestres dos futuros médicos. Neste punto, Lago lembra que é o Ministerio de Sanidade o que concede as capacitacións, polo que escapa ás competencias, neste caso, da Xunta de Galicia. De igual maneira, convida a reformular as condicións nas que se atopan os propios formadores, ofertándolles máis horas de descanso para poder preparar as leccións ou unha mellor remuneración.

“Hai que darlle unha volta, porque se non uno pode aprobar o MIR case sen presentar. Faría falta repensar tamén o MIR cun exame ao principio, pero tamén ao final, para ver si esas competencias están apresas para poder contar coa especialidade. Este era un sistema que funcionaba moi ben, pero os tempos van evolucionando”, argumenta o doutor.

Mención á parte merece o feito de que moitos graduados en Galicia terminan por exercer fóra da comunidade que os formou, xa sexa noutros puntos de España ou no estranxeiro. Os contratos precarios ou os salarios son, en gran parte, responsables dunha fuga de talento que Lago, en cambio, interpreta que se foi reducindo nos últimos anos con medidas importantes como “a compatibilidade” ou “o complemente específico, unha loita constante do Consello Galego de Colexios Médicos e que se conseguiu grazas ao presidente Alfonso Rueda nesta lexislatura”, unha medida que igualou aos sanitarios galegos cos do resto do Estado.

O SERGAS NO VERÁN E O TOUR DE FRANCIA

Con todo, problemas como a dispersión xeográfica e a existencia de prazas de difícil cobertura fan pouco atractiva a comunidade galega nun momento no que “o sistema público, se o analizamos estruturalmente, hoxe deixa moito que desexar”, alega Lago, que cree que en ocasións se peca de “querer ter o centro de saúde porta con porta coa túa casa”.

“Hai concellos que queren ter pediatra. Pero, cantos nenos ten o municipio? Hai cousas que non son viables e sopesar que a sanidade ten un gasto estrutural. Hai que sentar, pór en común as necesidades e que os servizos se atopen ben pensados”, explica o expresidente do Consello Galego, que dimitiu do seu cargo en decembro de 2022, cando o conselleiro de Sanidade era Xullo García Comesaña, co que tivo problemas.

Agora, con Antonio Gómez Caamaño á fronte desta área Lago percibe cambios significativos neste tempo, aínda que hai dificultades que se reproducen ano a ano, como os problemas que enfronta o SERGAS cada verán para poder cubrir as vacantes existentes polas vacacións dos sanitarios e poder atender a alta demanda en municipios que ven como se dispara o número de habitantes na época estival.

“Os Colexios Médicos temos que brindar solucións á sociedade. Nós estamos na construción, sempre pensando na seguridade do paciente. Ese é o centro de todo”, esgrime Lago, que recorre a unha metáfora deportiva para facer unha radiografía do problema estival: “Jacques Anquetil dicía que o Tour de Francia empézase a gañar en decembro. É a preparación e a voluntariedad o máis importante. Habería que falar en xaneiro e saber canta xente estaría disposta a traballar no verán, porque ao final ese diñeiro vascho a ter que gastar, porque os médicos temos dereito ás vacacións como todos”, reprende Lago ás autoridades sobre a falta de previsión nun contexto no que “se están dando moitas xubilacións” e “perdendo un capital moi importante que se podería reter ofrecendo mellores condicións aínda que fose por menos horas”.