Desinformación e Algoritmos: Un Risco Crecente para a saúde dos mozos?

A información nunca foi tan accesible como na era dixital. Con todo, a forma en que os mozos consomen noticias está a cambiar, afastar dos medios tradicionais e abrazando as redes sociais como fonte primaria de información. Aínda que estas plataformas ofrecen a vantaxe dun acceso rápido e personalizado, tamén traen consigo riscos significativos, como a desinformación e a manipulación algorítmica. Que efectos ten este cambio na saúde cognitiva e intelectual dos mozos?

Segundo o estudo Redes sociais e hábitos de consumo informativo dos mozos españois publicado pola Revista Mediterránea de Comunicación, e moitos mozos españois infórmanse através das redes sociais como Este cambio reflicte unha novo paradigma no consumo de noticias: en lugar de recorrer aos medios tradicionais, moitos mozos agora acceden á información directamente en plataformas dixitais como Instagram, WhatsApp, TikTok e Twitch.

A través destas canles, o consumo de noticias vólvese cada vez máis reactivo, cos algoritmos ofrecendo contido en función de intereses previos. Con todo, isto tamén fomenta o que se coñece como "información accidental", xa que os usuarios reciben contido que non necesariamente buscaron de maneira activa, o cal pode pór en risco a calidade e veracidade da información consumida.

Desinformación e Algoritmos: Un Risco Crecente?

Os algoritmos das redes sociais xogan un papel fundamental na distribución de contido, pero tamén constitúen un risco ao favorecer noticias sensacionalistas e polarizadas que xeran maior interacción. A investigadora Laura Pérez-Altable, no seu estudo Evitación de noticias na poboación nova residente en Cataluña, destaca como os mozos son máis vulnerables á desinformación debido a que os algoritmos priorizan contidos que xeran emocións fortes, como o medo ou a indignación.

Ademais, moitos mozos optan por evitar consumir noticias, principalmente debido ao impacto emocional negativo que poden xerar, o cal pode levar a unha desconexión coa realidade e unha perda de capacidade crítica para diferenciar entre información veraz e falsa.

Impacto na Saúde Cognitiva

O consumo excesivo de información a través das redes sociais pode ter un efecto negativo no desenvolvemento cognitivo dos mozos. Os algoritmos tenden a crear "burbullas informativas", onde os usuarios só reciben información que reforza as súas crenzas previas, limitando así a diversidade de fontes e puntos de vista. Isto afecto negativamente a capacidade de pensar de maneira crítica e obxectiva.

Neste contexto, a educación mediática xoga un papel crucial. Os mozos deben ser formados en alfabetización dixital, é dicir, na capacidade de verificar fontes e desenvolver habilidades para recoñecer contidos falsos. Pola contra, o risco de contribuír á propagación de desinformación aumenta, afectando directamente o seu benestar mental e emocional.

A Preferencia polo Contido Personalizado

Outro factor relevante é a crecente desconfianza que os mozos senten cara aos medios de comunicación tradicionais. Segundo o informe How Young People Consome News and The Implications For Mainstream Media, moitos consideran que as noticias proporcionadas polos medios convencionais están nesgadas ou non son confiables. En cambio, prefiren seguir a creadores de contido que perciben como máis próximos e xenuínos, o que leva a unha maior preferencia polas redes sociais fronte aos medios de comunicación establecidos.

Este fenómeno reflicte unha crenza estendida de que os medios tradicionais responden a intereses corporativos ou ideolóxicos, o que incrementa a tendencia dos mozos a buscar fontes de información máis personalizadas e aliñadas cos seus intereses particulares.

Educación en Verificación: Como Combater a Desinformación

Ante o crecemento da desinformación, expertos coinciden na importancia de educar aos mozos en técnicas de verificación de información e fact-checking. Ser capaces de distinguir entre contido veraz e falso, e utilizar ferramentas dixitais de verificación, é esencial para reducir o impacto negativo da desinformación. Ademais, a formación en "educación algorítmica" permitirá aos mozos entender como funcionan os algoritmos e como evitar caer nas trampas das burbullas informativas.

Que Futuro ten o Consumo de Información?

Coa crecente influencia das redes sociais, os medios tradicionais van cambiando de estratexia para captar a atención dun público novo cada vez máis dixitalizado. É fundamental que ofrezan contidos máis próximos ás súas necesidades informativas, pero sempre mantendo os estándar de veracidade e pluralidade informativa.
 

O xornalismo, aínda que desafiante, segue sendo unha peza esencial da sociedade. A súa evolución, adaptar aos novos tempos e esixencias dos usuarios, será crucial para garantir que os mozos sigan accedendo a información de calidade.

Como afecto no Desenvolvemento Cerebral

Recentes investigacións, como un estudo publicado en JAMA Pediatrics, revelan que o uso habitual das redes sociais pode modificar o desenvolvemento funcional do cerebro nos mozos. Este fenómeno é particularmente relevante nunha etapa tan crucial do desenvolvemento cerebral como é a adolescencia.

A adolescencia é unha etapa crave no desenvolvemento cerebral, caracterizada por cambios hormonais que fan que os mozos sexan máis susceptibles a estímulos sociais. As redes sociais, ao formar parte integral das interaccións sociais nesta etapa, inflúen de maneira notable no comportamento e a percepción de si mesmos dos adolescentes.

Segundo datos do Instituto Nacional de Estatística (#INE), o 98% dos mozos entre 16 e 24 anos usan Internet diariamente, e as redes sociais convertéronse no espazo predilecto para a interacción social. Con todo, este consumo constante de redes pode ter efectos na forma en que o cerebro dos adolescentes responde a estímulos sociais.

Vulnerabilidade Adolescente: Un Cerebro en Desenvolvemento

Durante a adolescencia, os cambios hormonais aumentan a sensibilidade aos estímulos sociais. O uso frecuente de redes sociais activa rexións cerebrais vinculadas á recompensa social, como revela o estudo da Universidade de Carolina do Norte. Isto pode xerar un ciclo de procura constante de gratificación, xa sexa a través de "likes", comentarios ou seguidores, o que xera dependencia emocional das redes sociais.

O Efecto na Percepción Corporal e a Saúde Mental

A exposición constante a imaxes idealizadas nas redes sociais tamén afecto a autopercepción dos adolescentes, xerando unha presión para cumprir con estándar de beleza inalcanzables. Este fenómeno, coñecido como body shaming, pode ter consecuencias devastadoras para a autoestima dos mozos.

O uso excesivo das redes sociais pode contribuír a trastornos como a ansiedade e a depresión, exacerbados polo fenómeno do FOMO (medo a perder algo). A comparación constante coas vidas aparentemente perfectas dos demais nas redes sociais aumenta a inseguridade e o illamento social.

Estratexias para un uso Saudable

É fundamental que os mozos establezan límites no seu uso de redes sociais e que se fomente a práctica do pensamento crítico para mitigar os efectos negativos. Ademais, iniciativas de benestar dixital, como recordatorios para facer pausas ou o control da visibilidade de interaccións, poderían ser útiles para fomentar un uso máis equilibrado e saudable.

Impacto na Saúde Ocular

O uso excesivo de pantallas pode afectar a saúde ocular, especialmente debido á luz azul que emiten dispositivos como teléfonos móbiles e computadoras. Para previr molestias visuais, recoméndase limitar o tempo fronte ás pantallas, seguir a regra 20-20-20, é dicir, recoméndase facer unha pausa de 20 segundos cada 20 minutos e mirar algo que estea a 20 pés de distancia (aproximadamente 6 metros) e usar filtros para a luz azul si é necesario.