Así é Celia, o robot de conversación creado en Galicia para acompañar a persoas maiores

AtlanTTic, o Centro de Investigación en Tecnoloxías de Telecomunicación dá Universidade de Vigo. lanzou o primeiro robot galego que combate a soidade, Celia. Como o fai? Pois co método máis básico e eficaz do mundo, dando conversación.

Algo moi necesario nun país tan revellido como Galicia. Calcúlase que case 300.000 galegos viven sós, máis do 10% da nosa poboación.

Celia pode ser un paliativo para a soidade non desexada porque está deseñado para entreter con empatía a persoas de idade avanzada. Por exemplo, se lle comunicamos que sentimos un pouco deprimidos, deseguido nos propón actividades para animarnos e guíanos con información precisa sobre como, por exemplo, apuntarnos a un grupo de baile:

Celia non só pode conversar connosco na pantalla, é capaz de escoitarnos a través dun micrófono e respondernos cunha voz. cuxa velocidade podemos regular.  

AÍNDA ESTÁ A APRENDER GALEGO

Este robot de conversación é sen dúbida unha ferramenta moi útil. Con todo, hai que sinalar que por agora Celia só fala castelán a pesar de estar financiado pola Axencia Galega de Innovación da Xunta de Galicia. Unha das obrigacións da Xunta é promover a normalización do galego en ámbitos como as Tecnoloxías da Información onde xoga en desvantaxe. "Pronto o estará tamén en galego", sinalan desde Attlantic ao ser preguntados respecto diso.

Algo moi necesario, dado que o galego é a lingua máis habitual dos maiores de 65 anos, que son as persoas que máis viven soas. De feito, é a única franxa de idade onde as persoas declaran usar a lingua propia do país maioritariamente. Máis do 55% destas persoas din falar maioritariamente galego e máis do 35% só fala galego. 

Máis aló desta pega, solucionable no futuro próxmo, a utilidade presente de Celia é xa indiscutible. O robot de conversación non só pódese usar a través dA web, tamén a través de Whattsapp. Algo clave para as persoas maiores, onde unha porcentaxe relevante ten dificultades para navegar por internet pero non para manexar aplicacións máis intuitivas como os servizos de mensaxería. 

Desde o equipo de desenvolvemento presumen que a vantaxe da súa Celia fronte outros asistentes de conversación é que ten iniciativa. É dicir, toma a dianteira e comunícase cos seus usuarios sen esperar unha orde. Isto dispara a empatía nas persoas de idade avanzada Segundo AtlanTTIC o 75% dos que o usaron durante o período de proba solicitaron seguir usando Celia. 

POTENCIAL ASISTENTE MÉDICO

Ademais, as potencialidades de Celia son considerables. Non só como acompañante, tamén como colaborador sanitario. Hai tempo que os médicos saben que a voz achega unha serie de pistas que, aplicando a potencia da Intelixencia Artificial, algún día permitirá controlar  enfermidades neurolóxicas, emocionais ou cardio-respiratorias.

Unha das vías de desenvolvemento de asistentes de conversación como Celia é alertar de síntomas da aparición de enfermidades como o alzhéimer ou a demencia. As enfermidades neurodexenerativas son moi difíciles de diagnosticar en fases temperás sobre todo en persoas que non están rodeadas de familiares que empecen a percibir pequenos cambios na conduta. E hai que lembrar que nestas doenzas non teñen cura aínda, pero si hai tratamentos que permiten frealas, solucións paliativas que son moitísimo máis eficaces cando se empezan a aplicar nas fases temperás da enfermidade.

“Trátase dun proxecto innovador de intelixencia artificial co que mellorar a calidade de vida das persoas de idades avanzadas en varios contextos, o emocional e o sanitario”, explica o director de CELIA, Pablo Campos.

CELIA é un proxecto de investigación de AtlanTTic apoiado polo Programa Ignicia da Axencia Galega de Innovación da Xunta de Galicia e a Fundación Barrié. O equipo está liderado polo profesor de Enxeñaría Telemática de Universidade de Vigo e fundador da spin-off Ancora,  Francisco Javier González Castaño.

O mercado para os asistentes de conversación para persoas maiores é enorme. Por exemplo, en actualmente máis de 2 millóns viven soas, e esta cifra crecerá até os 7 millóns en 20 anos, segundo datos do INE.

Como pode axudar a intelixencia artificial a detectar o inicio de enfermidades neurodexenerativas?
 

A intelixencia artificial (IA) pode desempeñar un papel crucial na detección temperá de enfermidades neurodexenerativas. Unha das formas en que a IA pode contribuír a este proceso é a través da análise de imaxes médicas, como resonancias magnéticas (RM) e tomografías computarizadas (TC). Algoritmos de IA poden examinar estas imaxes cerebrais para identificar patróns sutís que poderían indicar a presenza de enfermidades neurodegenerativas mesmo antes de que aparezan síntomas clínicos. Ademais, a IA pode analizar imaxes histolóxicas, axudando a identificar cambios celulares e patoloxías específicas asociadas con enfermidades como o Alzheimer.

Outra área crave é o procesamento de datos clínicos, onde a IA puede analizar grandes conxuntos de historias clínicas electrónicas para identificar patróns e factores de risco asociados co desenvolvemento de enfermidades neurodexenerativas. Tamén pode procesar datos provenientes de sensores e dispositivos na roupa, identificando biomarcadores e patróns de comportamento que poderían indicar o inicio dunha enfermidade.

A procura de biomarcadores é outra aplicación importante da IA, xa que pode axudar a identificar sinais específicos en datos biolóxicos, como sangue ou líquido cefalorraquídeo, que poderían estar vinculadas ao desenvolvemento de enfermidades neurodexenerativas. A IA pode desenvolver modelos preditivos utilizando algoritmos de aprendizaxe automática para avaliar o risco individual dunha persoa basear en factores como a xenética, o estilo de vida e a saúde xeral.

Ademais, a IA pode permitir un control continuo da función cognitiva e o comportamento a través de dispositivos conectados, identificando patróns anómalos que poderían indicar a deterioración cognitiva asociado con enfermidades neurodexenerativas. É neste aspecto no que os robots de conversación como Celia están chamados a xogar un papel chave.