Venezuela: a oposición ve unha oportunidade fronte a un Maduro lanzando os seus últimos foguetes

As urnas en Venezuela para as eleccións presidenciais abren este domingo ao seis da mañá hora local, doce do medio día en España. Máis de vinte millóns de cidadáns e cidadás están chamadas ás urnas. Iso dentro das fronteiras nacionais porque no exterior hai uns cinco millóns de cidadáns e cidadás venezolanas que, en teoría, poderían exercer o seu dereito ao voto nas embaixadas e consulados ou por correo. Con todo, a realidade é que deses cinco millóns de venezolanos e venezolanas no exterior só un puñado poderán votar (calcúlase que menos de 70.000). Isto débese, segundo testemuños recolleitos en España, a que se esixen documentos como permisos de residencia nos países de acollida, ter todos os documentos nacionais venezolanos en regra, incluído o pasaporte (en España custa 300 euros renovalo, algo prohibitivo para algúns). En tal caso, existe un medo enorme a que Maduro e as forzas que o acompañan poidan dar a volta a unhas sondaxes que non lle outorgan a vitoria por unha marxe realmente ampla, un 20% por baixo da oposición.

En 2023 contabilizáronse case 520.000 venezolanos en España, 40.000 deles chegaron a Galicia, moitos e moitas emigrantes retornados ou descendentes de emigrantes. Case 450.000 destes venezolanos están en idade de votar pero a realidade é que só poderán facelo uns 25.000 do total de case 70.000 residentes no estranxeiro con posibilidade de exercer o dereito a voto nos comicios do seu país. Outros, uns poucos, optaron por regresar ao seu país única e exclusivamente para votar. 

A incerteza é moi alta e nestes momentos a maioría da comunidade venezolana en Galicia aposta por un cambio radical en Caracas. María (nome inventado, porque non quere que a recoñezan) saíu do seu país en 2018, apenas vinte anos de idade. Primeiro acabou en Perú, onde fixo varios traballos ata que atopou un posto de telemárketing que lle permitiu aforrar e vir a España. Unha vez aquí, recibiu algunhas axudas que forman parte do plan da UE para apoiar a refuxiados venezolanos. Incluso a Xunta de Galicia fai as súas campañas de apoio á migración retornada. “Do diñeiro que envío a Venezuela, máis da metade quédallo o estado” di María.

Carlos, en Galicia desde 2010, foi trampeando con traballos en hostalaría e en audiovisual. Nestes momentos está desilusionado, “dáme igual, non conseguiron tirar a Maduro e os outros tampouco é que me atraian, realmente é que xa case non me importa”. Carmen (tamén nome ficticio) conseguiu ter os papeis en regra despois dun periplo de case un ano por oficinas e consulados. Ao final, como moitas outras dos seus compatriotas conseguiu traballar de coidadora. “Funme pola fronteira con Colombia, alí estiven un tempo pero a violencia nese país obrigoume a tomar a decisión de vir a España”.

Algúns aproveitaron bolsas de estudos para quedar. É o caso de Isabel e Rebeca que unha vez finalizados os estudos de medicamento, están no período MIR. “As universidades públicas non teñen suficiente material e recursos alá, por iso decidímonos vir aquí”. Sobre o seu país, cren que “venderon a Venezuela a intereses de fóra (sobre todo rusos) e entregáronlles parte dos recursos do país como minas e petróleo”.

En total, entre a década de 1940 e 1950 Venezuela recibiu a uns 50.000 galegos, sobre todo procedentes do rural. Algúns retornaron, outros se quedaron alí pero manteñen contacto cos seus parentes a este lado do Atlántico. Os descendentes debátense entre quedar no país caribeño ou emigrar. Todos e todas están de acordo en que un cambio é necesario. Consideran que o país foi costa abaixo nos últimos anos e non pódese facer outra cousa que cambiar o goberno.

As perspectivas para Maduro, segundo sondaxes propias e estranxeiros non son nada boas. Fálase de vinte puntos de diferenza coa oposición que podería chegar ao goberno mediante pactos ou coalicións. María Corina Machado e Edmundo González embarcáronse nunha aventura que parece mobilizar as esperanzas de moitos e moitas. González é o candidato que se mide con Maduro e Corina a “forza vital” para darlle un empuxón á candidatura do exdiplomático. 

O baile de cifras entre chavistas e opositores é cando menos inquietante tanto no sentido de ser pavoroso para a candidatura de Nicolás Maduro, como nun sentido de nervios motivados por unhas expectativas de vitoria dentro da oposición. Por parte destes últimos, os rostros coñecidos até agora (Capriles, López e Guaidó) non fixeron moito ruído. 

Con todo, as alertas saltaron cando Nicolás Maduro avisa nun discurso dunha posible “guerra civil” no país. Alarmismo, advertencia ou electoralismo? Nunhas horas saberase.