Ok da Xunta á mina de Erimsa en Ordes: 1.000 hectáreas para cuarzo pon en albas por centos de granxas

O proxecto de Erimsa, filial da norueguesa Elkem AS, planea unha explotación de cuarzo metalúrxico durante 30 anos. Aínda que a empresa reformuló o plan inicial para recortar 160 hectáreas e reducir a súa proximidade ao río Tambre, a superficie total aprobada segue rozando o milleiro de hectáreas. A DIA, firmada polos mesmos altos cargos que avalaron o proxecto de Altri en Palas de Rei, María José Echevarría e Alejandro Carreira, considera o proxecto "ambientalmente viable" sempre que se cumpran as estritas condicións impostas.

O epicentro do conflito é a terra. A mina asíntase sobre terreos de clara vocación agrogandeira. O Sindicato Labrego Galego foi o altofalante da preocupación na comarca, cifrando en 117 as granxas en produción na área afectada. Segundo o SLG, 63 explotacións en Frades, 40 en Ordes, 13 en Mesía e unha en Oroso que reciben axudas da Política Agraria Común (#PAC) poderían verse directamente prexudicadas.

María Vieites, coordinadora comarcal do SLG, cualificou no pasado estes proxectos como unha "sentenza de morte". Advertiu que as granxas deixarán de ter acceso á terra da que depende a súa actividade e poderían perder as axudas da PAC, que na zona supoñen unha media de 400 euros por hectárea. Para o sindicato, o problema de fondo é simple: "a minería e a agricultura son incompatibles".

O SLG dubida da restauración e lembra o historial de Erimsa

Erimsa argumenta que non haberá expropiacións, senón alugueres, e que os terreos se devolverán ao seu uso anterior. Con todo, o SLG rexeita frontalmente esta visión. O SLG sostén que a restauración é inviable, xa que ao extraer o mineral que dá estrutura ao solo, os prados "non volven producir forraxe ao 100% até pasados uns oito anos como mínimo" e convértense en "unha lameira" (un bulleiral) coa mínima choiva.

A desconfianza do sindicato tamén se basea no historial da compañía. Margarida Prieto Ledo, do SLG en Terra Chá, lembrou que a mineira acumula xa varias sentenzas contrarias do Tribunal Superior de Xustiza de Galiza (#TSXG) e acusouna de realizar "prospeccións sen licenza en Oroso" no pasado, feitos que o sindicato denunciou no seu día.

A propia DIA da Xunta parece recoñecer a sensibilidade da zona. Unha das condicións máis relevantes é que as parcelas arrendadas para a mina non poderán ser incluídas polos seus donos na declaración da PAC desa campaña, confirmando a perda de axudas nos terreos explotados. Ademais, obrígase á empresa a "priorizar" a extracción durante os primeiros catro anos en zonas de menor valor (mato ou forestal) e "só en segunda instancia sobre superficies agrarias útiles".

O documento ambiental tamén impón correccións técnicas. Tras as dúbidas iniciais de organismos como a Dirección Xeral de Patrimonio Natural, obrígase a Erimsa a respectar unha franxa de 25 metros libre de actuacións na contorna do río Tambre. A Dirección Xeral de Gandaría tamén esixiu medidas para controlar a acidez do solo. En canto á restauración, a Xunta obriga a usar unha capa de 30 cm de terra vexetal, o dobre dos 15 cm que pretendía a empresa.

A protección da auga é outro eixo das condicións. Prohíbense expresamente os movementos de terra "os días de fortes choivas" para evitar arrastres aos ríos. Ademais, calquera vertedura necesitará autorización expresa de Augas de Galicia e se implementará un plan de vixilancia con analíticas anuais.

Durante a tramitación, varios concellos mostraron as súas reticencias. O Concello de Mesía, por exemplo, advertiu que parte do proxecto afecto a solo rústico de especial protección agropecuaria. O Instituto de Estudos do Territorio admitiu o impacto en zona "agrogandeira", aínda que confía en que "non son de esperar cambios importantes no relevo" se se aplican as medidas correctoras.