“Marea plástica” no Obradoiro vinte anos despois do 'Prestige'

A tensión aumenta segundo avanzan as horas cara ás 12:00 do domingo 21 de febreiro. Nese momento máis de cen asociacións ecoloxistas, civís, representantes de sectores como o marisqueo e a pesca sairán en manifestación desde A Alameda compostelá até a Praza do Obradoiro para reclamar a defensa do mar galego, porque así o di a lema da convocatoria “En defensa do noso mar” (“En defensa do noso mar”), e é que a totalidade dos convocantes levan anos denunciando o mal estado das rías e do litoral galego en xeral. Por iso, os pélets chegados á costa desde o colector perdido polo buque 'Toconao' conseguiron mobilizar a sectores nunhas datas próximas ao 18 de febreiro, día de eleccións autonómicas en Galicia. Se o clima pre-electoral xa é de seu tenso, estas últimas semanas estívose vivindo un ir e vir de acusacións entre partidos da oposición (#PSdeG, BNG, Sumar) e Xunta co apoio do PP galego. “Manipulación”, “mentiras”, “politización” e “ocultamiento” son parte do cebro desta pre-campaña. Mentres, movementos sociais e de defensa do medioambiente insisten unha e outra vez na ausencia de intencionalidade política da manifestación, algo que Xunta e PP si din ver esa politización e piden aos e as convocantes “quitar as caretas”.

Convocatoria 

O sector pesqueiro e de marisqueo, colectivos ecoloxistas e sociais sumaron forzas o 10 de xaneiro en Carril, Vilagarcía, para convocar unha manifestación o 21 de xaneiro. As máis de cen entidades convocantes apuntaban dous obxectivos claros: censurar a xestión da vertedura de pélets por parte do Goberno central e Xunta de Galicia e chamar a atención sobre o estado en que está o litoral galego a día de hoxe.
 

Baixo a lema “En defensa do noso mar” (“En defensa do noso mar”), os diferentes convocantes facían unha reflexión: “o mar está a morrerse e ninguén nos fai caso”. Denunciábase que a Xunta, xestora da comunidade con máis quilómetros de costa de toda España” está “a deixar morrer o mar máis produtivo de Europa”.
 

Durante a rolda de prensa que anunciaba a convocatoria, insistíase na ausencia de motivos electoralistas e lembrábase que foran “persoas voluntarias sen medios as que tomaron a iniciativa de recoller os pélets, similar ao ocorrido co 'Prestige'”. Aínda que ambos os sucesos difiren en magnitude e intensidade, as dúas verteduras están a demostrar que as autoridades operan co mesmo “modus operandi” e coa “mesma incompetencia”. 

Por iso, durante a rolda de prensa, o presidente da Plataforma en Defensa da Ría de Arousa (PDRA) Xoaquín Rubido, insistía en que a manifestación non buscaba interferir na convocatoria electoral do 18 de febreiro. "Simplemente vémonos obrigados a convocala porque o malestar é moi grande", remarcaba Rubido.

Pélets, política e eleccións

Non foi posible separar o social do político pois a pre-campaña xa estaba a envolver o día a día moito antes da chegada dos pélets. No entanto, o momento pre-electoral non puido obviar o que se aveciñaba e en cuestión de días en 'Toconao' “embarrancaba” nos cantiis da política galega. Aínda que en un primeiro momento movementos ecoloxistas, sociais e profesionais foron os que levantaron a voz dando a alarma e pedindo unha solución rápida ao problema dos plásticos, as forzas políticas non tardaron en ofrecer as súas posturas.

Así se foi debullando o acio de siglas que caeron sobre o céspede de pélets como froitas maduras. O candidato do PSdeG á Xunta, José Ramón Gómez Besteiro, anunciaba a súa asistencia á manifestación o 14 de xaneiro, e facíao desde a praia de Portocubelo, en Lira, Concello de Carnota. Gómez Besteiro lanzou os seus dardos contra o goberno de Alfonso Rueda mentres prognosticaba para o 18F “unha Galicia limpa de mentiras do PP”. Acusaba o executivo galego de dar “bandazos”, sendo o último o anuncio da vicepresidenta segunda da Xunta e conselleira de Medio Ambiente, Anxos Vázquez, de convocar unha comisión de investigación sobre a toxicidade dos pélets, comisión que se reúne o 19 de febreiro.

Ao día siguente, 15 de xaneiro, a portavoz nacional do BNG, Ana Pontón, era a nova cara visible da política galega que anunciaba a súa presenza na manifestación do 21 de xaneiro para estar “á beira da xente do mar”. Acusaba de abandono do mar e ás súas xentes a un goberno autonómico que “nin está nin se lle espera” e que cando reaccionou fíxoo “tarde, mal e arrastro” repetindo os mesmos comportamentos que na crise do 'Prestige'. A isto, Pontón sumaba o abandono do sector produtivo mariño por parte do goberno de Rueda que “non fixo nada mentres baixaba a produtividade das rías”.

Marta Lois, candidata de Sumar, auguraba un “clamor” contra a “nefasta xestión” de Rueda o 16 de xaneiro e confirmaba a súa asistencia á “manifestación convocada pola sociedade civil galega”. “Rueda non estivo á altura e debería pedir perdón”, sentenciaba Lois. 
 

Mentres tanto, a vicepresidenta segunda, Anxos Vázquez, e o presidente da Xunta, Alfonso Rueda, cualificaban de “electoralista” a manifestación. Vázquez declaraba o 17 de xaneiro que “si é unha manifestación política que se quiten as caretas”, á vez que Rueda vía como “razoable” a xestión do seu goberno ante a vertedura de pélets. Non desaproveitou Rueda para sinalar ao Goberno central como responsable e que “tería que estar a buscar os sacos no mar, que é moito máis fácil”.

A menos de 48 horas da manifestación, a vicepresidenta segunda anunciaba o venres 19 de febreiro que a chegada de plásticos á costa “xa está a pasar” e os que quedan diríxense ao Cantábrico. Vázquez non deixou pasar a ocasión para pedir aos manifestantes que “coiden a imaxe de Galicia” ante o temor de dar unha impresión negativa que reste turistas de face ao verán. Con todo, os propia Anxos Vázquez remarcaba que os e as visitantes este ano vanse “ a atopar cunhas praias moi limpas”.
 

O mesmo día, Rueda acusaba á oposición de “derivar culpas cara á Xunta” en relación aos pélets. O que demostraba a evidencia dun interese electoralista en acudir á manifestación por parte dos partidos da oposición: "Se se esforzarsen en negalo, faríano máis evidente", remarcaba o presidente da Xunta en funcións.

E aínda así, os convocantes seguían negando intereses políticos detrás da convocatoria. “Móvenos defender o futuro do mar”, sinalaban os 115 colectivos e agrupacións profesionais quen non deixaron de pedir que “o mar galego teña futuro” e marcábanse o obxectivo de “encher a Praza do Obradoiro”.