Néstor Rego: "Un concerto como o vasco en Galicia? Para iso ten que haber un cambio político na Xunta"

A actualidade política en Galicia vira ao redor da posibilidade de que se convoquen eleccións anticipadas. De non haber un acordo para a investidura e ter que repetir as xerais, é moi probable que tamén se convoquen as autonómicas. Cre que podería dar ese escenario?

Podería dar. Vaise a dar un escenario de adianto electoral, non sei cando e antes de Nadal parece complicado ou case imposible. Supoño que o máis probable é que poida ser na primavera. O que é evidente que o PP convocará as eleccións cando eles consideren que lle vén mellor, con esa lóxica de interese partidista. De calquera forma, o BNG non vai criticar que se adianten as eleccións. 

Estamos nun período no que sería un adianto técnico, pero non se fará porque que se produzan as eleccións en Galicia é unha oportunidade para verificar o cambio político que necesita este país e que é un cambio importante, non só coa derrota do PP, senón implantar políticas diferentes, cun Goberno encabezado polo BNG que actúe como goberno deste país, desta nación, que defenda os intereses dos galegos e galegas fronte a un goberno que sempre funcionou ao ditado do que mandaban en Génova. Con Alfonso Rueda acentuouse o papel submiso do que decidan en Madrid. Creo que iso é o importante nunhas eleccións que teñen que implicar un paso de páxina tras tantos anos de desgoberno do PP.

O BNG chegaría ás eleccións galegas nun bo momento no que a perspectiva de voto refírese. No entanto, os resultados do 23 de xullo foron máis curtos do esperado, cando contaban con, polo menos, dous escanos no Congreso. Cal é a análise que fai deste resultado?

É evidente que foron unhas eleccións xerais complexas. Por unha banda está a estatlización da campaña, no sentido de que houbo unha omnipresencia das forzas de ámbito estatal nos medios de comunicación, e polarización, porque o PSOE aproveitou a conxuntura para apelar ao voto útil para frear a un hipotético goberno da dereita e a ultradereita. É certo que ese medo ás dereitas fixo que moitas persoas que poderían ter como primeira opción de voto ao BNG acabasen apostando a outras forzas políticas. Vírono así a pesar do noso esforzo en explicar que os deputados e deputadas do BNG serían exactamente igual de útiles para frear ás dereitas, como o fomos en 2019 e como o fomos agora na investidura de Feijóo, e seriamos moito máis útiles á hora de defender os intereses de Galicia.

Pero estamos convencidos de que nunhas eleccións galegas, porque cada proceso electoral ten unha dinámica diferente, o BNG vai contar con moitos deses votos e cos votos novos, tanto de xente que non votou nas xerais ou que o fixo por outras alternativas. Hoxe boa parte da sociedade galega ve ao BNG como a alternativa incuestionable ao BNG en Galicia e a Ana Pontón como a líder desa forza que pode derrotar ao PP e o cambio que moita xente está a esperar. E non falamos por falar, isto xa o reflicten os resultados electorais na medida na que por primeira vez, e a diferenza do que ocorría noutras ocasións, o PP non ten a maioría de votos no país. 

CONCERTO GALEGO E LEI DO LITORAL

No que a competencias se refire, Ana Pontón reclamou o luns un concerto para Galicia como o de Euskadi e Navarra. Será estoutra das condicións que porá o BNG ao PSOE na negociación?

Sabemos que isto é difícil que se poida encaixar nun acordo de investidura. Falta unha pata fundamental: necesitamos un Goberno de Galicia con vontade de asumir ese modelo de financiamento, que o reclame e deféndao. Para iso ten que haber un cambio político en Galicia. Estamos convencidos de que esa é a solución. É evidente que a Euskadi e a Navarra con ese sistema non lles foi nada mal: son a primeira e a segunda comunidade en indicadores socioeconómicos e de benestar. Queda claro que o noso país perde cada ano moitos recursos pola vía da drenaxe dos impostos. 

A pesar de que aínda hai moitos que insisten en que non, que Galicia perdería e que nós vivimos subsidiados da caridade de España. Iso non é verdade. Hai estudos que se se fan con rigor son incuestionables. Xa se publicou un dato o ano pasado coa diferenza entre o que o Estado recadou en Galicia e o que despois devolveu, con 5.080 millóns de euros en 2022, aínda que Galicia tivese que transferir ao Estado entre 1.000 e 2.000 millóns, falamos de que poderiamos incrementar o recurso da administración galega en 3.000 millóns de euros. Recursos moi necesarios para mellorar os servizos públicos, promover a actividade económica, para políticas de vivenda, para políticas sociais…para moitos elementos que Galicia necesita en función dese déficit que ten con España en indicadores socioeconómicos e de nivel de vida.
 

Hai que ir cara a iso. É unha proposta baseada na confianza no pobo galego. Nós vivimos do noso traballo, somos capaces de vivir por nós mesmos, que nos veñan contando contos con que vivimos da caridade doutros. Esta realidade prodúcese a pesar doutro elemento crave, como é que existan 4.000 empresas no noso país, entre elas todas as grandes empresas, que pagan o imposto de sociedades en Madrid por ter alí a sede. Isto supón un espolio de recursos fundamental. 

Con independencia de que consigamos ou coloquemos sobre a mesa o modelo de concerto económico, o que imos reclamar é que, se finalmente a solución non vai por aí, modifíquense os actuais criterios do modelo de financiamento para que Galicia non siga sendo a prexudicada, porque o é e moito. Que se teña en conta con maior peso cuestións como o envellecemento, a dispersión da poboación, que encarece moitísimo calquera servizo, ou que se teña en conta que as empresas que actúan nun determinado territorio teñan que pagalo nese territorio porque é o xusto. O exemplo das enerxéticas aproveitan os nosos recursos, o noso vento, nosa faga, deixen aquí o impacto ambiental e logo paguen os impostos na Comunidade de Madrid.  

Tamén o martes foi presentado o recurso ante o Constitucional por parte do Goberno de España con motivo da Lei do Litoral que impulsa o Goberno de Alfonso Rueda ao considerar que “invade competencias estatais”. Xusto ese día o BNG presentou nas súas propostas o desenvolvemento do Estatuto de Autonomía para conseguir novas competencias para Galicia. Será necesario modificar o Estatuto nun futuro inmediato?

Nós xa defendemos iso, pero o PP non quixo. Para empezar paréceme unha barbaridade que o Goberno impugne ante o Constitucional esa lei. Nós non a apoiamos, abstivémonos, porque a nosa proposta era moito máis ambiciosa. O BNG quere a competencia na xestión do litoral, pero tamén sobre a súa ordenación, ter capacidade normativa en relación co noso litoral, porque, se non, limítasche a ser xestor do que deciden outros. E tamén defendemos que era bo dar máis seguridade xurídica cunha modificación do Estatuto, para esta e para outras competencias. En todo caso, criticamos que o Goberno optase por recorrer esta lei ao Constitucional. Non ten sentido. 

O Goberno ao que ten que estar, e iso si llo imos a esixir, é en disposición de ceder todas aquelas competencias que reclame o Parlamento de Galicia ou que se contemplen no Estatuto. E algunhas son moi importantes. Tanto como esta de o litoral. Por exemplo: a competencia sobre tráfico, seguridade viaria e seguridade pública, a competencia sobre salvamento marítimo e a loita contra a contaminación marítima. Carece de sentido que estas decisións se tomen en Madrid, a 600 quilómetros terra dentro. Quen coñecerá mellor o que ocorre nas nosas costas que nós mesmos? Hai que avanzar nesa dirección e o Goberno de coalición dá un paso equivocado. 

A única forma para que se produza un cambio de actitude é que o BNG teña a chave da Gobernabilidade das maiorías no Congreso para forzar. Porque se non hai dúas forzas políticas que se alimentan entre elas: o PP desde a Xunta non reclama competencias, esta foi unha excepción por cuestións concretas e explicables, e como o Goberno de Galicia non as reclama o Goberno de España se despreocupa. Cando o Goberno de Galicia pon unha competencia aínda que sexa mínima entón é cando actúa. Creo que hai que cambiar esta situación. Non deixa de ser paradoxal que unha forza política que non se declara autonomista como o BNG, que somos soberanistas, sexamos a única forza política que reclama que polo menos se complete prever no Estatuto de Autonomía. E aquelas como o PP ou o PSOE que si se declaran autonomistas non o fan. En fin, este é o país que temos.