Cada 25 de novembro volvemos pór o foco na violencia contra as mulleres. E cada ano repetimos a mesma idea: esta loita debe ser colectiva, firme e sostida. Con todo, o que para moitas de nós é evidente, continúa presentar en certos discursos como unha causa feminina (no mellor dos casos, non vou escribir o termo derivado acuñado por algúns sectores reaccionarios). Coma se combater unha violación de dereitos fundamentais fose unha cuestión de xénero. Non o é. Nunca o foi. E asumilo é imprescindible para avanzar.

A violencia machista non nace dun día para outro nin aparece só nos titulares máis dramáticos. Constrúese no cotián: na falta de empatía social, nos chistes que normalizan o control masculino, no silencio incómodo ante un comentario machista, nas contornas laborais que prefiren mirar cara a outro lado para evitar conflitos. E nesa cadea de complicidades involuntarias participa toda a sociedade. Por iso, desmontala tamén esixe a implicación de todas as persoas.

É importante insistir: a responsabilidade de frear esta secuela non pode recaer unicamente sobre as mulleres e moito menos sobre as vítimas. É inxusto, ineficaz e profundamente daniño. Non pode pedir valentía individual sen garantir previamente unha contorna que acompañe, protexa e actúe. Non basta con animar a denunciar si seguimos tolerando actitudes que son a antesala da violencia. Porque si, é violencia cuestionar a palabra dunha muller. É violencia xustificar o control baixo a escusa do amor. É violencia invisibilizar as consecuencias laborais que sofren as vítimas. E é violencia, unha das máis estendidas, calar cando se presencia un comportamento que degrada, intimida ou somete.

A realidade máis preocupante é que, a pesar de décadas de pedagoxía e sensibilización, observamos un repunte de actitudes machistas entre as xeracións máis novas. Novos formatos de control —a localización compartida de maneira permanente, a entrega obrigada de contrasinais, a fiscalización de amizades ou actividades en redes— aparecen disfrazados de "confianza" ou "normalidade". E non nos enganemos: reproducen o mesmo patrón antigo de dominación. A forma cambia, o fondo non.

Ante este panorama, a resposta non pode ser morna. Necesitamos que a cidadanía enteira —homes, mulleres, institucións, empresas, centros educativos e organizacións sociais— asuma que a violencia machista é un problema estrutural que nos interpela a todos. Non se trata só de reaccionar aos casos máis extremos, senón de reforzar unha cultura democrática baseada na igualdade, o respecto e a corresponsabilidade.

Desde o Sindicato de Traballadores vémolo cada día: o ámbito laboral é un dos escenarios onde esta violencia se manifesta con crueza. E tamén un dos espazos onde máis se pode transformar. Delegadas e delegados, direccións, comités de empresa e persoais completos teñen a capacidade —e o deber legal e moral— de detectar sinais, acompañar, activar protocolos, protexer e non permitir que ningunha muller quede a mercé do seu agresor en silencio. Porque o silencio protexe ao agresor, non á vítima.

A loita contra a violencia machista é unha tarefa compartida. Non é unha bandeira que levantamos só as mulleres nin un compromiso que se limita ao 25 de novembro. É un principio democrático: garantir que todas as persoas poidan vivir libres de medo e de violencia. Por iso, este ano máis que nunca, quero facer un chamamento claro: que cada xesto cotián conte, que cada comentario inapropiado atope resposta, que cada home entenda que tamén é a súa responsabilidade, que cada institución cumpra o seu papel, que cada empresa actúe, non só declare. E que ningunha muller—ningunha—teña que enfrontar soa ao que é un fracaso colectivo. Fagamos do silencio un escándalo. E da igualdade, un compromiso real de toda a sociedade.