"Nena, foise o wifi". O día máis longo do ano comezou na miña casa con esa frase mentres terminaba de escribir sobre o Racing de Ferrol antes de pór rumbo á rolda de prensa posterior ao Consello da Xunta. Resulta que non era só na nosa casa, senón en todo o edificio. Non era só no noso edificio, era en todo o barrio. Era na cidade. Na comarca. Na provincia. Na comunidade. No país. En toda a península ibérica. De súpeto, fundido a negro. O resto é historia que podería ser contada con sombras chinescas.

"Vós tedes luz?", pregúntame a veciña do baixo cando vou saír. Explícolle que non e que, parece ser, ocorreu en todo o país. Non sei moi ben con que cara dígollo, pero acepta as miñas explicacións con moita máis facilidade da que cabería esperar, coma se pasase máis veces. Pero non, non pasara antes. Non pasara nunca. Da miña casa a San Caetano crúzome con xente á porta da súa oficina, como esperando un técnico, ou nunha terraza, mirando o móbil en silencio ou falando polo mesmo. "Din que é en todo o país", repiten ao auricular. Os coches circulan sen moito sentido e óuvese algún claxon afastado. Non hai semáforos que lles digan que facer. É a lei do máis rápido.

Xa na Xunta só escóitanse os xeradores funcionando coma unha bala. As portas de cristal automáticas funcionan. Debe de ser dos poucos edificios con luz en Santiago. Dos poucos en Galicia. Talvez en toda a España peninsular. Que non haxa luz na cidade non altera o plan do Goberno de Galicia, que segue anunciando medidas mentres todos esperamos a quenda de palabra para preguntar que pasa. Cando chega o momento, o presidente admite que non o sabe, pois media hora antes de subir ao atril si había corrente. "A miña nai pregúntame cando vai volver a luz", confésanos en ton distendido. Ninguén sabe nada salvo unha das presentes, que acaba de ser rescatada do ascensor que a retivo durante hora e media. Ela algo sabe; sabe que non é o seu día.

Pasamos ao menú do luns: ensalada improvisada, porque non funciona a vitro, e auga tépeda, pois a neveira deixou de facer ruído hai unhas horas. Así o testemuña a toalla colocada provisionalmente ante a súa porta, por si hai que achicar a auga que antes era xeo do conxelador. Tampouco é que haxa moito no frigo. É luns, día de facer a compra tras un finde de festa na Veguilla e de resaca copeira. É tarde para ir ao súper, pois o que non sexa arrasado aínda xa botaría a persiana. Caeu o Estado de dereito e non está a ser televisado, porque nin tele hai. Pregúntome si estará ben Hansi Flick.

Como xornalista superado polos acontecementos trato de informar e informarme coa pouca batería que queda ao computador, tirando dos datos do móbil ata que este perde o sinal por completo. Pasarán horas ata que volva. En casa non hai nin unha radio a pilas que nos conecte co exterior. Tampouco hai unha lanterna. Por sorte hai un chisqueiro que atopaches un día de festa e as velas que colecciona a túa parella de maneira case compulsiva. Parece que estaban a esperar este día. Ela apura os últimos raios de sol para ler o seu segundo libro do día, o último dos entretementos que nos quedan ata que cae a noite (entretementos estando vestidos, enténdalleme). Maldito kit de supervivencia europeo e maldita a hora na que rin dos prepers.

Xa non chegan mensaxes desde máis aló de Pedrafita. Tras a posta de sol, na rúa reina o silencio, roto esporadicamente por un paseador de cans que se guía na escuridade coa lanterna do móbil ou dous que falan de balcón a balcón. Só quédanos a cháchara aos que temos con quen e contamos todo aquilo que criamos dicir pero non. O que querías ser de maior, aquel traballo que se che escapou, unha serie que viste unha vez... "Cóntame como che namoraches de min". E arrincas a historia, por sexta vez no que vai de semana. Estamos aínda a luns.

Ceamos xeado antes de que se bote a perder e ímonos a durmir, reflexionando xa na cama sobre o vivido, o extraordinario da xornada. O soño véncenos e só un fogonazo sácanos do letargo ás 5:30 horas. A luz volveu e ti deixáchesche o flexo aceso, que agora che enfoca en toda a cara. Parece que regresas á vella e electrizante normalidade. Xa de mañá, co café, repasas ocorrer: as persoas atrapadas no metro, as xentes sen refuxio -ou os técnicos que nos sacaron do apuro- durmindo onde boamente podían, as compras desorbitadas de papel hixiénico... Volvemos parcialmente ao medievo por unhas horas e asomámonos a esa liña fina que nos separa da esquizofrenia aguda.

Non sei que nos depara o futuro, pero non estamos preparados para volver ao pasado. Menos de 24 horas sen luz, sen internet e sen forma de comunicarnos cos demais e pareceunos o máis próximo á apocalipse que vivimos nunca, pensando en que superamos unha pandemia, que vivimos entre guerras e que o aceite de girasol está máis caro que a gasolina. Deberiamos expornos si é sostible este modo de vida que levamos onde lle preguntamos a Grok si está a chover, a pesar de que o consumo de enerxía e de auga que supón esa pregunta achéganos un pouquiño máis ao desastre. Descoñecemos as causas do apagamento, pero podemos asegurar que volverá pasar, porque nun universo tan informatizado e onde a IA volveuse de uso común o máis mínimo cambio na rede composta de ceros e uns pode devolvernos á idade de pedra nun periquete.

O certo é que no noso conxunto somos unha cuadrilla de seres bípede asustados e pouco seguros de nada en xeral. Fai uns 15.000 anos que deixamos de vivir en covas, pero quizá non nos quede tan lonxe. A nosa casa, coas nosas comodidades diarias, é o noso refuxio, e o móbil o noso facho, a que nos aluma e asegura que todo vai ben. Se nos arrebatan iso todo queda xa máis deslavazado. Se onte nos reformulamos tantas cousas ao quedarnos sen luz, que fariamos si quítannola definitivamente? Se nos botan da nosa casa e traballo? Se arrasan toda a nosa mazá? E si mañá non houbese onde volver? Iriamos onde si existisen esas comodidades? Sóanos a algo que poida estar a pasar? Estamos a unha distancia de catro días pasando fame para facer o que sexa necesario para que non haxa un quinto. Talvez non abandonemos do todo as cavernas.